Του Δημήτρη Μιμή
Tι θα ήταν καλύτερο για την πολιτεία; Ένας επαγγελματίας πολιτικός ή ένας φιλόσοφος;
Την απάντηση μπορούμε να την βρούμε στα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων της Αθηναϊκής δημοκρατίας, τότε που ταυτόχρονα εφευρέθηκε η φιλοσοφία και η δημοκρατία.
O Κορνήλιος Καστοριάδης*, εμπνεόμενος από τον Πλάτωνα μας λέει ότι η Δημοκρατία είναι υπόθεση όλων. Μια δημοκρατική κοινωνία, ανεξάρτητα από το μέγεθος της, διαμορφώνεται από το πλήθος των ατόμων που όλοι συμμετέχουν στην εξουσία, όπου ο καθένας έχει την ευκαιρία να επηρεάσει τον άλλο.
Τα κυρίαρχα στρώματα της κοινωνίας οφείλουν να γνωρίζουν πως πρέπει να ανανεώνονται από τα κατώτερα στρώματα για να προωθήσουν νέους ηγέτες.
Στους ανθρώπους υπάρχει η τάση ν΄ αφήνουν τον εαυτό τους, να τους οδηγούν άλλοι τραβώντας τους από τη μύτη, να ξεγελαστούν από έξυπνους ή διεφθαρμένους πολιτικούς και να χειραγωγούνται από τα Μέσα Ενημέρωσης, αλλά δεν έχουν τον τρόπο να ελέγξουν τις καταστάσεις αυτές. Σύμφωνα με τον Καστοριάδη, η αδράνεια των πολιτών αλλά και η γραφειοκρατία που βρίσκεται στα χέρια των ολίγων είναι τα φαινόμενα που δεν επιτρέπουν την έλευση της δημοκρατίας, με την έννοια ότι η τελευταία θα ήταν υπόθεση όλων μας.
Συνδυάζοντας τ΄ ανωτέρω, ένα ερώτημα που έχει προκύψει μετά τις Γαλλικές εκλογές και αύριο θα το συναντήσουμε και εμείς στον τόπο μας είναι τι είδους πολιτικό θέλουμε να ηγηθεί στην πατρίδα μας. Ένα επαγγελματία πολιτικό ή ένα φιλόσοφο στην εξουσία.
Την απάντηση μας την έχει δώσει ο Πλάτωνας εδώ και δυόμιση χιλιάδες χρόνια πίσω. Προτιμά ένα φιλόσοφο πολιτικό που δεν επιζητεί την εξουσία και βρίσκεται σε καλύτερη θέση διότι δεν βάζει το ιδιωτικό συμφέρον πάνω από το δημόσιο συμφέρον.
Ας πάρουμε την περίπτωση του φαινομένου της Γαλλίας και του νέου προέδρου της Emmanuel Macron, ο οποίος πληροί τις προϋποθέσεις, σύμφωνα με τον Πλάτωνα.
Είναι γνωστό ότι ο Emmanuel Macron με φιλοσοφικές σπουδές, (DEA φιλοσοφίας) έχει διατελέσει βοηθός του Γάλλου φιλόσοφου Paul Ricoeur. Από την άλλη πλευρά, οι Γάλλοι, αφού κατάρρευσαν τα παραδοσιακά τους κόμματα, διάλεξαν ένα ηγέτη που να διαθέτει δύο άκρως αντίθετα χαρακτηριστικά του ηγέτη. Δηλαδή να είναι μέτριας φύσης, να είναι προσεκτικός άνθρωπος, δίκαιος και ολίγο συντηρητικός. Να διαθέτει επίσης, από την άλλη πλευρά φλογερό χαρακτήρα και να επιβάλει τη γνώμη του. Να διαθέτει δηλαδή ένα διπλό χαρακτήρα. Μέχρι σήμερα έχουμε δει μόνο το πρώτο μέρος των χαρακτηριστικών του Γάλλου ηγέτη. Το δεύτερο μέρος θα το δούμε αργότερα στην πράξη.
Υπάρχει σήμερα στον τόπο μας κάποιος ηγέτης που να διαθέτει αυτά τα χαρακτηριστικά που κατά τον Πλάτωνα αλλά και τον Καστοριάδη είναι απαραίτητα για να μπορέσει να ηγηθεί μιας κυβέρνησης μέσα σ΄ αυτήν τη πτώση των παραδοσιακών κομμάτων; Δηλαδή σήμερα διαθέτουμε αυτόν τον πολιτικό που θα δώσει στον πληθυσμό την ευκαιρία να συμμετάσχει στην εξουσία, σύμφωνα με τον Καστοριάδη; Αλλά και αυτός ο πολιτικός να είναι μέτριας φύσης, δίκαιος, να μην υποστηρίζει το ιδιωτικό συμφέρον και να μην το βάζει πάνω από το δημόσιο συμφέρον; Όμως μερικές φορές να γίνεται αυστηρός και να επιβάλει τη γνώμη του, σύμφωνα με τον Πλάτωνα.
Αυτόν τον πολιτικό σήμερα δεν τον διαθέτουμε. Στην Γαλλία τα κατάφεραν. Έπλασαν τον Emmanuel Macron αλλά θα περιμένουμε να δούμε το δεύτερο σκέλος των προσόντων του στην πράξη.
Τα ΜΜΕ στη Γαλλία έπαιξαν και αυτά το ρόλο τους. Μέσα στην κατάρρευση των παραδοσιακών κομμάτων προώθησαν τη νέα μορφή πολιτικού που έχει σήμερα η Γαλλία. Αν βρεθεί σήμερα ένα νέο πρόσωπο με αυτά του Γάλλου προέδρου, τα δικά μας ΜΜΕ θα στηρίξουν αυτόν τον ηγέτη, θα δουν στο πρόσωπο του έναν ήρωα όπως έπραξαν οι Γάλλοι ή θα τον γκρεμίσουν κατασκευάζοντας μειονέκτημα;
* Κορνήλιος Καστοριάδης: Έλληνας φιλόσοφος (1922-1997), οικονομολόγος, ψυχαναλυτής ( φιλόσοφος της αυτονομίας ). Διευθυντής Σπουδών Ανωτάτης Σχολής Κοινωνικών Επιστημών στο Παρίσι.
