Κορωνοϊός κι Ανάπτυξη

Του Απόστολου Τζίφα

Η πανδημία δεν είναι μόνο υγειονομική απειλή. Έφερε τα «πάνω- κάτω» στην οικονομία. Το πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας  ανέδειξε σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία. Οι πληττόμενοι κλάδοι είναι κυρίως της εστίασης και του τουρισμού.

Η χώρα μας παρά την αναγνωρισμένη  παγκοσμίως  σωστή διαχείριση της υγειονομικής κρίσης έχει να αντιμετωπίσει   πραγματικά  προβλήματα στην οικονομία και το ξεπερασμένο  μοντέλο ανάπτυξης. Η σαθρή βιομηχανία του τουρισμού, στην οποία  στηρίχθηκε διθυραμβικά η χώρα μας τα προηγούμενα χρόνια , τώρα την οδηγεί  σε σοβαρά οικονομικά προβλήματα με απροσδιόριστες κοινωνικές επιπτώσεις.

Ο πρωτογενής τομέας,  η βιομηχανία και η μεταποίηση τα προηγούμενα χρόνια και  δυστυχώς και σήμερα  δεν είναι η πρώτη προτεραιότητα των κυβερνήσεων.

 Λόγου χάρη στον πρωτογενή τομέα έλειψε ο σχεδιασμός, η εκπαίδευση, τα ουσιαστικά προγράμματα και τα οικονομικά κίνητρα για ανταγωνιστικά προϊόντα. Η χώρα μας αν και παράγει υψηλής ποιότητας αγροτικά προϊόντα, ωστόσο ο πρωτογενής τομέας έχει χαμηλή συνεισφορά στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν. Ο παραγωγός έμεινε στο σπίτι ικανοποιημένος από τις επιδοτήσεις και το κράτος από το «βραχνά» της αγροτικής ανάπτυξης . Την εργασία την ανέλαβαν τα «ξένα» χέρια , οι οικονομικοί  μετανάστες. Την περίοδο αυτή της συγκομιδής αγροτικών προϊόντων υπάρχει μεγάλη έλλειψη εργατικών χεριών, αν και η ανεργία είναι σε υψηλά επίπεδα.  Το ιδεολόγημα του άσπρου κολάρου και του κρατικοδίαιτου υπαλλήλου για την κοινωνία και η απαξίωση του πρωτογενή τομέα με ευθύνη πολιτικών και κοινωνίας οδήγησε σε υποανάπτυξη βασικούς πυλώνες της οικονομίας.

Η εστίαση  φαίνεται ότι θα δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα. Παγκοσμίως υπολογίζεται ότι πάνω από το 70% έχει υποστεί καθίζηση ( capital.gr 27.5.20). Στην Ελλάδα τις προηγούμενες δεκαετίες μεγάλο μερίδιο του ΕΣΠΑ πήγαινε στα καφέ. Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα της Λάρισας. Μία πόλη 146.000 κατοίκων έχει 1674 καφετέριες ( www.efimerida.gr  4.8.2014). Η εστίαση  κατά μία άποψη είναι αντιαναπτυξιακή  δραστηριότητα, έστω και αν προβάλλεται το επιχείρημα ότι μέσω της εστίασης εξυπηρετείται ο τουρισμός, διακινούνται βασικά αγροτικά προϊόντα και ασχολούνται  χιλιάδες εργαζόμενοι.

Είναι φανερό ότι  ο κορωνοιός ανέδειξε οικονομικά διαρθρωτικά προβλήματα  και επιβάλλει αλλαγή κατεύθυνσης και πολιτικής σε τοπικό, ενωσιακό και παγκόσμιο επίπεδο. Καλούνται οι χώρες να αναπροσαρμόσουν οικονομικά μοντέλα ανάπτυξης, να αναθεωρήσουν οικονομικούς προγραμματισμούς και στο μελλοντικό τους προγραμματισμό να λάβουν υπόψη  τέτοια σοβαρά φαινόμενα , όπως είναι η πανδημία.