Και επί γης ειρήνη

Σκοτεινές οι μέρες που ζούμε. Σκοτεινός ο ορίζοντας του κόσμου, σκοτεινιά στις κοινωνίες, σκοτεινιά στις ψυχές. Η φωτεινή αισιοδοξία που γέννησαν γεγονότα, όπως η ενοποίηση της Ευρώπης, η ειρήνη που επικράτησε για πολλά χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η παγίωση της δημοκρατίας στις ευρωπαϊκές χώρες, η πτώση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, η ενοποίηση χωρών όπως η Γερμανία, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου, η λήξη του ψυχρού πολέμου κλπ., αυτή η αισιοδοξία φαίνεται να σβήνει και να χάνεται από τον ορίζοντα των συνειδήσεων. Τη θέση της παίρνει με γοργούς ρυθμούς η σκοτεινιά του πεσιμισμού, που έρχεται και πλακώνει τις ψυχές, ταράζει τις καρδιές με έναν αδιόρατο αλλά αληθινό φόβο και αφαιρεί την ηρεμία που χρειάζεται ο νους, για να σκεφτεί και να αποφασίσει με ψυχραιμία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που συνταράζει ολόκληρη την Ευρώπη, ο πόλεμος στη Μ. Ανατολή με την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων, το μίσος που ενσπείρουν ακραία στοιχεία στις κοινωνίες της Ευρώπης και της Αμερικής, η ρωσική επιθετικότητα, ο αναθεωρητισμός που έχει γίνει η ιδεολογία κάποιων κρατών, η οικολογική κρίση, η υποβάθμιση του πνεύματος, η εγκληματικότητα και η ακολουθούσα ανασφάλεια, η ακρίβεια που δεν τιθασεύεται κ.ά. απλώνουν πάνω από τα κράτη, τις κοινωνίες και τις καρδιές των ανθρώπων ένα πέπλο σκοτεινό. Οι καρδιές ψυχραίνονται και πετρώνουν, καθώς ο ήλιος της αγάπης και της δικαιοσύνης δεν φτάνει στις συνειδήσεις, για να τις ζεστάνει έτσι, ώστε οι άνθρωποι να ξαναβρούν μέσα τους τον αληθινό τους εαυτό. 

Δυστυχώς, αυτό το βαρύ κλίμα έρχονται να κάμουν ακόμα βαρύτερο τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο, που αρέσκονται στη λαγνεία του τρόμου, της σάρκας κι του αίματος και προβάλλουν σε «συνέχειες», σαν να πρόκειται για σίριαλ, αρνητικές καταστάσεις και πρόσωπα διεστραμμένα, προκαλώντας έτσι την εντύπωση ότι κανένα δεν πρέπει να εμπιστεύεται κανείς, ότι το έγκλημα και οι διαστροφές είναι ο κανόνας και ότι σε μια κοινωνία όπου μαίνεται ένας πόλεμος όλων εναντίον όλων μόνον το δίκαιο του ισχυρού είναι σε ισχύ. Εντέλει, όμως, ο κοινωνικός ιστός διαρρηγνύεται, η εμπιστοσύνη και η αλληλεγγύη χάνονται, οι σχέσεις χαλαρώνουν και διαλύονται, η κοινωνική ειρήνη καταρρέει και ο συνάνθρωπος γίνεται αντίπαλος και εχθρός. Οι δημοσιογράφοι που λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο οφείλουν να σκεφτούν σοβαρά το λειτούργημά τους και τις επιπτώσεις του στην κοινωνία και στις συνειδήσεις των ανθρώπων και να μη θυσιάζουν τα πάντα στον θεό της δημοσιότητας, της τηλεθέασης και του χρήματος. 

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, που διαμορφώνεται  με γοργούς ρυθμούς, μια φωνή που έρχεται από το παρελθόν, αλλά εξακολουθεί να είναι διαρκώς παρούσα και επίκαιρη, έρχεται να μας θυμίσει ότι υπάρχει ένας άλλος δρόμος, ένας δρόμος που οδηγεί σ’ ένα κόσμο διαφορετικό από αυτόν που ζούμε. Η φωνή αυτή ακούστηκε για πρώτη φορά μια κρύα νύχτα σ’ ένα άσημο χωριουδάκι της Ιουδαίας, την Βηθλεέμ, όταν οι άγγελοι κατέβηκαν από τον ουρανό και υμνούσαν τον Θεό, ψάλλοντας το «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία». Τον μελωδικό αυτόν ύμνο ἐψαλαν οι άγγελοι πάνω από ένα σπήλαιο, όπου μέσα σε μια  φάτνη κείτονταν ένα νεογέννητο παιδί, το Νέον Παιδίον, που ήλθε σταλμένο από τον Θεό για να αλλάξει τον κόσμο. Να τον αλλάξει όχι με τα μέσα που είναι γνωστά από τότε που ο Κάιν σκότωσε τον αδελφό του τον Άβελ, αλλά με μια νέα, πρωτόφαντη διδαχή και με τη θυσία του ίδιου πάνω στον Σταυρό. 

