Μεσημέρι από νύχτα· και μήτε ένας πλάι του

Του ΚΩΣΤΗ Ε. ΜΑΥΡΙΚΑΚΗ ^(*)

Σκεφτόμουν, αναλογιζόμενος στην παρελθούσα και στην πρόσφατη - ολίγων ωρών - επικαιρότητα, τι κοινό μπορεί να έχει ένας ταλαιπωρημένος από προβλήματα υγείας γηραιός Αρχιεπίσκοπος και ο τελευταίος Αυτοκράτορας της Ρωμιοσύνης, που έπεσε πολεμώντας ολομόναχος στην πύλη του Αγίου Ρωμανού στη Βασιλεύουσα Πόλη. Παράξενο ερώτημα, αλλόκοτη σύγκριση θα μου πείτε. Ασύγκριτες και οι μορφές. Και όμως! Έχουν κάτι κοινό, εκτός από την απέραντη, αδιόρατη μοναξιά τους: Συγκεντρώνουν και οι δυο το ζώπυρο ενδιαφέρον των Ιεραρχών της Κρήτης. Ο μεν πρώτος, ανήμπορος σωματικά, με σωρεία προβλημάτων υγείας, τους προκαλεί «αγωνία»⁽¹⁾ και «συναισθηματική φόρτιση από την πολύμηνη περιπέτεια της υγείας του»,⁽²⁾ ο δε δεύτερος κατόπιν ομόφωνης απόφασής τους, που χρονολογείται πριν ένα ακριβώς χρόνο, θα αποκτήσει ανδριάντα στην πόλη του Ηρακλείου. Αμφίβολο αν ο Τελευταίος Έλληνας, θα κρατά «τα γκέμια ενάντια στους καιρούς», εκεί που θα τον βάλουν - αν θα τον βάλουν τελικά -  στην Κερκόπορτα του Μεγάλου Κάστρου.

Έτσι διαβάζοντας κανείς, τις σχετικές για το θέμα γραμμές από την ειδησεογραφία, μένει επιεικώς έκπληκτος από τις υποβολιμαίες διαρροές στα κρητικά ΜΜΕ που θέτουν ευθέως το ζήτημα, ανοίγοντας κουβέντα για διαδοχή, εν ζωή του Αρχιεπισκόπου, πλάι στην κλίνη του πόνου του, υπερβαίνοντας οι ίδιοι, τα προαιώνια ακολουθητέα θέσμια της Εκκλησίας!

Είναι λοιπόν τόση η σπουδή τους, για να δημοσιοποιήσουν στην επιφάνεια το στίγμα ενός αποκρουστικού Βυζαντινισμού που τους διακατέχει,  για την κατάληψη του κρητικού Αρχιεπισκοπικού θώκου; Εκείνη άλλωστε τη γνωστή σπουδή που για χρόνια τώρα μαίνεται σε υπόγειες διαδρομές;

Δεν θα μπορούσε άλλωστε να γινόταν και διαφορετικά. Ο κυνισμός και η από άμβωνος υποκρισία, όταν υπενθυμίζεται και γίνεται κήρυγμα με κυριακάτικες περικοπές από τις Γραφές, δεν αφορά συνήθως τον ρήτορα. Αφορά μόνο το ακροατήριο, μόνο το ποίμνιο. Οι ex cathedra αγορητές έχουν την ασυλία, να συντηρούν τη θρησκειοποίηση του εκκλησιαστικού γεγονότος, για να προετοιμάσουν την ουρανοφόρο καριέρα τους στη γήινη έκδοση. Να μετατρέπουν δηλαδή το πνευματικό άθλημα της Πίστεως σε κοσμική προτεραιότητα.

Αναμενόμενο, θέμα χρόνου ήταν, αφού στις τρέχουσες συνθήκες «Επισκοπή» και «Ενορία» καθορίζονται πια, μόνο από προτεραιότητες «πρακτικής» χρησιμότητας, και απαιτήσεις οργανωτικής αποτελεσματικότητας. Στη μακραίωνη ιστορική διαδρομή του χριστιανισμού, άλλωστε έχουμε δει και χειρότερα.

Και βέβαια, δεν λανθάνει ο κόσμος που καταλαβαίνει με τη λέξη «Εκκλησία» τον οργανωτικό και διοικητικό μηχανισμό της «επικρατούσας» θρησκείας. Μηχανισμό, που υπάρχει για να εξυπηρετεί και αυτός, τις θρησκευτικές ανάγκες του λαού, καθώς γράφει και ο Έλληνας φιλόσοφος και καθηγητής Χρ. Γιανναράς.

