Τρανταλίδεια: Πως θα μπορούσαν να σωθούν …

Του Παναγιώτη Αναστασάκου

Προκλητική αλλά και ενδιαφέρουσα συνάμα είναι η πρωτοβουλία του Δήμου Ηρακλείου, να  κινήσει τη διαδικασία για την ..κατεδάφιση μέρους του διατηρητέου  κτηρίου του Σαμή Μπέη, στην οδό Ιδομενέως.

Και σωστά στη σχετική ανάρτηση αναφέρεται ότι: «Μετά από χρόνια και χρόνια κι αφού είχε στοιχειώσει για τα καλά το εγκαταλελειμμένο κτίριο της οδού Ιδομενέως, επιτέλους γκρεμίζεται, λυτρώνοντας περίοικους και περαστικούς, που ζούσαν με το φόβο μην πέσει στο κεφάλι τους…».

Σωστά επίσης και για χρόνια πολλά (από την εποχή του Ασλάνη), ο Δήμος προσπαθεί να «αγοράσει» το κτίριο, αλλά τα γραφειοκρατικά εμπόδια το καθιστούσαν αδύνατο. 

Σε αντιδιαστολή όμως των προσπαθειών του Δήμου, είναι ενοχλητική και συγχρόνως απογοητευτική, η διαχρονική στάση  του ΥΠΠΟ και της Εφορίας Νεωτέρων Μνημείων απέναντι στο κτίριο …

Σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν:  

·      Η αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Πολιτισμού για τα ετοιμόρροπα ήρθε στο Ηράκλειο, έκανε αυτοψία στο κτήριο κι έκρινε επιτακτική την ανάγκη να κατεδαφιστεί ο πρώτος όροφος και η πλάκα, διότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ατυχήματος.

·      Η Εφορία Νεωτέρων Μνημείων βλέποντας πως δεν υπήρχε άλλη λύση, άναψε το πράσινο φως για να ακολουθήσει τη διαδικασία που πρότεινε ο Δήμος Ηρακλείου και εξουσιοδότησε τα τεχνικά συνεργεία να προχωρήσουν στο γκρέμισμα του πρώτου ορόφου του κτιρίου που αποτελεί και το δημόσιο κίνδυνο. 

Και γιατί παρακαλώ όλα αυτά τα χρόνια δεν υπήρχε άλλη λύση;

Μήπως το άρθρο 24 του Συντάγματος δεν υποχρεώνει την Πολιτεία να μεριμνά για τη διάσωση και διατήρηση της Πολιτιστικής μας Κληρονομιάς;

Μήπως «σε περιπτώσεις που το ύψος της απαιτούμενης δαπάνης υπερβαίνει ένα εύλογο ποσό», δεν εισάγεται από τις διατάξεις του άρθρου 11 παρ. 2, εδ. 1, 40 και 41 του νόμου 3028/2002, η υποχρέωση του Δημοσίου «να καλύπτει το σύνολο ή μέρος των δαπανών»;

Μήπως οι διατάξεις των άρθρων 40 παρ. 2 και 41 παρ. 3 του ίδιου νόμου 3028/2002 δεν εισάγουν την υποχρέωση μέριμνας της «Υπηρεσίας» (εν προκειμένω της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων) για «επείγουσες εργασίες συντήρησης και στερέωσης...» ή «... προστασίας ετοιμόρροπων μνημείων...»;

Ναι, είναι αλήθεια, πως υπάρχει ασάφεια στη διατύπωση του νόμου σχετικά με αυτόν που θα πρέπει να επωμισθεί τη δαπάνη επισκευών στα επικίνδυνα διατηρητέα κτίρια αλλά τα Ελληνικά δικαστήρια, έχουν από καιρό ξεκαθαρίσει ότι «κρίνεται σκόπιμη, η προτίμηση της ευνοϊκότερης για τον ιδιοκτήτη ερμηνείας». Οι Έλληνες δικαστές δηλαδή, έκριναν ότι η κρατική υποχρέωση «μέριμνας» περιλαμβάνει και την κάλυψη της σχετικής δαπάνης, ως επωφελέστερης και λυσιτελέστερης για την εκπλήρωση του συνταγματικώς προστατευόμενου σκοπού της προστασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς». Για όποιον ενδιαφέρεται, το ΣΤΕ {ΣτΕ 1097/1987 (Ολομέλεια) και ΣτΕ 361/1988}, έκρινε ότι : «η αξίωση του βαρυνόμενου ιδιοκτήτη για την εν μέρει κάλυψη των σχετικών δαπανών από το Δημόσιο ή άλλους αρμοδίους φορείς πηγάζει ευθέως από το άρθρο 24 του Συντάγματος που προβλέπει την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος ως υποχρέωση του Κράτους»

Για το  ίδιο θέμα και ο Συνήγορος του Πολίτη από το 2013, έχει ξεκαθαρίσει, ότι η λύση στα παραμένοντα επί χρόνια ρημάζοντα διατηρητέα, μπορεί να υπάρξει μόνο με δύο τρόπους:

·      Είτε δια της εφαρμογής των διαδικασιών των άρθρων 18 και 19 Ν.3028/2002 που αποξενώνουν τον ιδιοκτήτη από την κυριότητα του διατηρητέου με  καταβολή αποζημιώσεως, δηλαδή με απαλλοτρίωση του ακινήτου.

·      Είτε δια της εκδόσεως του προβλεπομένου από το άρθρο 48 παρ. 2 Ν. 3028/2002  Προεδρικού Διατάγματος «για την επιχορήγηση ή και την παροχή άλλων οικονομικών κινήτρων σε κυρίους ή νομείς κτιρίων που έχουν χαρακτηρισθεί ως μνημεία ή διατηρητέα».

Δηλαδή και για να το πούμε απλά, η λύση όλα αυτά τα χρόνια για τα Τρανταλίδεια, αποδείχθηκε δια της …εις άτοπον απαγωγής, πως είναι η απαλλοτρίωση τους από την Πολιτεία.  

Γιατί η δεύτερη λύση, η υποχρέωση δηλαδή του ΥΠΠΟ να εκδώσει το από το 2002 αναμενόμενο το Προεδρικό Διάταγμα προκειμένου να δώσει κίνητρα ή ανταλλάγματα στους ιδιοκτήτες διατηρητέων προκειμένου να τα διασώσουν, επί 14 χρόνια ούτε καν διαφαίνεται στον ορίζοντα…. 

Κατά τα άλλα, το παραμύθι πως είμαστε η ….κοιτίδα του Πολιτισμού, καλά κρατεί.