Στην Κρήτη αναμένεται να βρεθεί τις επόμενες ημέρες η συγγραφέας Τέσυ Μπάϊλα, με αφορμή και την παρουσίαση του νέου της βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, με τίτλο «Τις νύχτες έπαιζε με τις σκιές».
Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Μεγάλο Κάστρο, στο Ηράκλειο το 1898, τη χρονιά της μεγάλης σφαγής των χριστιανών.
Στο μυθιστόρημα της Τέσυς Μπάιλα, ο άνθρωπος γίνεται έρωτας, γίνεται πόλεμος, γίνεται θάνατος, γίνεται τέχνη, ώσπου να ξαναγίνει άνθρωπος.
Με αφορμή λοιπόν την παρουσίαση, η συγγραφέας κ. Τέσυ Μπάϊλα μίλησε στο cretalive για την ιδιαίτερη αυτή ιστορία που διαδραματίζεται στο βιβλίο της, πως αποφάσισε να ασχοληθεί με την Κρήτη στην υπόθεση του βιβλίου ενώ αποκαλύπτει πως κατορθώνει να συνδυάζει τη μυθοπλασία με τα ιστορικά γεγονότα στα βιβλία της.
Κυρία Μπάιλα σε λίγες μέρες θα παρουσιάσετε το νέο σας βιβλίο στην Κρήτη. Θα θέλατε να μας το συστήσετε με λίγα λόγια;
Πραγματικά είμαι πολύ χαρούμενη που θα παρουσιαστεί το βιβλίο ΤΙΣ ΝΥΧΤΕΣ ΕΠΑΙΖΕ ΜΕ ΤΙΣ ΣΚΙΕΣ στην Κρήτη, επειδή νιώθω σαν να επιστρέφει κυριολεκτικά στον τόπο που γεννήθηκε ή καλύτερα στον τόπο που ανήκει, μια και η Κρήτη, το Μεγάλο Κάστρο συγκεκριμένα της περιόδου 1898 έγινε η αφορμή για τη δημιουργία του. Το μυθιστόρημα, λοιπόν, παρακολουθεί την πορεία ενός μοναχικού ανθρώπου, η ζωή του οποίου κινείται και περιστρέφεται γύρω από τέσσερις σημαντικούς άξονες: τη ζωή, τον θάνατο, την τέχνη και την Ιστορία, καθώς είναι ενταγμένο απόλυτα στο ιστορικό πλαίσιο του τέλους του δέκατου ενάτου αιώνα και στην μετάβασή προς στον εικοστό, έναν αιώνα που ξεδιπλώνεται διάστικτος από σημαντικά ιστορικά γεγονότα, ορόσημα μιας εποχής που άλλαξαν τον κόσμο. Από την τελευταία μεγάλη σφαγή των χριστιανών από τους Τουρκοκρητικούς, το 1898, στην Κρητική Πολιτεία και στην Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, κι από εκεί στους Βαλκανικούς πολέμους, στον Εθνικό Διχασμό, και από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι και τον Β΄, το μυθιστόρημα εμπεριέχει την ανθρώπινη περιπέτεια της προσωπικής αναζήτησης στην πάροδο ενός αιώνα διάστικτου από τα αποτελέσματα των ιστορικών συγκυριών.
