Από την Ιδεολογία στην Εκλογική Νίκη: Ο Μετασχηματισμός της Δεξιάς

Του Θεοχάρη Παπαδάκη

Αυτό το κείμενο είναι μια προσπάθεια κατανόησης της νέας δεξιάς, που απαρνείται επιδεικτικά ορισμένες προσδιοριστικές πολιτικές θέσεις που κατείχε για χρόνια και της στερούσαν τη δυνατότητα να εκλεγεί και να κυβερνήσει. Η αλλαγή αυτή αποτελεί μέρος μιας συνειδητής και οργανωμένης στρατηγικής που στοχεύει στην διεύρυνση της εκλογική βάσης, αφήνοντας τις θέσεις-βαρίδια που στερούσαν ψηφοφόρους ενώ παράλληλα, συσπειρώνει πολίτες από πολλές, με παραδοσιακούς όρους (π.χ. ταξικούς) ανόμοιες, κοινωνικές ομάδες. Επιτρέπει τη σύνδεση παραδοσιακά ασύμβατων κατηγοριών πέρα από τις συντεταγμένες «Αριστεράς-Δεξιάς». Πλέον είναι δυνατόν για έναν δεξιό εθνικιστή να είναι μετανάστης ή πολίτης δεύτερης γενιάς, ομοφυλόφιλος, φιλοεβραίος ή φιλοπαλαιστίνιος.

Στον πάγκο του AfD στο Gelsenkirchen, πόλη λίγο μεγαλύτερη από το Ηράκλειο, συναντάμε έναν 51χρονο Γερμανό τουρκικής καταγωγής: «Είμαι περίεργος για το AfD. Τα παιδιά μου δεν τους συμπαθούν, αλλά θέλω να διαβάσω τι έχουν να πουν. Δεν μπορώ να βασίζομαι μόνο στα μέσα ενημέρωσης. Δεν είναι ανεξάρτητα. Κριτικάρουν το AfD, αλλά ποτέ το Ισραήλ ή τους Εβραίους.» Ένας μετανάστης πρώτης ή δεύτερης γενιάς εκφράζει το ενδιαφέρον του για ένα ακροδεξιό κόμμα που έχει ως σημαία την αντιμεταναστευτική ατζέντα.

Το παράδοξο αυτό βασίζεται σε μια στατιστική που ίσχυε μέχρι πρότινος: οι ψηφοφόροι μεταναστευτικής καταγωγής, ήταν πιο πιθανό να υποστηρίξουν αριστερά κόμματα στις κοινωνίες στις οποίες μεταναστεύουν. Η τάση αυτή όπως είδαμε και στις πρόσφατες αμερικανικές εκλογές, έχει αρχίσει να αντιστρέφεται. Ορισμένες ομάδες μεταναστών πρώτης ή πολιτών δεύτερης γενιάς, έχουν αρχίσει να ταυτίζονται σε κάποια θέματα με την ατζέντα των νέων λαϊκιστικών, ακροδεξιών κομμάτων π.χ. στην αποδοχή συντηρητικών κοινωνικών αξιών ή στη γενικότερη απογοήτευση από τα συστημικά κόμματα.

Δεν είναι λίγοι οι μετανάστες πρώτης ή οι πολίτες δεύτερης γενιάς στις ΗΠΑ και στη Γερμανία, που θεωρούν ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις άνοιξαν τα σύνορα άναρχα, με αποτέλεσμα τη μαζική εισροή νέων μεταναστών, που ανταγωνίζονται για τους ίδιους κρατικούς πόρους, θέσεις εργασίας, κατοικίες κ.λπ. Πολλοί δεν αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως μετανάστη πλέον. Όταν ακούν ρατσιστικά σχόλια θεωρούν ότι δεν αφορούν τους ίδιους, αλλά ομάδες μεταναστών που ήρθαν αργότερα, δεν σέβονται τις πολιτισμικές αξίες ή προσπαθούν να επιβάλουν τις δικές τους.

Όπως και ο Trump, το AfD προσπαθεί συνειδητά να προσελκύσει συγκεκριμένες ομάδες μεταναστών με στοχευμένες επικοινωνιακές ενέργειες, χρησιμοποιώντας μέλη μεταναστευτικής καταγωγής, όπως τον Ρόμπερτ Λάμπρου, Γερμανό ελληνικής καταγωγής, πρόεδρο της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος στο κρατίδιο της Έσσης ο οποίος δηλώνει ότι το AfD δεν είναι ξενοφοβικό.

Γυρνώντας στον Γερμανό τουρκικής καταγωγής, η άποψη ότι «οι ενέργειες του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων πρέπει να είναι αντικείμενο κριτικής των ΜΜΕ», εκφράζεται στην Ελλάδα κυρίως από αριστερούς, ενώ το ενδιαφέρον για την πολιτική ατζέντα του AfD, εκφράζει μια ακροδεξιά προτίμηση. Όσο συκοφαντική και λογοκριτική είναι η κατηγορία του αντισημιτισμού προς οποιαδήποτε έκφραση κριτικής για τα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ, σε κάποιο σημείο όντως σταματάει η αγανάκτηση για τα εγκλήματα αυτά και ξεκινάει ο αντισημιτισμός. Μπορεί ο Γερμανός Τουρκικής καταγωγής και ο Καρατζαφέρης (επίσης υπέρ των Παλαιστινίων) να έχουν ως κοινή βάση αντισημιτικές προκαταλήψεις; Από την άλλη, οι δηλώσεις μεταμέλειας των Βορίδη, Γεωργιάδη και Πλεύρη για το αντισημιτικό τους παρελθόν, τους κάνει λιγότερο δεξιούς;

Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να αναφερθώ στο φαινομενικό παράδοξο της πρόεδρου του ακροδεξιού AfD, που συζεί με την γεννημένη στη Σρι-Λάνκα σύντροφο της και τους δύο γιούς τους. Δεν υπάρχει κάποια λογική, με την αυστηρή έννοια της λέξης, αντίφαση σε όλα αυτά. Μιλάμε για μη αντισημιτικά, μη ισλαμοφοβικά, μη ρατσιστικά, μη ξενοφοβικά, μη σεξιστικά, μη ομοφοβικά, ακροδεξιά κόμματα, τα οποία είναι υπέρ του έθνους, της οικογένειας και κατά της μετανάστευσης, του queer κινήματος και του ομοφυλοφιλικού γάμου. Αυτή είναι η νέα δεξιά και οι αντιφάσεις από το παρελθόν, τις οποίες σε μεγάλο βαθμό έχει πλέον επιλύσει σε επικοινωνιακό επίπεδο. Λάθος: η πρόεδρος κ. Weidel αρνείται ότι το κόμμα της είναι δεξιό ή εθνικιστικό και δηλώνει ότι είναι ελευθεριακό (libertarian). Όπως βέβαια υποστηρίζει ότι ο Χίτλερ ήταν στην πραγματικότητα κομμουνιστής.