Για ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία

Του Γιώργου Βλαχάκη 

Η διεθνής βιβλιογραφία καταγράφει τη στενή σχέση και σύνδεση της εκπαιδευτικής κοινότητας με την τοπική κοινωνία. Η σχέση αυτή είναι αμφίδρομη αφού απο τη μια η τοπική κοινωνία μπορεί να συμβάλλει στην αποτελεσματικότητα του σχολείου και από την άλλη ένα εξωστρεφές σχολείο συμβάλλει στη διαμόρφωση της κοινωνίας.

Ωστόσο, το σχολείο επικεντρώνει την εκπαιδευτική του αποστολή σε ένα χώρο “κλειστό”. Συνεπώς, η έννοια της δυναμικής, της εξωστρέφειας και της αποτελεσματικότητας πολλές φορές μένουν στο περιθώριο. Ένα σχολείο που δεν κατάφερε να ανοίξει παράθυρα επικοινωνίας και να χτίσει γέφυρες μάθησης με την κοινωνία, είναι καταδικασμένο στη απομόνωση.

Είναι εμφανές οτι αυτά που δίνουν οξυγόνο, ζωή, εξωστρέφεια, δυναμική σε ενα σχολείο είναι οι πολιτιστικές, αθλητικές και κοινωνικές δραστηριότητές του. Αυτές  μαζί με άλλα καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία ανοίγουν δρόμους μια άλλης μαθησιακής διαδικασίας και παράλληλα χτίζουν γέφυρες επικοινωνίας και φέρνουν το σχολείο τα στο επίκεντρο του κοινωνικού ιστού.  

Έχει άλλωστε σημειωθεί ότι  «η κοινότητα είναι ένα μέρος όπου τα άτομα δημιουργούν μία ταυτότητα και τα σχολεία χρειάζονται σχέσεις με την κοινότητα ούτως ώστε να βελτιώσουν μαζί τη σχολική αποτελεσματικότητα. Η σχέση τοπικής κοινωνίας και σχολείου επίσης μπορεί να γίνει κατανοητή μέσα από την αναγνώριση και τον σεβασμό που αποκτούνται μέσα από τις ενέργειές του σχολείου στο πλαίσιο του σχολείου που έχουν αντίκτυπο και στην ευρύτερη τοπική κοινωνία».

Για ένα τέτοιο επίτευγμα χρειάζεται η από κοινού προσπάθεια εκπαιδευτικής κοινότητας και τοπικής κοινωνίας ενώ συνδετικός κρίκος των δυο μπορεί να είναι η σημαντική συμβολή της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Με αυτή τη σκέψη ξεκινήσαμε πριν δυο χρόνια το Μαθητικό Καλλιτεχνικό Φεστιβάλ σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου σε μια προσπάθεια συνεργασίας με τις σχολικές μονάδες του Δήμου Ηρακλείου -και όχι μόνο- για το αυτονόητο που τις περισσότερες φορές δεν είναι δεδομένο. 

Πρόθεση και σκοπός του Δήμου Ηρακλείου είναι η  προβολή των καλλιτεχνικών δεξιοτήτων των μαθητών και η ουσιαστική συμμετοχή τους στο σχεδιασμό δράσεων. Αποτελεί μια μικρή προσπάθεια να μετατρέψουμε την παραδοσιακή, τυποποιημένη και σχολική γιορτή σ’ ένα σύνθετο θέαμα πολιτισμού, σε μια εκδήλωση χαράς, καλλιτεχνικής δημιουργίας και έκφρασης απευθυνόμενη σε ολόκληρη την  τοπική κοινωνία. 

Οραματιζόμαστε ένα σχολείο ανοιχτό που διδάσκει/μεταδίδει στα μέλη του τις ανθρωπιστικές αξίες του σεβασμού, της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, της αποδοχής του άλλου, όμοιου ή του διαφορετικού. Ένα σχολείο που εμπλέκεται ενεργητικά, σταθερά και ουσιαστικά στο πολιτιστικό και κοινωνικό γίγνεσθαι του τόπου μας.  Ένα σχολείο που δικτυώνεται με την τοπική κοινωνία, χτίζει γέφυρες επικοινωνίας με την κοινότητα, γέφυρες φιλίας και συνεργασίας με άλλα σχολεία. Ένα σχολείο όπου ο πολιτισμός, η τέχνη, η μουσική γίνονται ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των μαθητών. Γι αυτό το Μαθητικό Καλλιτεχνικό Φεστιβάλ ας μην του δούμε ως μια ακόμα θεατρική παράσταση αλλά ως μια ομαδική διαδικασία μέσα από την οποία τα παιδιά θα μπορούν να αυτενεργήσουν και να ξετυλίξουν τα ιδιαίτερα χαρίσματά τους, τις δεξιότητές τους, θέτοντας έτσι το λιθαράκι στο κτίσιμο του κοινωνικού πολιτιστικού τοπικού έργου.

Για τους παραπάνω λόγους ο ρόλος των Δήμων και γενικότερα της τοπικής αυτοδιοίκησης Α και Β βαθμού πρέπει να είναι πρωταρχικός και ουσιαστικός πάντα στο πλαίσιο συνεργασίας, με διακριτούς ρόλους τόσο με τις αρμόδιες διευθύνσεις εκπαίδευσης όσο και με τις κατα τόπους  σχολικές μονάδες. 

Οι προτάσεις και οι οραματισμοί για ένα σχολείο ανοιχτό δεν είναι ουτοπία. Αρκεί να το πιστέψουμε, να προσπαθήσουμε και να συνδράμουμε καθένας από τη δική του θέση ευθύνης ο καθένας  να πράξει ο,τι του αναλογεί για να κάνουμε το όραμα πραγματικότητα ώστε να δώσουμε τη δυνατότητα στα παιδιά, στους εκπαιδευτικούς, στους γονείς και σε όλη την τοπική κοινωνία να αναπτύξουν ουσιαστικότερη σχέση με την εκπαιδευτική κοινότητα.


* Ο Γιώργος Βλαχάκης είναι Δρ. Κανονικού Δικαίου Α.Π.Θ.

   Αντιδήμαρχος Παιδείας Δήμου Ηρακλείου