Οι συντάξεις ... που κόβονται και οι δημαιρεσίες της Κυριακής

Του Ζαχαρία Δοξαστάκη

Την Κυριακή 5 Μαρτίου 2017 ( πρώτη Κυριακή του μηνός Μαρτίου του τρίτου έτους της διανυόμενης δημοτικής περιόδου) συνέρχεται το δημοτικό συμβούλιο εκάστου δήμου, προκειμένου να εκλέξει με μυστική ψηφοφορία τον πρόεδρο , τον αντιπρόεδρο και το γραμματέα του, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 64 του Ν 3852/2010( ΦΕΚ 87Α).Επίσης , υπό προϋποθέσεις , ο δήμαρχος με απόφαση του μπορεί να ανανεώσει τη θητεία των νυν αντιδημάρχων ή να ορίσει άλλους.

Η συζήτηση των τελευταίων ημερών στους κόλπους της αυτοδιοίκησης για το άρθρο 20 του Ν 4387/2016(ΦΕΚ 85Α)" Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας- Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού- συνταξιοδοτικού συστήματος - Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις", έχει  δημιουργήςει τεράστια αναστάτωση στον πολιτικό σχεδιασμό των δημοτικών αρχών, εν όψη μάλιστα και των καταστατικών αλλαγών που θεσμικά πρέπει να γίνουν την ερχόμενη Κυριακή 5 Μαρτίου 2017.

Πριν αναφερθώ στα προβλήματα που δημιουργεί το άρθρο 20 του Ν 4387/2016 και να δώσω κάποιες προτάσεις για το θέμα θέλω να αναφερθώ εν τάχει στο σοβαρό θέμα της Καταστατικής Θέσης των αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α' βαθμού.

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας( ΕΧΤΑ) Ν 1850/1989 το καταστατικό των τοπικών αιρετών πρέπει να εξασφαλίζει την ελεύθερη άσκηση της εντολής τους. Η καταστατική θέση των αιρετών της Χώρας μας με κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, δεν αποτελεί συνδικαλιστικό θέμα , αλλά πρωτίστως βασική προϋπόθεση αναβάθμισης του ίδιου του θεσμού της Αυτοδιοίκησης. Η τοπική διοίκηση εκτός του αναγκαίους οικονομικούς πόρους , έχει ανάγκη  και τη δέσμευση ικανών " ανθρώπινων πόρων" , των οποίων βασικό και κρίσιμο κομμάτι είναι το σώμα των αιρετών.

Μια συγκριτική προσέγγιση του ευρωπαϊκού πλαισίου της καταστατικής θέσης των αιρετών αποδεικνύει , ότι το status των αιρετών της Ελλάδας βρίσκεται σε μειονεκτική θέση έναντι των ευρωπαίων συναδέλφων τους.Τονίζεται ότι το πλέγμα των ρυθμίσεων της καταστατικής θέσης των αιρετών δεν περιλαμβάνει κατ' ανάγκη  οικονομικά ζητήματα, αλλά κυρίως, οργανικές και λειτουργικές εγγυήσεις για την αποτελεσματική άσκηση των αυξημένης ευθύνης καθηκόντων τους, με επιδίωξη το δημόσιο τοπικό συμφέρον.

Αλλά ας έλθουμε , τώρα, στο πρόβλημα αυτό καθ' εαυτό που δημιούργησε το άρθρο 20 του Ν 4387/2016. Ο νόμος αυτός ισχύει από το Μάιο του 2016 και είχαμε επισημάνει από τότε τις δυσκολίες που θα επέφερε στην ΤΑ . Η κεντρική διοίκηση ως πάγια τακτική της στις σχέσεις της με την ΤΑ έχει το στοιχείο του αιφνιδιασμού . Υφέρπει μια αδικαιολόγητη και μόνιμη αντιδικία ανάμεσα στούς βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου και τους αιρετούς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι πρώτοι επιδεικνύουν μια καχυποψία απέναντι στούς δημάρχους και με κάθε ευκαιρία εκφράζουν αυτή τους την άποψη , κυρίως προς την κατεύθυνση της περιστολής των αρμοδιοτήτων των αιρετών.

