Στα καλά καθούμενα άρχισε ο καβγάς

της Μαρίας Λιονάκη

Στα καλά καθούμενα άρχισε ο καβγάς. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Κυριολεκτικά, εγώ μόλις είχα μπει στην τάξη κι είχα καθίσει στην έδρα. Με το χαμόγελο στα χείλη. Πάει η καθηγήτρια  μπροστά.  Στην τάξη. Που ενίοτε μετατρέπεται σε μέτωπο, χαράκωμα.

 Τρίτη σαν Δευτέρα.  Που μπέρδεψε πολλούς  μαθητές στο πρόγραμμα κι έφεραν άλλα   βιβλία. Έτοιμη να ρωτήσω, ενώ μαζεύονταν σιγά σιγά  για   να κλείσει η πόρτα  και να αρχίσει το μάθημα, ενώ υπήρχε ακόμα αυτή  η γλυκιά επίγευση του διαλείμματος ,  σαν ήλιος που βυθίστηκε, ηλιοβασίλεμα που χάθηκε, έτοιμη να μάθω πως πέρασε άπασα η τάξη την καθαρή Δευτέρα. Αν  έφαγε τα σαρακοστιανά της, τα λουμπούνια της, τη λαγάνα της,   αν πέταξε χαρταετούς, τα τσερκένια, όπως είχαμε πει  στα προηγούμενα  μαθήματά μας  στο κείμενο του Κοσμά Πολίτη  από τα  Νέα Ελληνικά . Που πλημμύριζαν τον ουρανό «ώσαμε των Βαγιών»  και δεν έβρισκαν θέση τα πουλιά.  «Για τούτο, τα χελιδόνια τα φέρνανε οι γερανοί μονάχα τη Mεγαλοβδομάδα, για να γιορτάσουνε την Πασχαλιά μαζί μας.»  Στα έθιμα της Μικρασίας   αναφερόταν το κείμενο.  Που ήταν αφορμή να μοιραστούν τα παιδιά με μάτια που έλαμπαν δικές τους εμπειρίες.  Με αλευρόκολλα, καλάμια, γυαλιστερό χαρτί και ουρά από σχισμένα περιοδικά είχαν ήδη φτιάξει μερικοί , από πριν,  τους  δικούς τους χαρταετούς.  Με ξάφνιασαν ευχάριστα . Που ήταν πολύγωνα κι όχι το ατυχές στρογγυλό σχήμα που ζωγράφισα επίτηδες εγώ στον πίνακα. «Δεν είναι κυρία έτσι ο χαρταετός, ελάτε να σας δείξω!» μου είπε ο Μάνος. Κι είχε γίνει  αξέχαστα ο δάσκαλός μου.

(Μαθητής που  μπαίνει, πετά φουριόζος απ’ το διάδρομο στην τάξη. Απευθύνεται στο σύνολο που σιγά σιγά αγκυροβολεί απρόθυμα  στα θρανία, μετά τα ταξίδια του διαλείμματος)  «Τι έχουμε τώρα; Ποια ώρα είναι αυτή;  Πόσες ώρες έχουμε ακόμη  μάθημα ;». (Απευθύνεται σε συμμαθητή του, μεγαλύτερο σε ηλικία   που έτρωγε με μεγάλες δρασκελιές  το  σάντουιτς που δεν πρόλαβε στο διάλειμμα, ενώ  σκυφτός αντέγραφε  ακόμα από τον πίνακα τα μαθηματικά της προηγούμενης ώρας.  Από τον ολόγραφο ορθογώνιο πίνακα. Που κάποτε ονειρεύτηκε να ήταν χαρταετός. Μα  τώρα έχει  κατακλυστεί από  εξισώσεις,  αντιθέσεις,  αγνώστους Χ  κι άλλα που δεν καταλάβαινε)

 «Γουρούνι τρως;» είπε ο Μουσταφάς στο Γιώργο.  Απαξιωτικά.   Στο Γιώργο που προφανώς  δεν κατάλαβε ότι τον ρωτούσε για το φαγητό του, που άκουσε μόνο το γουρούνι, μέσα στις φωνές των υπολοίπων. Καθώς ο Μουσταφάς  μισόφαγε  από το λαχάνιασμα της σκάλας, του πετάγματος  στον ουρανό της αυλής , τις τελευταίες συλλαβές.

« Θα σταματήσεις να ρωτάς κάθε ώρα τι έχουμε και τι έχουμε; Κουραστικός έχεις καταντήσει,  πρόγραμμα δεν έχεις;  Δεν μπορείς να το δεις; Κι εσύ θα με πεις «γουρούνι»; Επειδή τρώω;  Όποτε θέλω θα τρώω! Λογαριασμό θα σου δώσω;» είπε ο Γιώργος.  Που προφανώς παράκουσε. Κι ως να το πει απογειώθηκε. Έγινε σίφουνας, ανεμοστρόβιλος, σεισμός, λιμός. Κι ως να το πει έχει ξεσύρει με βία καρεκλάκια, θρανία, που σκιάχτηκαν φοβισμένα,  έχει  παραμερίσει με σφοδρότητα  το τετράδιο,   που έχει  σουφρώσει τα χειλάκια παραπονεμένο, που δάκρυσαν οι γραμμές του, έχει αφήσει μισογραμμένες, μουτζουρωμένες  τις εξισώσεις κι έχει   περάσει στις αντιθέσεις.  Στην επίθεση.  Ίδιος πολεμιστής  στην πρώτη γραμμή. Με  το στήθος προτεταμένο  σα λιοντάρι, έτοιμος  για καβγά. Με τις φλέβες τεντωμένες σα χορδές, μα τα χέρια  να κινούνται απειλητικά, να είναι έτοιμα να αναλάβουν δράση, να γίνουν όπλα. Με μάτια που πετούσαν σπίθες. Μεταμορφωμένος  από τον ήρεμο, επιμελή μαθητή που ήξερα  σε ένα άγνωστο Χ.

