Σχεδιασμός ευφυούς συστήματος αειφόρου διαχείρισης υδατικών δικτύων - Εφαρμογή στην Κρήτη

του Μανώλη Λέκκα *

Είχα την μεγάλη τύχη να παρευρεθώ στην Ημερίδα με θέμα τον «Σχεδιασμό Ευφυούς συστήματος αειφόρου διαχείρισης υδατικών δικτύων : εφαρμογή στην Κρήτη» η οποία πραγματοποιήθηκε στα Χανιά την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου. Οφείλω να εκφράσω και δημόσια τα θερμά συγχαρητήρια μου στους διοργανωτές αυτή της ημερίδας καθώς και σε όλους τους φορείς που στήριξαν αυτή την προσπάθεια, ιδιαίτερα όμως θέλω να συγχαρώ όλους τους ομιλητές οι οποίοι πραγματικά καθήλωσαν το ακροατήριο με τις εξαίρετες ομιλίες τους.  Αυτό που αποκόμισα, ως επιβεβαίωση αυτού που από χρόνια πιστεύω, είναι ότι η Κρήτη από άκρη ως άκρη είναι ένα Παραδεισένιος, Ευλογημένος τόπος. Μας προσφέρει απλόχερα  και μας φυλάσσει μέσα στα σπλάχνα της  το μεγαλύτερο αγαθό για την επιβίωση και την  ευημερία όλων των κατοίκων του νησιού, το νερό.

Το μόνο που μας αναλογεί είναι ο έλεγχος της σπατάλης, όχι για να αντιμετωπίσουμε προβλήματα σε χρονιές με υψηλά βροχομετρικά που το νερό είναι εν αφθονία και μπορεί να καλύψει κάθε ανάγκη, αλλά για δύο άλλους βασικούς λόγους :
·        Να είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι για τις χρονιές ανομβρίας, που από κλιματολογικής πλευράς είναι κύκλοι επιβεβαιωμένοι από τις καταγραφές παρελθόντων ετών.
·        Να υποστηριχθεί με τον καλύτερο τρόπο η διαρκής ανάπτυξη τόσο του αγροτικού τομέα που στρέφεται σε περισσότερο προσοδοφόρες καλλιέργειες με μεγαλύτερες απαιτήσεις υδάτινου δυναμικού,  όσο και του τουρισμού που διαρκώς μεγεθύνεται και γίνεται ολοένα και πιο ποιοτικότερος αυξάνοντας όμως και τις απαιτήσεις στις καταναλώσεις νερού.

Οι ομιλητές με τις απόλυτα τεκμηριωμένες παρουσιάσεις τους έδωσαν στοιχεία για την άριστη γεωτεκτονική του νησιού που δημιουργεί υπόγειους αποθηκευτικούς χώρους προκειμένου να διατηρεί τεράστια αποθεματικά  νερού , κατάλληλα για χρήση κατά την θερινή , ξηρή περίοδο , όπου το νησί ολόκληρο βρίσκεται σε πλήρη αγροτική παραγωγή,  ενώ κορύφωση σημειώνεται και στις τουριστικές δραστηριότητες. Τέθηκαν θέματα για το κατά πόσο υπάρχει ανάγκη δημιουργίας πρόσθετων δαπανηρών υποδομών και κατά πόσο μπορεί αυτές να είναι χρήσιμες και προσοδοφόρες για τον τόπο, όταν τα χρήματα αυτά εάν στραφούν προς άλλες δράσεις θα μπορούσαν να αποφέρουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα. 

Έγιναν εξαίρετες παρουσιάσεις από  φορείς των Χανίων και του Ηρακλείου για τον σχεδιασμό αλλά και την υλοποίηση επιτυχημένων προγραμμάτων επαναχρησιμοποίησης του νερού για αρδευτικούς σκοπούς. Αποτυπώθηκε με τον  καλύτερο τρόπο το σπουδαίο έργο του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ) όπου σε συνδυασμό με την παρουσίαση της μελέτης μοντελοποίησης και ευφυούς διαχείρισης υδατικών δικτύων,  εύκολα διαπιστώνει κάποιος ότι οι μελετητικές αυτές προσπάθειες βρίσκονται χρόνια μπροστά και θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις σε χρόνιες παθογένειες του διαχειριστικού συστήματος των υδάτων. Αν μη τι άλλο θα μπορούσαν να συμβάλλουν τα μέγιστα στην ευημερία του σήμερα αλλά και του μέλλοντος σε ολόκληρο το νησί. Σε προσωπικό επίπεδο συντάσσομαι απόλυτα με τις προτάσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης στις προτεραιότητες που έθεσε στην Ορθολογική διαχείριση των υδάτων καθότι στρέφονται στο μέγιστο βαθμό στην προστασία  και την αξιοποίηση του υδάτινου πλούτου της Κρήτης.

Κοινή διαπίστωση όμως όλων ήταν η ανάγκη δημιουργίας επιτέλους μίας κοινής συντονιστικής διαχειριστικής αρχής σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης. Μιας διαχειριστικής αρχής η οποία θα πρέπει να προκριθεί με κοινή συμφωνία όλων των Δημάρχων και να υιοθετηθεί η αυτόνομη λειτουργία της υπό την εποπτεία του Περιφερειάρχη Κρήτης. Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι υπάρχουν ανιδιοτελείς, καταξιωμένοι επιστήμονες και  ερευνητές,  οι οποίοι θα μπορούσαν να αποτελέσουν τον πυρήνα αυτής της διαχειριστικής αρχής που θα θεμελιώσει το συντονιστικό έργο δράσεων διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού σε ολόκληρη την Κρήτη.

Εύχομαι να συνεχίσουν αυτές οι προσπάθειες και να πληθύνουν οι φωνές όλων των παραγωγικών φορέων του τόπου, του τουριστικού τομέα αλλά και των κατοίκων του νησιού για την ανάγκη δημιουργίας μίας ενιαίας διαχειριστικής αρχής υδάτινου δυναμικού για ολόκληρη την Κρήτη,  προκειμένου να υπάρχει ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός δράσεων, ώστε να αντιμετωπισθούν πιθανά προβλήματα λειψυδρίας από συνεχόμενα έτη ανομβρίας,  αλλά και να μεριμνήσει για την προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές οι οποίες, ούτως ή άλλως, αναμένεται να διαμορφώσουν νέες  συνθήκες διαβίωσης σε Παγκόσμια κλίμακα.
 

Ο Μανώλης Λέκκας είναι Μετεωρολόγος, MSc