Του Γιάννη Χαραλαμπίδη
Ποιος δεν έχει δει εκείνη τη σκηνή από μια ταινία του Χάρρυ Κλυνν, που υποδυόμενος έναν εφοριακό βομβαρδίζει τον πολίτη με καταιγισμό απαιτήσεων για διάφορα απίθανα δικαιολογητικά, μόνο και μόνο για να συντρίψει στην ουσία την αυτοπεποίθησή, του ότι είναι πλήρως προετοιμασμένος έναντι της κρατικής εξουσίας; Είναι συνηθισμένες τέτοιες αναφορές στην ποπ κουλτούρα, με σκοπό να προβάλουν την βαθιά ριζωμένη αντίληψη που υπάρχει στην λαϊκή συνείδηση για το συχνά αδικαιολόγητα σκληρό πρόσωπο της κρατικής δομής. Έγιναν πολλά είναι αλήθεια, τα τελευταία 20 χρόνια για να λειανθεί αυτή η έως και σαδιστική δυνατότητα των εκπροσώπων της εξουσίας να ταλαιπωρούν τον πολίτη για σχεδόν αυτονόητα πράγματα, η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας αναδείχθηκε σε εθνικό στόχο από όλες τις κυβερνήσεις και επιδιώχθηκε με διάφορους τρόπους-η δεκαετία της κρίσης που μεσολάβησε με την πίεση για μεταρρυθμίσεις επέτεινε την προσπάθεια.
Να όμως που το θηρίο της γραφειοκρατίας δεν πέθανε, ζει έστω και λαβωμένο και συνεχίζει να υπονομεύει τον αγώνα να βελτιώσουμε τη ζωή μας προσωπικά και συλλογικά. Κι αν αμβλύνθηκαν πολλές χρονοβόρες και κοστοβόρες διαδικασίες για τους πολίτες, υπάρχουν φορές που η κρατική μηχανή στρέφεται κατά του εαυτού της-με την ευρεία αντίληψη τουλάχιστον, δηλαδή κατά του κοινωνικού συνόλου. Παραδειγματική περίπτωση στα καθ’ ημάς αποτελεί το έργο της αποκατάστασης του κόλπου Δερματά στην ακτογραμμή βόρεια του ιστορικού κέντρου του Ηρακλείου. Το χρονολόγιο της υπόθεσης είναι γνωστό λίγο-πολύ, τα βασικά δεδομένο είναι ότι ο Δήμος Ηρακλείου αποφάσισε να αποκαταστήσει μια σοβαρή και για πολύ καιρό αγνοημένη γεωτεχνική φθορά σε ένα άρτι παραδοθέν έργο.
Έτρεξαν οι διαδικασίες και εφαρμόστηκε ένα σχέδιο αποκατάστασης που προβλέπει ολοκλήρωση με μια οραματική σύλληψη, την δημιουργία μιας αστικής παραλίας με άμεση προσβασιμότητα για όλους, μια ανάσα από το κέντρο της πόλης. Λίγο πριν ολοκληρωθεί το έργο, στην πιο κρίσιμη φάση του θα έλεγε κάποιος, και ενώ αυτό προχώρησε μέσα σε ένα πλαίσιο μιας εκ των πραγμάτων επείγουσας ανάγκης, οι υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αποφάσισαν να το σταματήσουν αλλάζοντας το πλαίσιο διεξαγωγής του. Για όσους δεν γνωρίζουν, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση είναι μια διοικητική υπερ-δομή, στην ουσία ένας μηχανισμός ασφυκτικού ελέγχου της κεντρικής κυβέρνησης επί της αυτοδιοίκησης α’ και β΄ βαθμού.
Μόλις ο Δήμος υπερέβη με τον απόλυτα νόμιμο τρόπο το εμπόδιο, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση λειτουργώντας περίπου σαν τον ρόλο που γλαφυρά ενσάρκωνε ο Χ.Κλυνν, βρήκε άλλο τρόπο να μπλοκάρει το έργο, και μάλιστα χωρίς να ζητά κάτι απτό και συγκεκριμένο και μετερχόμενη μέσα της ποινικής διαδικασίας. Καταστάσεις με τις οποίες δεν ξέρει κανείς, αν πρέπει να κλαίει ή να γελά. Η συνεπής, συντονισμένη, ρεαλιστική και συνάμα οραματική δουλειά στην υπηρεσία της πόλης, ένα έργο που θα φέρει αφενός ασφάλεια και αφετέρου αναβάθμιση στο αστικό περιβάλλον αντιμετωπίζονται από την ίδια την κρατική εξουσία όχι απλά με επιφύλαξη, αλλά με απροκάλυπτη εχθρότητα. Αναρωτιέται εύλογα κάποιος “γιατί;”, αλλά στην πολυφίλητη πατρίδα μας έχουμε μάθει από μικροί να μην κάνουμε ρητορικές ερωτήσεις.
Αυτοάνοσο χαρακτηρίζουν στην ιατρική ένα νόσημα στο οποίο ένας οργανισμός αντιλαμβάνεται δικά του στοιχεία ως ξένα και τους επιτίθεται. Τι διαφορετικό κάνει στ’ αλήθεια η πολιτεία μας συχνά; Αντιλαμβάνεται τις ίδιες τις δικές της δομές ως ξένες, ως έχουσες συμφέροντα αλλότρια από το δημόσιο και στρέφεται εναντίον τους. Στρέφεται ουσιαστικά εναντίον των ίδιων των πολιτών της. Δεν υπάρχουν, όμως, οι πολίτες προς χάριν της πολιτείας, αλλά η πολιτεία προς όφελος των πολιτών.
Κι αν κάποιοι λειτουργοί της κρατικής εξουσίας αντιλαμβάνονται των ρόλο τους όχι ως δημόσιοι λειτουργοί, αλλά σαν Ιαβέρηδες και τιμητές μιας απρόσωπης και αυτοϊκανοποιούμενης νομοκρατούσας τάξης, μάλλον πρέπει να το ξαναδούν λίγο. Γιατί το μόνο που θα καταφέρει ένα αυτοάνοσο κράτος είναι να σκοτώσει τον εαυτό του.