Πόση ώρα θέλει για να γίνει η νηνεμία θαλασσοταραχή; Για να προκληθεί ένα ναυάγιο;  Για να εκραγεί ένα ηφαίστειο; Να προκληθεί τσουνάμι; Πόση ώρα θέλουν να κομματιστούν από τον δυνατό αέρα όλοι οι χαρταετοί;  Της φιλίας,  του μοιράσματος τόσων σχολικών ωρών, τόσων  κοινών  δυσκολιών, αγωνίας, μικροχαρών;  Διαχείριση κρίσεων έχω διδαχθεί;

Στα καλά καθούμενα ξέσπασε ο καβγάς. Η καταιγίδα, η φωτιά. Της συμπεριφοράς.  Στα καλά καθούμενα απειλήθηκε η τάξη με τα χειρότερα. Που ευτυχώς αποσοβήθηκαν.  Αφού ως  παγωμένη καθηγήτρια εγώ, ξεπέρασα γρήγορα το σοκ κι ανέλαβα δράση ειρηνευτή, πρεσβευτή.  Εξηγώντας την παρεξήγηση, καλύπτοντας με τη δική μου φωνή, την πυγμή της ψυχής μου, την ανάγκη μου να προστατεύσω τους μαθητές μου , τη δύσκολη στιγμή. Αφού  και τα υπόλοιπα παιδιά αγκάλιασαν  την προσπάθεια μου, έκαναν τη δική τους  ειρηνευτική προσπάθεια,  την τόσο αποτελεσματική  λόγω κοινών βιωμάτων,  λόγω ηλικίας, αποδοκιμάζοντας τη βία, ξορκίζοντας την κακιά στιγμή. Σκεφτικοί, μα συνάμα εξίσου παγωμένοι,  για το  μεγάλο κακό που σε μια μόνο στιγμή μπορούσε  να προξενηθεί...

Το βρήκαμε το υποκείμενο, το αντικείμενο στις προτάσεις μας κι αυτή τη βραδιά. Και παρακειμένους σχηματίσαμε και υπερσυντελίκους. Με το βοηθητικό ρήμα «έχω» σχηματίζονται  αυτοί. Για να πούμε δυο λογάκια πια στο χτύπημα του επόμενου κουδουνιού. Όταν η κατάσταση είχε εκτονωθεί . Αφήνοντας μια πικρή επίγευση. Για το πόσο  διαφορετικοί είμαστε, είπαμε. Για το πόσο οφείλουμε  να συνυπάρχουμε με σεβασμό.   Για το πόσο καταδικάζουμε τη βία και το σχολικό εκφοβισμό. Για το κάθε παιδί που μπορεί να έχει μια συμπεριφορά λίγο πιο κουραστική, ανεξήγητη για μας.  ‘Η μια μαθησιακή δυσκολία.  Που θέλει πιο πολλές διευκρινήσεις σε κάτι. ‘Η που μαθαίνει πιο αργά. Που μπορεί  να πει μια κουβέντα παραπάνω.  Που  δε γίνεται να το στείλουμε στο πυρ το εξώτερον. Καθώς αύριο ίσως βρεθούμε στη θέση του. Για το πόσο εύκολα μπορεί να γίνει μια παρεξήγηση, μια παρανόηση.

 Για το πόσο πιο  απλό είναι να εξηγήσεις ήρεμα στον άλλον για να καταλάβει, χωρίς φωνές, βία κι απειλή. Για το μαθητή που μπορεί να  αποζητά να κάθεται στο πρώτο θρανίο  και να διακόπτει συνέχεια το μάθημα, δυσάρεστα ομολογουμένως  για  να ρωτήσει άσχετα, άκαιρα  την καθηγήτρια   (πότε  παίρνουμε ελέγχους;  πότε κλείνουμε για Πάσχα; ) γιατί αποζητά την αγάπη της κυρίας του, την προσοχή. Την αγάπη που του λείπει .

« Καληνύχτα κυρία!» μου είπαν  στον αποχαιρετισμό της βραδιάς όλα μαζί, με τη φωνή, τη γεμάτη συναισθήματα,  ωριμότητα, μετά από αυτά που είχαν  προηγηθεί.

« Καληνύχτα παιδιά!» ή μάλλον «Καλημέρα παιδιά!»

(Το πραγματικό αυτό γεγονός συνέπεσε   με εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται αυτές τις μέρες στα σχολεία,  στο σχολείο μας, ενάντια σε κάθε μορφή βίας και σχολικού εκφοβισμού, καθώς η 6η Μαρτίου  έχει οριστεί  ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας)