Ο ρόλος των ΜΚΟ στην άσκηση Κοινωνικής Πολιτικής

Της Αθηνάς Σπανάκη - Κοχιαδάκη


Τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας παρατηρείται μια εξάπλωση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ), και διαφόρων τύπων οργανώσεων κοινωνικής πρόνοιας, με πολλές, ωστόσο, σκιές και ασάφειες ως προς τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους. Φαίνεται σαν να αρχίζει σιγά-σιγά να υφαίνεται ένα πλέγμα ΜΚΟ γύρω από κρατικούς και αυτοδιοικητικούς άξονες, και να κτίζεται ένα κανάλι από το οποίο τεράστια κονδύλια περνούν σε αυτές με αντάλλαγμα υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας.

Πόσο, όμως, ακίνδυνη είναι αυτή η κατάσταση που διαμορφώνεται στον δημόσιο βίο μας; Πόσο βοηθητική ή προβληματική είναι η σχέση κράτους και ΜΚΟ και πόσο πολιτικά εκφυλιστικό είναι το κράτος να μην φέρει την απόλυτη ευθύνη των κοινωνικών δομών, αλλά να αναζητά κοινωνικούς "εργολάβους";

Ας ξεκινήσουμε από το τελευταίο. Πεποίθησή μου είναι ότι ένα σοβαρό κράτος οφείλει να δομεί στέρεες νησίδες προστασίας των αδύναμων πολιτών. Ένα σοβαρό κράτος αντιλαμβάνεται την άσκηση κοινωνικής πολιτικής, κατά τρόπο αυτοδύναμο, ως προυπόθεση της ίδιας της ύπαρξής του και όχι ως αρμοδιότητα προς εκχώρηση σε μη κρατικούς φορείς.

Η κοινωνική πολιτική αντανακλά την πολιτική ποιότητα που φέρει μια κρατική οντότητα. Άλλωστε, οι πολίτες – έτσι θα πρέπει τουλάχιστον-αναδεικνύουν στην εξουσία, κοινοβουλευτική και αυτοδιοικητική, τους ανθρώπους εκείνους που πιστεύουν ότι μπορούν να ασκήσουν πολιτική σε νευραλγικούς τομείς, όπως είναι και ο κοινωνικός, και να διαχειριστούν τους αντίστοιχους προυπολογισμούς. Και βεβαίως οι εκλεγμένοι είναι και αυτοί που θα λογοδοτήσουν δημόσια για τις πολιτικές τους πράξεις. Οι πολίτες δεν καλούνται να ψηφίσουν τους καλύτερους...εκμισθωτές δημοσίων λειτουργιών..

Τώρα, στην περίπτωση των ΜΚΟ, πώς εξασφαλίζεται η διαφάνεια ή η δημόσια λογοδοσία; Πώς επιμερίζονται οι ευθύνες; Πόσο μακριά είμαστε από κρατικοδίαιτες ΜΚΟ ή από ΜΚΟ-φέουδα πολιτικών; Κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας περιπτώσεις ΜΚΟ που έλαβαν σκανδαλωδώς εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, νεφελώδεις περιπτώσεις στις οποίες οι εισαγγελικές αρχές έχουν ήδη παρέμβει. ( Στις.... απίστευτες δράσεις για τις οποίες έχουν χρηματοδοτηθεί έχουμε και παραδείγματα όπως:εκπαίδευση εμπειρογνωμόνων στη χρηστή διακυβέρνηση στο Σουδαν, πρόγραμμα εκπαίδευσης δικαστών στη Νότια Αφρική, εγκατάσταση αγροκτήματος στο Αγροτικό Πανεπιστήμιο Τιράνων αλλά και δράσεις σχετικά με τους υδάτινους πόρους στην Αίγυπτο!).

Για τους παραπάνω λόγους, δεν κρίνω πολιτικά ορθό να εμπλέκονται ΜΚΟ στην διακυβέρνηση έμμεσα είτε σε εθνικό είτε σε τοπικό επίπεδο. Διαφορετικά είνα σαν να μπαίνουμε σε αχαρτογράφητα νερά για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία μας και τον πολιτικό μας βίο. Αναμφίβολα η αστική δημοκρατία μας έχει παθογένειες που την τραυματίζουν, ας μην προσθέσουμε άλλη μια!

Ποιά, όμως, περιμένει ένας υγιώς σκεπτόμενος πολίτης να είναι η σχέση δήμου-κοινωνικής πολιτικής; Ασφαλώς και δεν είναι ικανοποιημένος με έναν δήμο ο οποίος πχ συμπράττει με μη κυβερνητικές οργανώσεις- για τις οποίες υπάρχουν πολλά ερωτηματικά- ή ποιός ξέρει με τί άλλου τύπου οργανώσεις προκύψουν μελλοντικά, προκειμένου να επιτελέσει το κοινωνικό του έργο.

Αυτό που περιμένει από έναν σοβαρό δήμο είναι να οργανώσει κατά τέτοιο τρόπο τα οργανογράμματά του, να αξιοποιήσει το διαθέσιμο υπαλληλικό δυναμικό του και να εξερευνήσει χρηματοδοτικά εργαλεία ώστε να εδραιώσει κοινωνικές υπηρεσίες προς τους δημότες του. Όλα τα άλλα είναι φυγοπονία, υπεκφυγές και άρνηση να αντιμετωπιστούν εσωτερικές αδυναμίες του δήμου.

*Η Αθηνά Σπανάκη - Κοχιαδάκη είναι Δημοτικός Σύμβουλος Ηρακλείου