Συνταγματική αναθεώρηση και Τοπική Αυτοδιοίκηση

Του Ζαχαρία Εμμ. Δοξαστάκη *

Η συνταγματική αναθεώρηση συνιστά κορυφαία διαδικασία και ουσιαστική παράμετρο της δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτεύματος. Το Σύνταγμα συνεχώς πρέπει να εναρμονίζεται με τις προκύπτουσες αλλαγές, να εκφράζει τις κυρίαρχες επιλογές  της κοινωνίας, αλλά και να απαντά σε κρίσιμα ερωτήματα που συνδέονται με την προώθηση της ισότητας, την προστασία των κοινωνικών δικαιωμάτων και τον εκσυγχρονισμό του Κράτους.

Η Κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή συγκεκριμένη πρόταση αναθεώρησης του ισχύοντος Συντάγματος του 1975( όπως αυτό ισχύει με τις αναθεωρήσεις που ακολούθησαν μετά την ψήφισή του), κατά το άρθρο 110 του Συντάγματος και ήδη ξεκίνησε η συζήτηση , μεταξύ των κοινοβουλευτικών κομμάτων.

Στην εξέλιξη της κορυφαίας πολιτειακής διαδικασίας, της αναθεώρηςης του Συντάγματος , η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οφείλει να καταθέσει εμπεριστατωμένες προτάσεις για την αναβάθμιση του ρόλου και της σημασίας της.

Την πρόταση της Αυτοδιοίκησης πρέπει να χαρακτηρίζουν και να διατρέχουν οι παρακάτω  αρχές:

1• Η Αρχή της « Ενιαίας και αδιαίρετης πολιτείας».

2• Η Αρχή της « επικουρικότητας» , σύμφωνα με την οποία οι « αποφάσεις  πρέπει να λαμβάνονται στο πιο κοντινό για τους πολίτες επίπεδο και από τους πολίτες που τους αφορούν», σε συνδυασμό με το τεκμήριο της αποκλειστικής αρμοδιότητας των Ο.Τ.Α. για τις τοπικές υποθέσεις του αντίστοιχου επιπέδου, όπως διατυπώνεται στον ΕΧΤΑ( Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας).

3• Η Αρχή της ισοτιμίας και της ίσης  βαρύτητας των επιπέδων κεντρικής διοίκησης και αυτοδιοίκησης.

4• Η Αρχή της πολιτικής,  διοικητικής, λειτουργικής και οικονομικής αυτοτέλειας , αυτονομίας και αυτοδυναμίας στα πλαίσια της ενότητας του κράτους και του δημοςιονομικού συστήματος.

5• Η Αρχή της νομιμότητας. Η άσκηση της εποπτείας κατά το άρθρο 101 του Συντάγματος, περιορίζεται στον έλεγχο της « νομιμότητας» των πράξεων της Αυτοδιοίκησης από όργανα ανεξάρτητα( αρμόδια δικαστήρια ή ανεξάρτητη διοικητική

 αρχή) χωρίς υποκατάσταση των αυτοδιοικούμενων οργανισμών, από όργανα της Κυβερνήσεως, με την ενεργό ανάμιξή τους, στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ευθύνης των ΟΤΑ.

6• Η Αρχή της ισότητας της ψήφου και της ακώλυτης έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας και στα επίπεδα της Αυτοδιοίκησης.

   Η Τοπική Αυτοδιοίκηση , με κατάλληλη προετοιμασία και τεκμηρίωση πρέπει να εξασφαλίσει τη συνταγματική αποτύπωση:

• Του νέου ρόλου της ΤΑ στο πλαίσιο ενός νέου και αναμορφωμένου διοικητικού συστήματος.
• Του Εθνικού Συμβουλίου Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ενός οργάνου που θα παίζει το ρόλο του θεσμικού εκπροσώπου του χώρου της ΤΑ απέναντι στην εκτελεστική εξουσία και την κεντρική διοίκηση.
• Ενός πλαισίου για τους πόρους και τα έσοδα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης( ΟΤΑ).
• Του συστήματος για την άσκηση εποπτείας στους ΟΤΑ. Ο έλεγχος των ΟΤΑ , για τις ασκούμενες  απ’ αυτούς αρμοδιότητες αποτελεί κομβικό σημείο για την αναβάθμιση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
• Του εκλογικού συστήματος και των πολιτικών δικαιωμάτων στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

*Τέως Δήμαρχος Χερσονήσου και Πρόεδρος της Ένωσης Δημάρχων Κρήτης