Η συντονίστρια του προγράμματος δακοκτονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου, Γεωπόνος της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Αγγελική Καραταράκη, μίλησε στην ΑΝΑΤΟΛΗ, επαναλαμβάνοντας όσα κατά καιρούς έχει επισημάνει για τα πολλά και σοβαρά προβλήματα που έχει η δακοκτονία, τα οποία, μάλιστα, επιδεινώνονται χρόνο με το χρόνο…
Το πρόγραμμα της δακοκτονίας διέπει μια τεράστια γραφειοκρατική διαδικασία, με αποτέλεσμα να καθυστερεί πολύ η ανάδειξη εργολάβων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ψεκασμοί του φετινού προγράμματος έχουν τελειώσει εδώ και ενάμιση μήνα και ακόμη δεν έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις ανάθεσής τους στους εργολάβους..! Οι φετινές αναθέσεις έγιναν με ευθύνη και εντολή του Περιφερειάρχη Κρήτης Στ. Αρναουτάκη. Οι δε εργολάβοι δεν έχουν εισπράξει ούτε ένα ευρώ και θα ξεκινήσουν να πληρώνονται σε λίγες μέρες… Αν ακολουθείτο αυστηρά ο τύπος που διέπει την όλη διαδικασία, δεν θα είχαν αρχίσει ακόμη οι φετινοί ψεκασμοί!!!
«Η μεγάλη γραφειοκρατία, επηρεάζει όλες τις πτυχές του προγράμματος. Φέτος το πρόγραμμα ξεκίνησε χωρίς να έχει ολοκληρωθεί από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ο διαγωνισμός προμήθειας των φαρμάκων. Ο πρώτος ψεκασμός, που έγινε πολύ καθυστερημένα, κατέστη εφικτός επειδή το Λασίθι δανείστηκε περίσσευμα φαρμάκων του περυσινού προγράμματος, από την Π.Ε. Χανίων. Ο δεύτερος ψεκασμός καθυστέρησε ακόμη περισσότερο γιατί δεν υπήρχαν φάρμακα για να εκτελεστεί. Η εταιρεία που ελάμβανε μέρος στο διαγωνισμό του υπουργείου και είχε αναδειχθεί ως προσωρινός μειοδότης, έστειλε φάρμακα πριν υπογράψει σύμβαση… Αλλά ο δεύτερος ψεκασμός δεν έγινε με το σωστό φάρμακο, αφού εκτελέστηκε με το φάρμακο που υπήρχε διαθέσιμο. Όχι πως ήταν ακατάλληλο, αλλά κανονικά θα χρησιμοποιούνταν σε άλλη χρονική φάση, άρα δεν είχε την μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα. Οι ψεκασμοί, αναγκαστικά από τις συνθήκες, γίνονται όταν βρούμε και με ό,τι φάρμακα βρούμε, δανειζόμενοι ή όταν μας αποσταλούν. Το τι φάρμακο θα χρησιμοποιηθεί σε κάθε ψεκασμό εξαρτάται από τον πληθυσμό του δάκου, από τις θερμοκρασίες, από την ελαιογένεση και από τη διαχείριση της ανθεκτικότητας του εντόμου. Αλλά τέτοιες δυνατότητες δεν υπάρχουν γιατί δεν έχουμε τα φάρμακα, από την αρχή όλα μαζί για να γίνει ο απαραίτητος προγραμματισμός», είπε η κ. Καραταράκη.
Φέτος, στο Λασίθι εκτελέστηκαν τέσσερις γενικοί ψεκασμοί, αλλά παλαιότερα γίνονταν πέντε ή έξι και όσοι τοπικοί χρειάζονταν. Στο Λασίθι χρειάζονται τόσοι, ίσως και παραπάνω, αλλά κάθε φορά καθορίζονται με βάση τα χρήματα που δίνονται από το υπουργείο.
Χωρίς έλεγχο…
Με μεγάλη καθυστέρηση προσελήφθησαν επίσης οι τομεάρχες που επιβλέπουν, ελέγχουν και προσαρμόζουν το πρόγραμμα των ψεκασμών βάσει των παρατηρήσεων και καταγραφών που κάνουν με τακτικές δειγματοληψίες, της πορείας εξέλιξης του δάκου, σε κάθε περιοχή. Οι δύο πρώτοι ψεκασμοί, φέτος, έγιναν χωρίς να έχουν καν προσληφθεί τομεάρχες! Και πάλι, λόγω των περικοπών που έχουν επιβληθεί στη χρηματοδότηση του προγράμματος, προσλαμβάνονται οι μισοί απ’ όσους χρειάζεται ο νομός, άρα σωστός έλεγχος είναι αδύνατον να πραγματοποιηθεί…
Στο ερώτημα, αν γίνεται σωστή δουλειά από τα συνεργεία που συγκροτούν οι εργολάβοι, η κ. Καραταράκη είπε ότι «φανταζόμαστε ότι δε γίνεται η σωστότερη δουλειά που θα μπορούσε να γίνει. Αλλά ποιος θα τους ελέγξει, όταν οι τομέαρχες ίσα – ίσα που προλαβαίνουν να περάσουν μία φορά από κάθε χωριό, σε κάθε ψεκασμό. Αλλά γι’ αυτά δεν ευθύνεται η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας.»
Χαμηλή καρποφορία
Φέτος το πρόβλημα της δακοπροσβολής επιτείνεται και από την χαμηλή καρποφορία. Όταν έχουμε τόσο χαμηλή παραγωγή, όπως φέτος, διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις ώστε να έχουμε τεράστιες προσβολές. Γιατί έχουμε ένα συγκεκριμένο πληθυσμό εντόμων ο οποίος θα γεννήσει πάνω στον περιορισμένο ελαιόκαρπο. Με τόσο πληθυσμό δάκου και χαμηλή παραγωγή, οι αναμενόμενες ζημιές είναι μεγάλες και αυτό είναι γνωστό από την αρχή ακόμη του προγράμματος δακοκτονίας. Αν βοηθήσουν οι συνθήκες, με υψηλούς καύσωνες το καλοκαίρι και πρώιμο χειμώνα με πτώση θερμοκρασιών, κάτι γλιτώνουμε.
Φέτος η πολύ μεγάλη ζημιά που θα προκαλούσε ο δάκος ήταν αναμενόμενη, λόγω περιορισμένης καρποφορίας.
Η παρατεταμένη καλοκαιρία
«Ειδικά στις περιοχές Αγίου Νικολάου, Ελούντας και Καλού Χωριού, λόγω της ανατολικής έκθεσής τους, κάθε χρόνο, ανέκαθεν, οι ζημιές από το δάκο μεγιστοποιούνται κατά την περίοδο Οκτωβρίου – Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου! Εδώ το κλίμα είναι πιο ήπιο και γι’ αυτό εκδίδουμε ανακοινώσεις, καλώντας τον παραγωγό που δεν μαζέψει τις ελιές του νωρίς, να ψεκάσει τα δέντρα του.
Για το γεγονός ότι προκλήθηκαν ζημιές στον ελαιόκαρπο, το φθινόπωρο, στις περιοχές αυτές (και στο Καλό Χωριό), ευθύνη έχουν οι παραγωγοί του Καλού Χωριού, του Αγίου Νικολάου και της Ελούντας, αλλά και όλων των παραθαλάσσιων περιοχών, που δεν μάζεψαν ακόμη τις ελιές τους και δεν πήγαν να ψεκάσουν τα δέντρα τους μετά το τέλος του προγράμματος δακοκτονίας. Είναι δική τους ευθύνη να προστατεύσουν την παραγωγή τους, μετά τον τελευταίο γενικό ψεκασμό. Γιατί ένας ψεκασμός που έγινε αρχές Οκτωβρίου, δεν μπορεί να προστατεύσει από το δάκο μέχρι το Δεκέμβριο», τόνισε η κ. Καραταράκη.
Στο Καλό Χωριό, η πρώτη δειγματοληψία (Αυγούστου) για δάκο έδειξε 3,5%. Στη δεύτερη δειγματοληψία, στο τέλος Οκτωβρίου, όταν τελείωσε το πρόγραμμα δακοκτονίας το Καλό Χωριό είχε προσβολές δάκου 5,6%. Όλη η υπόλοιπη ζημιά προκλήθηκε Νοέμβριο και Δεκέμβριο γιατί οι παραγωγοί δεν πήγαν να ψεκάσουν, είπε η γεωπόνος. Η καρποφορία στο Καλό Χωριό εκτιμήθηκε κατά μέσο όρο 40%.
Ομάδα εργασίας για το δάκο
Καταλήγοντας, η κ. Καραταράκη επεσήμανε ότι όλα αυτά δεν αναφέρονται για να απενοχοποιηθεί το πρόγραμμα δακοκτονίας, γιατί αντικειμενικά, «το πρόγραμμα νοσεί πάρα πολύ βαριά». «Με τους πληθυσμούς δάκου που έχουμε στην Κρήτη δεν μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε με την υπάρχουσα δομή του προγράμματος. Εάν δεν βοηθήσει ο καιρός, η παραγωγή στην Κρήτη δεν σώζεται… Ζητούμε από το υπουργείο να βελτιώσει το πρόγραμμα ή να σταματήσει να το κάνει, διότι ξοδεύονται χρήματα του εθνικού Προϋπολογισμού, χωρίς να υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αυτό δε σημαίνει ότι κάθε φορά θα αναζητείται εξιλαστήριο θύμα, δηλαδή η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας, για να τη λιθοβολήσουμε. Όπου έχουμε ευθύνες να τις αναλάβουμε, αλλά όλη αυτή η αποτυχία δεν οφείλεται σε μας», τόνισε.
Η κ. Καραταράκη συμμετέχει στην Ομάδα Εργασίας που συστήθηκε με απόφαση του Περιφερειάρχη Κρήτης Στ. Αρναουτάκη, για να εξετάσει το πρόβλημα της αναποτελεσματικότητας καταπολέμησης του δάκου στην Κρήτη, όπου, όπως είπε, καταγράφονται από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς στον κόσμο! Στην ομάδα συμμετέχουν γεωπόνοι από τις τέσσερις διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας του νησιού, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το ΙΤΕ και το ΤΕΙ.
«Έργο της επιτροπής αυτής είναι η ανάπτυξη και κατάθεση προτάσεων σχετικά με το σχεδιασμό και τις εφαρμοζόμενες μεθόδους του Προγράμματος Δακοκτονίας, καθώς και του τρόπου υλοποίησης αυτών, συμπεριλαμβανόμενης και της χρηματοδότησης, με σκοπό τη βέλτιστη δυνατή αποτελεσματικότητα του προγράμματος».