Το λυπηρό της υπόθεσης είναι ότι η στάση αυτή εκπορεύεται και από βουλευτές που έχουν υπηρετήσει το θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Άρθρο 20 του Ν 4387/2016: " 1. Στους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους του Δημοσίου, καθώς και όλων των φορέων, ταμείων , κλάδων ή λογαριασμών που εντάσσονται στον ΕΦΚΑ , οι οποίοι αναλαμβάνουν εργασία ή αποκτούν ιδιότητα ή δραστηριότητα  υποχρεωτικώς υπαρκτές στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ , οι ακαθάριστες συντάξεις κύριες και επικουρικές καταβάλλονται μειωμένες σε ποσοστό 60% για όσο χρόνο απασχολούνται ή διατηρούν την ιδιότητα ή την δραστηριότητα. Για το διάστημα αυτό καταβάλλονται οι ασφαλιστικές εισφορές για τον απασχολούμενο συνταξιούχο, κατά τα ειδικότερα προβλεπόμενα στις οικείες διατάξεις του παρόντος νόμου.
2. Ειδικά, στην περίπτωση που οι συνταξιούχοι της παραγράφου 1 αναλαμβάνουν εργασία ή αποκτούν δραστηριότητα σε φορείς της γενικής Κυβέρνησης, η καταβολή της σύνταξης ή των συντάξεων τους κύριων και επικουρικών αναστέλλεται για όσο χρόνο διαρκεί η παροχή της εργασίας τους ή των υπηρεσιών τους ή η δραστηριότητας τους.
Για την προσαύξηση της επικουρικής σύνταξης και του ανταποδοτικού μέρους της κύριας σύνταξης των ανωτέρω συνταξιούχων εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 30.
3. Τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή και στα πρόσωπα της ΠΑΡ. 2 του άρθρου 2 του Ν 3833/2010."
Ανατρέχοντας στα πρακτικά της Βουλής και συγκεκριμένα στην εισηγητική έκθεση του νόμου 4387/2016 διαπιστώνουμε ότι στο άρθρο 20 που κατέθεσε η Κυβέρνηση δεν υπήρχε η ΠΑΡ. 2  η οποία αναστέλλει την καταβολή της σύνταξης σε όσους κατέχουν θέσεις αιρετών οργάνων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η διάταξη αυτή προστέθηκε κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου μέσα στη Βουλή , μετά από απαίτηση και πίεση στο παρασκήνιο Βουλευτών της ομάδας που ανέφερα παραπάνω.

Όπως αναφέρει η ΠΑΡ. 3 του άρθρου 20 του Ν 4387/2016 , παραπέμποντας στο νόμο 3833/2010 η αναστολή της σύνταξης έχει  εφαρμογή και για τα αιρετά όργανα των ΟΤΑ 
Αιρετά , όμως , όργανα κατά τον ΚΔΚ και το Ν 3852/2010 είναι ο δήμαρχος, οι αντιδήμαρχοι , ο πρόδρος του δημοτικού συμβουλίου, οι πρόεδροι των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων και ο τοπικός εκπρόσωπος. Αφορά όλους αυτούς; Αντιμισθία λαμβάνουν ο δήμαρχος, οι αντιδήμαρχοι και ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου. Οι πρόεδροι των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων και ο τοπικός εκπρόσωπος λαμβάνουν έξοδα κίνησης.

Θα μπορούσε να αποδεχτεί κανείς εύκολα και υπό προϋποθέσεις το μέτρο της αναστολή σ της σύνταξης ενός συνταξιούχου υπαλλήλου που έχει την ιδιότητα του δημάρχου και ο οποίος λαμβάνει αντιμισθία .Είναι όμως ποτέ δυνατόν ένας συνταξιούχος να δεχθεί την αναστολή καταβολής της σύνταξής του , εφόσον εκλεγεί σε θέση προέδρου του δημοτικού συμβουλίου σε ένα δήμο μικρό , που η αντιμισθία του προέδρου ειναι ελάχιστη και υπολείπεται σαφώς της δικαιούμενης σύνταξής του.

Τα αρμόδια υπουργεία άμεσα πρέπει να ξεκαθαρίσουν αν οι διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της ΠΑΡ. 6 του άρθρου 20 του Ν 4387/2016 έχουν εφαρμογή για τους δημάρχους και τους προέδρους των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων από την επόμενη δημοτική περίοδο. Διαφορετικά και για αυτούς τους αιρετούς που τυγχάνουν δικαιούχοι σύνταξης θα τους ανασταλεί η καταβολή της από την ισχύ του Ν 4387/2016.

Ο Ν 4387/2016 θα επηρεάσει όμως και τη διαδικασία επιλογής των αντιδημάρχων από τον οικείο δήμαρχο.Από το σύνολο των αντιδημάρχων σύμφωνα με τις ΠΑΡ. 2 και 3 του άρθρου 59 του Ν 3852/2010 ο αριθμός των δικαιουμένων αντιμισθία ορίζεται στην ΠΑΡ. 1 του άρθρου 92 του Ν 3852/2010. Για παράδειγμα σε ένα δήμο με έξι (6) αντιδημάρχους , αντιμισθίας δικαιούνται οι τέσσερις(4) . Αυτοί ορίζονται με την απόφαση του δημάρχου κατά το άρθρο 59 ΠΑΡ. 6 του Ν 3852/2010.Οι αντιδήμαρχοι στους οποίους δεν χορηγείται αντιμισθία , εφόσον είναι υπάλληλοι ή συνταξιούχοι, λαμβάνουν τις πλήρεις αποδοχές της οργανικής τους θέσης ή σε περίπτωση που είναι συνταξιούχοι λαμβάνουν τη σύνταξης τους( άρθρο 92 ΠΑΡ. 5 του Ν 3852/2010). Οι σχετικές δαπάνες των πλήρων αποδοχών της οργανικής θέσης , καθώς και οι ασφαλιστικές εισφορές του εργοδότη , βαρύνουν τον προϋπολογισμό του οικείου δήμου. Δέστε , όμως τώρα το οξύμωρο. Με την εφαρμογή του άρθρου 20 ΠΑΡ. 2 του Ν 4387/2016 σε ένα δήμο που είχε 6 αντιδημάρχους , στις θέσεις των δυο αντιδημάρχων από αυτούς ( τους άμισθους) ο δήμαρχος , για παράδειγμα, με την απόφασή του έχει ορίσει ένα δημόσιο υπάλληλο και ένα συνταξιούχο. Ο μεν δημόσιος υπάλληλος θα πάρει τις πλήρεις αποδοχές της θέσης του, ενώ για τον συνταξιούχο,  κατ' επιταγή του άρθρου 20 ΠΑΡ. 2 του Ν 4387/2016 θα του ανασταλεί η καταβολή της σύνταξης του και επομένως θα είναι και επί της ουσίας άμισθος. Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τις αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας.

Κατά το άρθρο 93 του Ν 3852/2010 οι δήμαρχοι , οι αντιδήμαρχοι και οι πρόεδροι των δημοτικών συμβουλίων δήμων με πληθυσμό άνω των εκατό χιλιάδων (100.000) κατοίκων που είναι δημόσιοι υπάλληλοι ή υπάλληλοι ΝΠΔΔ ή υπάλληλοι κρατικών ΝΠΙΔ και δημοσίων επιχειρήσεων..., χορηγείται άδεια άνευ αποδοχών για όλο το διάστημα της θητείας τους.Την ειδική άδεια λαμβάνουν υποχρεωτικά τα ανωτέρω πρόσωπα ανεξαρτήτως υποβολής σχετικής αίτησης, " εκτός των δημάρχων και αντιδημάρχων , οι οποίοι είναι ιατροί του ΕΣΥ σε δήμους κάτω των πέντε χιλιάδων κατοίκων , καθώς και των προέδρων δημοτικών συμβουλίων.

Δικαιούνται αντιμισθίας παράλληλα με την καταβολή των αποδοχών της θέσης τους, οι δημόςιοι υπάλληλοι που εκλέγονται στη θέση του προέδρου του δημοτικού συμβουλίου δήμου με πληθυσμό κάτω των 100.000 κατοίκων;

Το Ελεγκτικό Συνέδριο για το εν λόγω ερώτημα απάντησε , ως εξής:
" Οι Πρόεδροι Δημοτικών Συμβουλίων με πληθυσμό κάτω των 100.000 κατοίκων, που είναι δημόσιοι υπάλληλοι, δικαιούνται αντιμισθίας παράλληλα με την καταβολή των αποδοχών της θέσης τους και επομένως δεν απαιτείται , ανεξαρτήτως του ότι κατά τη διάρκεια της θητείας τους λαμβάνουν υποχρεωτικά ειδική άδεια απουσίασω(60) ημερών από τη δημοσιοϋπαλληλική τους θέση , να επιλέξουν την καταβολή της αντιμισθίας ή των αποδοχών της θέσης τους, υποχρέωση που ισχύει κατ' εξαίρεση, κι επομένως δεν μπορεί να εφαρμοστεί αναλογικά για τους ανωτέρω Προέδρους, μόνο για τους Προέδρους  Δημοτικών Συμβουλίων Δήμων με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων , που είναι υπάλληλοι του δημοσίου ή ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ και δικαιούνται ειδική άδεια απουσίας από την υπαλλική τους θέση καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας τους ως Προέδρων."( αποφάσεις ελεγκτικού συνεδρίου αρίθμ. 20 και 46/2015. Το Υπουργείο των Εσωτερικών διατύπωση αντίθετη άποψη με αυτή του ελεγκτικού συνεδρίου με το έγγραφο του ΥΠΕΣ 42678/14/14-01-2015)

Η καταστατική θέση των αιρετών βρίθει από αντινομίες και συγκρουόμενες διατάξεις. Η κεντρική διοίκηση , επιτέλους, πρέπει να συζητήσει με την ΚΕΔΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΤΑ.