Της Δέσποινας Συγγελάκη*
Το πόσο συναρπαστικό και ταυτόχρονα συγκλονιστικό είναι να είσαι έφηβος ή νέος το γνωρίζουμε όλοι. Όπως γνωρίζουμε πόσο αγχωτικό μπορεί να είναι το να προσαρμόζεσαι σε όλες τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα και την ψυχή, στο σχολείο, στην κοινωνική ζωή, στις ευθύνες. Οι μισές απ’ όλες τις ψυχικές διαταραχές εμφανίζονται γύρω στα 14 και το 75% μέχρι τα 24 έτη, αναφέρει η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας (wfmh.global). Επισημαίνει ακόμη ότι 1 στους 5 νέους υποφέρει από ψυχική ασθένεια, που αποτελεί το 20% του πληθυσμού εντούτοις μόνο 4% των συνολικών δαπανών για την υγεία αφορούν την ψυχική υγεία.
Φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας είναι αφιερωμένη στους νέους. «Φαντάσου να μεγαλώνεις στον κόσμο μας σήμερα. Διαρκώς μάχεσαι τις επιπτώσεις των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην καθημερινότητά σου, τη βία στο σπίτι, στο σχολείο και στην εργασία και των πολέμων. Οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι δαπανούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στο διαδίκτυο – βιώνουν εγκλήματα και εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο, και παίζουν βίαια βιντεοπαιχνίδια. Οι αριθμοί των αυτοκτονιών και της χρήσης ουσιών αυξάνονται σταθερά. Οι νέοι με διαφοροποίηση στη σεξουαλική συμπεριφορά/κατεύθυνση συχνά νιώθουν μόνοι και περιθωριοποιούνται. Οι νέοι άνθρωποι βρίσκονται στην ηλικία στην οποία εμφανίζονται σοβαρές ψυχικές ασθένειες και όμως διδάσκονται ελάχιστα ή και τίποτα για τις ψυχικές ασθένειες και την ευεξία» αναφέρει στο μήνυμά της για το φετινό εορτασμό η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας.
Η αλήθεια είναι ότι η μέση ελληνική κοινωνία βιώνει τα τελευταία χρόνια κοινωνική και οικονομική βία με άμεσο αντίκτυπο στους έφηβους και τους νέους. Η ένταση και η ταχύτητα των αλλαγών, η πτώση του οικονομικού επιπέδου, η επαγγελματική αβεβαιότητα, η διάρρηξη των οικογενειακών δεσμών, ο εθισμός στο διαδίκτυο, οι διαρκείς γεωπολιτικές αλλαγές, τα εικονικά πρότυπα βάλλουν απευθείας στην ψυχή των νέων και τους δοκιμάζουν. Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., η αυτοκτονία η δεύτερη αιτία θανάτου των ατόμων από 15 έως 29 ετών και η κατάθλιψη η Τρίτη αιτία νοσηρότητας μεταξύ των εφήβων.
Τι κάνουμε όμως ως οικογένεια, ως κοινωνία για τους νέους μας; Η ζωή μας καταλαμβάνεται από το άγχος, ελέγχεται από τις «έξυπνες συσκευές» και κατακλύζεται από αδιαφορία και απάθεια. Οι ειδικοί της ψυχικής υγείας επισημαίνουν ότι η ψυχική ισορροπία και ανθεκτικότητα δομείται από μικρή ηλικία, σ’ ένα σταθερό πλαίσιο με καλές σχέσεις, αποδοχή, επιβράβευση, κατανόηση των δυσκολιών ως μέρος της ζωής και αναζήτηση βοήθειας από το οικείο περιβάλλον ή κάποιον ειδικό, όταν απαιτείται. Η φροντίδα της ψυχικής υγείας των παιδιών μας αφορά όχι μόνο τα ίδια ατομικά αλλά την κοινωνία ολόκληρη, αφού ένας υγιής έφηβος θα εξελιχθεί σε υγιή ενήλικα, οικογενειάρχη, επαγγελματία, φίλο, μέλος ενός ευρύτερου ισορροπημένου συνόλου. Είναι ευθύνη όλων μας, είτε είμαστε γονείς είτε όχι, να αφουγκραστούμε τις ανησυχίες τους, να τα στηρίξουμε στις δικές τους επιλογές όσο δύσκολες κι αν είναι, να αναζητήσουμε και να προσφέρουμε βοήθεια, να σπάσουμε τη σιωπή και τα στερεότυπα.
Η Δέσποινα Ι. Συγγελάκη είναι Δικηγόρος
Πρόεδρος Κοινωνικού Συνεταιρισμού Ψυχικής Υγείας ν. Ηρακλείου
ΚοιΣΠΕ Μίτος