Γεννιέται ένα Παιδί και η γέννησή Του αλλάζει την ιστορία, γιατί κάθε παιδί που γεννιέται αποτελεί μια υπόσχεση και μια προσδοκία ότι ο κόσμος και η κοινωνία μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο. Ετούτο, όμως, το Νέον Παιδίον είναι αλλιώτικο, γιατί είναι ο προ αιώνων Θεός, όπως ψάλλει ο Ρωμανός ο Μελωδός. Ο Θεός γεννιέται ως άνθρωπος κι έρχεται στον κόσμο κι από τη στιγμή αυτή ο κόσμος μπορεί να τραβήξει μια διαφορετική πορεία, όχι αυτήν του πολέμου αλλά της ειρήνης. Γιατί ο Χριστός είναι ο Θεός της αγάπης και της ειρήνης. Δεν είναι τυχαίο που οι άγγελοι έψαλλαν το «επί γης ειρήνη» στη γέννησή Του. Στο πρόσωπό Του ενσαρκώνεται η αγάπη, ενσαρκώνεται η ειρήνη. Γιατί η ειρήνη προϋποθέτει την αγάπη και η αγάπη σημαίνει σχέση. Το Νέον Παιδίον ήλθε για να μας αναγγείλει ότι ο Θεός είναι αγάπη και ότι η ζωή μας είναι αληθινή, όταν αγαπάμε, όταν ζούμε σε σχέση και όχι σε σχάση. Αποδεχόμενοι την προτεραιότητα της αγάπης και της σχέσης, σφυρηλατούμε την ειρήνη και την ενότητα. 

Και το συμφέρον; Η δύναμη και η ισχύς; Τι θα γίνουν αυτά με τα οποία πορεύτηκαν και πορεύονται οι άνθρωποι για αιώνες; Θα καταργηθούν ή θα μεταμορφωθούν; Τα ερωτήματα δεν είναι απλά. Ένστικτα, επιθυμίες, συμφέρον, θέληση για δύναμη και επιβολή καθορίζουν για χιλιάδες χρόνια την ανθρώπινη συμπεριφορά, γεννώντας τις συγκρούσεις και τους πολέμους. Κι όμως, στο βάθος πάντοτε οι άνθρωποι επιθυμούσαν την ειρήνη, απέβλεπαν σε μια κοινωνία ειρήνης και δικαιοσύνης, όπου όλοι θα ζούσαν ειρηνικά, χωρίς ο ένας να προσπαθεί να εξοντώσει βιολογικά ή κοινωνικά τον άλλο. Η γέννηση του Θεού και η ενανθρώπησή Του σ’ αυτή την μεταβολή αποβλέπει. Ο Χριστός διδάσκει ότι, για να αλλάξουν τα πράγματα και να ειρηνεύσει ο κόσμος, πρέπει πρώτα να ειρηνεύσει η ανθρώπινη ψυχή, από την οποία κρέμεται, σαν από μια κλωστή, ο κόσμος. Η ειρήνη του κόσμου ξεκινά από την ειρήνευση της ψυχής και η ψυχή ειρηνεύει, όταν ο άνθρωπος βάλει στην καρδιά του τον Θεό της αγάπης και  αναγεννηθεί κι αυτός σαν νέο παιδί. Ο Ηράκλειτος λέει ότι «παιδός η βασιλείη», δηλαδή «η βασιλεία, η εξουσία ανήκει στο παιδί». Όταν αναγεννηθούμε στην αγάπη του Θεού και γίνουμε νέοι, ανακαινισμένοι άνθρωποι, τότε εξουσιάζουμε τον εαυτό μας και τις δυνάμεις που καθορίζουν τη συμπεριφορά μας. Γιατί η αγάπη δεν επιτρέπει τον εγωισμό και τη φιλαυτία, γιατί η σχέση οδηγεί στην αυτογνωσία και στη συνειδητοποίηση ότι υπάρχουν όρια. Τότε αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε ότι το αληθινό συμφέρον μας ταυτίζεται με το συμφέρον του συνόλου, ότι η ισχύς μπορεί να μπει στην υπηρεσία της κοινότητας, ότι οι ατομικές επιθυμίες μπορούν να εναρμονίζονται με τις επιθυμίες των άλλων, ότι οι άλλοι είναι συνάνθρωποι, άξιοι σεβασμού, ότι ο συναγωνισμός σε κοινωνικό σε πνευματικό επίπεδο, όταν υπάρχει σεβασμός και αληθινή ανθρώπινη σχέση, μπορεί να λειτουργήσει, χωρίς να εξοντώνεται ο άλλος. 

 «Και επί γης ειρήνη». Ζητούμενο η ειρήνη, ακόμη και σήμερα, σε μια εποχή προόδου και ευημερίας, όπως τη λέμε. Το Νέον Παιδίον της Βηθλεέμ έφερε με ένταση στο προσκήνιο την αναγκαιότητα αλλά και τη δυνατότητα της ειρήνης, κήρυξε την ειρήνη και την αγάπη και αποκαλύφθηκε ως ο Θεός της αγάπης και της ειρήνης. Αυτό το μήνυμα θα ακουστεί κι εφέτος τα Χριστούγεννα, όταν η Εκκλησία, δια του αγίου Κοσμά του Μελωδού, θα διακηρύξει: «Χριστός γεννάται, δοξάσατε! Χριστός εξ ουρανών, απαντήσατε! Χριστός επί γης, υψώθητε!». Χρειάζεται να υψωθούμε λίγο από τα γήινα, να αφήσουμε πίσω τον παλαιό εαυτό μας με τις πράξεις και τις επιθυμίες του και να αλλάξουμε πορεία, προσανατολιζόμενοι προς τον γεννηθέντα στη Βηθλεέμ Άρχοντα της ειρήνης. 
 

Φωτογραφία από Gerd Altmann από το Pixabay