«Εκκλησία» λοιπόν, μετά και τη βιασύνη των κρητών Ιεραρχών να παραιτήσουν τον εν ζωή Αρχιεπίσκοπο Ειρηναίο, επισημοποιείται ότι είναι ἡ διοικητική μετενσάρκωση στα γήινα μέτρα του ουρανίου κράτους του Χριστιανισμού. Τούτη που έχει την κεντρική οργανωτική της κορυφή και τις τοπικές διοικητικές μονάδες (επισκοπές, μητροπόλεις), όπως όλοι οι οργανισμοί κοινής ωφέλειας του «κοσμικού» Κράτους. Έτσι, στη συνείδηση των πολλών, δεν διαφέρει η θρησκειοποιημένη εκκλησία από οποιονδήποτε άλλον οργανισμό κοινής ωφέλειας. Καθόλου τυχαία που οι συμπολίτες μας, στις συνθήκες θρησκειοποίησης, με τη λέξη «εκκλησία» εννοούν μόνο κτήρια, γραφεία, διοικητική στελέχωση και Βατικάνιο πρότυπο επισκόπων. Και όπως ταυτίζουν κάθε δημόσιο οργανισμό μὲ τὴν ιεραρχικά ανώτερη διοικητική του υπαλληλία, έτσι ταυτίζουν και την «Εκκλησία» μόνο με τους επισκόπους και τους αρχιεπισκόπους της. Δεν μιλάνε πια οι χριστιανοί, ούτε ιδιωτικά ούτε επίσημα, για πρεσβυτέρους και επισκόπους. Μιλάνε μόνο για ιερείς και αρχιερείς.

Τούτοι λοιπόν οι αρχιερείς που επέλεξαν τον ατυχή αυτό τρόπο, για να ανοίξουν δημόσια, τις άκομψές τους διαθέσεις και ορέξεις, με το πρόσχημα της αδυναμίας εκτέλεσης των καθηκόντων του γηραιού και δοκιμαζόμενου στην υγεία του Αρχιεπισκόπου, εκτίθενται για ιδιοτελείς σκοπιμότητες. Όχι γιατί έχουν άδικο επί της ουσίας. Αλλά για την ώρα και για τον ανορθόδοξο και επιλήψιμο τρόπο και μέθοδο που επέλεξαν να το κάνουν. Μάλιστα, αφήνοντας υπαινιγμούς ότι θα παρέμβει η Οικουμενική Σύνοδος στο Φανάρι σε λίγες ημέρες! Αφού λοιπόν, θέλουν να ξεφύγουν από την ισοβιότητα του αξιώματος που με τόσο άκομψο τρόπο θηρεύουν, και τους μεσαιωνικούς βυζαντινισμούς που το διέπουν και που βαφτίζουν «παράδοση», ας το κάνουν σε ώρες ανύποπτες και όχι σε ώρες πονηρές. Μόνο τότε ο κόσμος, το πλήρωμά τους, θα τους επευφημήσει. Ας μην υπενθυμίζουν συνέχεια με τις συμπεριφορές τους, το γνωστό τοις πάσι άλλωστε τροπάρί τους, ότι η «η εξουσία η αυτών (ουκ) έστιν εκ του Κόσμου τούτου».

Όσο για την Γέροντα Κρήτης Ειρηναίο, μια όσια και Παπαδιαμαντική μορφή Ιεράρχη που έγραψε και γράφει Ιστορία στα εκκλησιαστικά πράγματά της, «μακριά του κόσμου τούτου κι άπαρτος μέσ’ στη λύπη του» εξακολουθεί με την ηχηρή σιωπή του από την κλίνη του πόνου, «τώρα που ‘χει μ’ άλλους οκτώ να παλέψει χώρια με τη μοναξιά του», να παραδειγματίζει πώς να αποφεύγονται οι ολισθηροί δρόμοι και οι κακοτοπιές της ψυχής. Και σαν τον τελευταίο Παλαιολόγο, που ολομόναχος σταυρώθηκε και πήγε με μάτια ορθάνοιχτα στο θάνατο, έτσι κι εκείνος καρτερεί μονάχος του δοκιμαζόμενος πολλαπλά, στην κορυφή του Σταυρού το μεγάλο πέρασμα. Σε αυτές τις ώρες τις δύσκολες για τον τόπο, ένας πνευματικός Ηγέτης διδάσκει κυρίως, με τη σιωπή του. Τέτοιους θέλει, ο κόσμος της Κρήτης. Όλης της Χριστιανικής Κοινότητας. Κι όχι εκείνους, που ο νους κι ο λογισμός τους είναι μερόνυχτα στα κελάρια της χωμάτινης δόξας, όπως θα ξανάγραφε κι ο μεγάλος νεκρός που αναπαύεται εκεί στο Μαρτινένγκο.

^(*) Ο τίτλος της επιφυλλίδας είναι δάνειος από το ποίημα «Ο Θάνατος και η Ανάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου» του Οδυσσέα Ελύτη.

(1), (2) Δημοσιεύματα σε ΜΜΕ της Κρήτης πριν λίγα εικοσιτετράωρα.

Δείτε επίσης:

Συνοδική σύσκεψη με βλέμμα στο… Φανάρι!