Ο ήρωας του βιβλίου, ο Ανέστης, είναι ένας από αυτούς τους απλούς καθημερινούς ανθρώπους. Γεννιέται πάνω σε ένα καΐκι την ημέρα της μεγάλης σφαγής του Ηρακλείου, στις 25 Αυγούστου του 1898, μια ημέρα που θα σηματοδοτήσει την έναρξη της Κρητικής Πολιτείας και την πορεία της νήσου προς την Ένωσή της με την Ελλάδα λίγα χρόνια αργότερα. Μεγαλώνει με τον παππού και τη θεία Λουλουδιά από τους οποίους θα μάθει τις αξίες της ζωής αλλά και τι θα πει αγάπη μια και ο αυταρχικός και σκληρός πατέρας του δεν τον αποδέχεται καθώς θεωρεί πάντα ότι έγινε η αιτία να πεθάνει η μητέρα του. Θα γνωρίσει και κάτι ακόμα: Το ταλέντο του στη ζωγραφική, για το οποίο θα φύγει μια νύχτα από το σπίτι του, ύστερα από ένα οδυνηρό γεγονός με τον πατέρα του, ώστε να φτάσει στην Αθήνα κάποια στιγμή και να κάνει σχετικές σπουδές. Την ημέρα της Ένωσης τα Κρήτης με την Ελλάδα ο Ανέστης βρίσκεται στα Χανιά όπου θα γνωρίσει τον Μικέλε, έναν φίλο ζωής αλλά και την Ισιδώρα στο πρόσωπο της οποίας θα ανακαλύψει τη μαγεία της εκφραστικής του καλλιτεχνικής δυνατότητας και τον ανομολόγητο έρωτα. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα γίνει η αφορμή να σταματήσουν τα όνειρα και οι ήρωες θα μεταφερθούν στα χαρακώματα. Ο Ανέστης θα βιώσει την αγωνία του ανθρώπου της εποχής να επιβιώσει μέσα σε έναν ανελέητο κόσμο και να αναδείξει την καλλιτεχνική του έκφραση μέσα από τη μοναχικότητά του και τις πληγές που δημιουργεί στον άνθρωπο η μεγάλη Ιστορία και θα αναζητήσει την εξιλέωση μέσα στην τέχνη και στον ανεκπλήρωτο έρωτα.
Με δυο λόγια είναι ένα βιβλίο για την τέχνη, την Ιστορία, τη φιλία, τον έρωτα, την αφοσίωση και την Κρήτη.
Πως και γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την Κρήτη της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου;
Την αγαπώ πολύ την Κρήτη. Είναι ένας τόπος γεμάτος γοητεία και προσωπικά πιστεύω ότι της οφείλουμε πολλά, τόσο για τους αγώνες της όσο και για τις τεράστιες πνευματικές προσωπικότητες που μας έχει κληροδοτήσει. Μοιάζει με μια τεράστια δεξαμενή από όπου μπορεί ένας συγγραφέας να αντλήσει σημαντικό υλικό κάθε φορά σε ό,τι σχετίζεται με Ιστορία, παραδόσεις, θρύλους, έθιμα, τραγούδι, βεντέτες, λεβεντιά, σθένος αλλά και ομορφιά. Με συγκινούν οι αγώνες που έκανε για να αποκτήσει την ελευθερία της έως ότου ενωθεί με την Ελλάδα. Παράλληλα η διττή ομορφιά του τοπίου, από τη μια η τραχύτητα των φαραγγιών και από την άλλη γόνιμοι ελαιώνες και ευφορία σε συνδυασμό με τη θάλασσα ολόγυρά τής δίνουν μια ιδιαίτερη μαγεία καθώς αντανακλάται στην ψυχοσύνθεση των κατοίκων της. Ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων έκαναν την Κρήτη το καλύτερο γεωγραφικό σημείο για να ξετυλιχτεί η ιστορία του βιβλίου μου.
Έτσι λοιπόν το μυθιστόρημα εκκινάται από τη σημαντική εκείνη ημέρα, στις 25 Αυγούστου 1898, την ημέρα της μεγάλης σφαγής στο Μεγάλο Κάστρο-- του μεγάλου αρπεντέ—, επειδή είναι μια ιστορικής σημασίας ημέρα για την Κρήτη αλλά και για την Ελλάδα γενικότερα, καθώς σηματοδότησε την έναρξη της Κρητικής Πολιτείας και παρακολουθεί την πολυπόθητη Ένωση της νήσου με την υπόλοιπη Ελλάδα και τα ιστορικά ορόσημα που συντάραξαν το νησί σε μια ιστορική περίοδο που εκτείνεται από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα έως και το 1970.
Στην πραγματικότητα είναι το δεύτερο βιβλίο που γράφω για την Κρήτη. Το 2013 είχε κυκλοφορήσει επίσης από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ το μυθιστόρημα: «Το μυστικό ήταν η ζάχαρη», το οποίο μιλά για την Κρήτη από το 1927 μέχρι και το 2011 και περιγράφει επίσης τα πολύ σημαντικά γεγονότα του Δευτέρου Παγκοσμίου που συγκλόνισαν το νησί αλλά και όλη τη χώρα μέσα από την ιστορία μιας γυναίκας που μεγαλώνει στο Αρμενοχώρι Κισσάμου, βασισμένο σε αληθινή ιστορία.
Πως κατορθώνετε να συνυφαίνετε τη μυθοπλασία με τα ιστορικά γεγονότα στα βιβλία σας;
Θίγετε ένα θέμα πολύ ενδιαφέρον και κρίσιμο ζήτημα για το μυθιστόρημα. Προσωπικά έχω την πεποίθηση ότι η Ιστορία θα πρέπει με έναν ήπιο και διακριτικό τρόπο να οριοθετεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο περιγράφεται το μυθιστόρημα και όχι να γίνεται μια άκριτη και άκρατη χρησιμοποίηση των ιστορικών γεγονότων εις βάρος της μυθιστορηματικής πλοκής. Γι’ αυτό τον λόγο, προσπαθώ η ιστορική έρευνα που κάνω να είναι ένας διακριτικός άξονας πάνω στον οποίο περιστρέφεται η μυθιστορία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνει μια επεξεργασία τέτοια που θα επιτρέψει στην όποια έρευνα κάνει ο συγγραφέας να αφομοιωθεί στο μυθιστορηματικό πλαίσιο και αν είναι δυνατόν να παραμείνει αθέατη κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Αυτό που έχει σημασία δεν είναι να καταγράψει ο συγγραφέας τα ιστορικά γεγονότα, αυτό είναι δουλειά του ειδικού επιστήμονα, αλλά το πάθος και το μυστήριο που τα περιβάλλει. Να εντοπίσει τη γοητεία μέσα στον ιστορικό ορθολογισμό. Να αναδείξει τη συναισθηματική χροιά των γεγονότων και του πάθους που την υπαγόρευσε. Ενώ ο ιστορικός ενδιαφέρεται για τη λογική ερμηνεία των γεγονότων ο μυθιστοριογράφος νοιάζεται κυρίως για την ένταση και τη φλόγα που τα δημιούργησε. Αυτόν τον διαχωρισμό έχω συνεχώς κατά νου όταν γράφω.
Υπάρχει κάποιος από τους λογοτεχνικούς σας ήρωες που σας δυσκόλεψε ιδιαίτερα στο πλάσιμο του χαρακτήρα του στο συγκεκριμένο βιβλίο;
Αναμφίβολα ο κεντρικός ήρωας, ο Ανέστης, ήταν για μένα μια μεγάλη δυσκολία καθώς έπρεπε να δω και να καταγράψω όλες εκείνες τις ψυχολογικές διακυμάνσεις που ταλάνισαν τη ζωή του. Συχνά εξουθενωτικές. Και δε σας κρύβω ότι κάποιες φορές, όταν τελείωνα κάποιο κεφάλαιο αναγκαζόμουν να σταματώ τη συγγραφή του βιβλίου για ένα διάστημα ακριβώς επειδή με είχε εξουθενώσει συναισθηματικά η γειτνίαση μαζί του. Ακόμα και τώρα, για παράδειγμα, αν διαβάσω ξανά το κεφάλαιο 35 του βιβλίου κυριολεκτικά νιώθω την ίδια κόπωση αλλά και μεγάλη συγκίνηση.
O κεντρικός σας ήρωας Ανέστης μετουσιώνει τα εμπόδια της ζωής του σε τέχνη. Είναι ένας χαρακτήρας που αντικατοπτρίζει ίσως στοιχεία της δικής σας προσωπικότητας;
Σε πολλά σημεία ναι. Κάθε ήρωας πιστεύω ότι φέρει, άλλοτε σε μεγάλο βαθμό και άλλοτε σε μικρότερο, τα βιωματικά φορτία του δημιουργού του. Άλλωστε γράφουμε ό,τι είμαστε, έτσι δεν είναι;
Μέσα από την ενασχόλησή σας με τη λογοτεχνία, ως συγγραφέας αλλά και ως αρθρογράφος σε λογοτεχνικά περιοδικά, πως βλέπετε τα πράγματα στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία σήμερα;
Κοιτάξτε, η ελληνική λογοτεχνία αντιμετωπίζει αρκετά, πολύ σοβαρά προβλήματα. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένας επίσημος φορέας για την προώθηση του ελληνικού βιβλίου, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Τον Μάρτιο του 2019 διοργανώθηκε από το Literature.gr στο πλαίσιο και με τη στήριξη της διοργάνωσης Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα του βιβλίου μια ημερίδα με θέμα: «Το παρόν και το μέλλον της ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό» με τη συμμετοχή 25 Ελληνιστών και μεταφραστών από 22 χώρες. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαρδιωτικά σε πολλές παραμέτρους. Όλοι συμφώνησαν ότι είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί αυτός ο φορέας και πως η κατάργηση του ΕΚΕΒΙ ήταν εγκληματική. Παράλληλα πρέπει να γίνει συστηματική δουλειά στην προώθηση της φιλαναγνωσίας, ώστε το καλό ελληνικό βιβλίο να μπορεί να φτάσει παντού, αρχής γενομένης από τα σχολεία και τις δημόσιες βιβλιοθήκες της χώρας. Χρειάζεται, επίσης, μια μεγάλη αλλαγή και στη νοοτροπία τόσο των συγγραφέων όσο και των εκδοτών.
Εντούτοις, παρά το γεγονός ότι η κρίση έχει πλήξει σημαντικά το βιβλίο και είναι απαραίτητη μια στοχευμένη πολιτική αξιώσεων για το βιβλίο, πιστεύω στην ελληνική λογοτεχνία. Στις μέρες μας υπάρχουν πολύ αξιόλογοι συγγραφείς που υπογράφουν μυθιστορήματα μεγάλης λογοτεχνικής αξίας και αυτό είναι ελπιδοφόρο. ‘Οσοι ισχυρίζονται ότι το μυθιστόρημα τείνει να εξαφανιστεί πλανώνται. Το μυθιστόρημα είναι ένα λαϊκό ανάγνωσμα που θα αγγίζει πάντα την ευαισθησία των ανθρώπων.
Πέραν των μυθιστορημάτων, έχετε σκεφθεί να ασχοληθείτε με κάποιο άλλο είδος γραφής, ποίηση ίσως ή σεναριογραφία;
Έχω ασχοληθεί πολύ με την Ποίηση ως αναγνώστρια και νομίζω αυτό αρκεί. Δε θα ήθελα να καταπιαστώ συγγραφικά. Άλλωστε δεν πιστεύω ότι μπορεί κάποιος να κάνει τα πάντα αν θέλει να τα κάνει σε έναν ικανοποιητικό, ποιοτικό βαθμό. Η σεναριογραφία θα μου άρεσε αλλά είναι αντίθετη με αυτό που κάνω. Έχει έναν πιο ελλειπτικό λόγο ενώ το μυθιστόρημα είναι ένας τεράστιος κόσμος. Γράφω όμως δοκίμια πολύ συχνά καθώς αρθρογραφώ συστηματικά στα site με τα οποία συνεργάζομαι και βιβλιοκριτική. Το διήγημα πάλι με τη συμπύκνωση που απαιτεί είναι μια πρόκληση από μόνη της πολύ γοητευτική και συχνά ασχολούμαι με αυτό το είδος.
Θα θέλατε να μας αποκαλύψετε κάποια από τα μελλοντικά συγγραφικά σας σχέδια;
Η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ νωρίς. Βρίσκομαι στο στάδιο έρευνας και επεξεργασίας της νέας ιδέας και δε θα μπορούσα να επεκταθώ πολύ. Θα πω μόνο ότι πάλι θα κινείται στο πλαίσιο του ιστορικοκοινωνικού μυθιστορήματος.
Να σημειωθεί πως η παρουσιάσεις του βιβλίου της κ. Μπάϊλα θα πραγματοποιηθούν:
Στο Public Ηρακλείου, την Πέμπτη 9/5/2019, 19.00μ.μ.
Για το βιβλίο θα μιλήσουν: Νίκος Ψιλάκης, δημοσιογράφος-συγγραφέας, Μιχάλης Τζανάκης φιλόλογος.
Στο Public Ρεθύμνου (πλατεία Αγνώστου) την Παρασκευή 10/5/2019, 19.00.
Για το βιβλίο θα μιλήσουν: Μανώλης Καμπανάκης δρ. φιλολογίας, Μιχάλης Τζανάκης, φιλόλογος.
Στο Public Χανίων (Χατζημιχάλη Γιάνναρη 40-42) το Σάββατο 11/5/2019, 12.00-14.00.
