Αρχή Ινδίκτου και το νέο σχολικό έτος

Του Γιώργου Βλαχάκη

Η Ίνδικτος-από τη λατινική λέξη Indictio=ένδειξη, ορισμός, μήνυμα, διάγγελμα, διάταγμα- σήμαινε την αρχή του οικονομικού έτους και τη φορολογική πολιτική (ανά δεκαπενταετία) των Ρωμαίων. Κάθε δεκαπέντε χρόνια, από την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού (117-138), καθοριζόταν το ποσό που κάθε πολίτης θα πλήρωνε  ως φόρο γης στο ρωμαϊκό κράτος για τη συντήρηση των στρατιωτών, των οποίων η θητεία διαρκούσε δεκαπέντε έτη. 

Αργότερα, κατά τη Βυζαντινή περίοδο η 1η Σεπτεμβρίου θεωρήθηκε αρχή του νέου έτους και παράλληλα εξελίχθηκε σε εορτολογικό γεγονός αναφερόμενο στην έναρξη  του νέου εκκλησιαστικού έτους. 

Η εξέλιξη αυτή μαρτυρείται για πρώτη φορά επί Μεγάλου Κωνσταντίνου τον Σεπτέμβριο του 312, διότι μέχρι την εποχή εκείνη- κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο- η ημερομηνία αυτή, ταυτιζόμενη με τη φθινοπωρινή ισημερία, θεωρούνταν ως πρώτη του έτους. Από το έτος 313 μ.Χ. «μετατέθηκε στην 23η Σεπτεμβρίου, γενέθλιο ημέρα του Οκτωβιανού Αυγούστου. Από το έτος 462 μ.Χ. η πρωτοχρονιά μετατέθηκε την 1η Σεπτεμβρίου ώστε να συμπίπτει η αρχή του έτους με την αρχή του μηνός (Ίνδικτος)». 

Δεν θα επεκταθούμε στη θεολογική και ιστορική αξία της εορτής της Ινδίκτου. Αξίζει όμως να σημειώσουμε ότι η εορτή  αυτή φέρει τον πνευματικό και θεολογικό πλούτο καθώς και το μεγαλείο της ιστορίας πολλών αιώνων. 

Η αρχή της Ινδίκτου συνδυάζεται και με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. Εκπαιδευτικοί και μαθητές επιστρέφουν στις σχολικές κοινότητες να μαθητεύσουν από κοινού και να ταξιδέψουν στον χώρο της μάθησης. Μια καινούργια εκπαιδευτική χρονιά αρχίζει με κόπους, αγωνίες, επιτυχίες και αποτυχίες και μέσα σε αυτή την προσπάθεια, σε αυτή την προσωπική πάλη, καλούμαστε να καλλιεργήσουμε πνευματικές αρετές, να σμιλέψουμε φρόνημα ανδρείο αμβλύνοντας τις εσωτερικές μας γωνίες και συγκρούσεις.

Η μόρφωση, η επιτυχία της μάθησης και η ευτυχία σίγουρα δεν περνούν κατ’ ανάγκη από το πολύ διάβασμα, τα ατελείωτα άγχη και τις υπερβολικές προσπάθειες, αλλά από το ισορροπημένο ήθος και τις συνειδητές προσωπικές μας επιλογές. 

Η παιδεία είναι και πρέπει να είναι το κλειδί της κοινωνικής ευημερίας. Το εκπαιδευτικό σύστημα οφείλει να στηρίζεται σε αξίες, να παρέχει σοφία, να φωτίζει τον άνθρωπο, να προσφέρει όραμα, να παράγει πολιτισμό, διαφορετικά κινδυνεύει να μετατραπεί –αν ήδη δεν έχει μετατραπεί- σε εργοστάσιο μηχανικής αναπαραγωγής πληροφοριών και στείρας γνώσης.

Όλοι όσοι συγκροτούμε την ευρύτερη εκπαιδευτική οικογένεια, εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές, καλούμαστε να συνδράμουμε, καθένας από τη δική του θέση ευθύνης, σε μια συλλογική και προσωπική προσπάθεια διεκδίκησης της αληθινής παιδείας και να συμβάλλουμε στην ύπαρξη ενός σχολείου που μπορεί να χτίσει γέφυρες πραγματικής μάθησης και ουσιαστικής επικοινωνίας. 

Καλή Σχολική χρονιά!

* Ο Γεώργιος Βλαχάκης είναι Δρ.Κανονικού Δικαίου Α.Π.Θ., Αντιδήμαρχος Παιδείας Δήμου Ηρακλείου