των Δρ. Χάρη Λυδάκη*, Γιάννη Σ. Καλαντζάκη**
Είναι κοινή παραδοχή ότι η Υγεία στη χώρα μας ασθενεί. Ασθενεί γιατί όχι μόνο δεν μπορεί να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες του πληθυσμού και αυτές των επαγγελματιών υγείας, αλλά δεν μπορεί να ρυθμίσει το κόστος υπηρεσιών και προϊόντων και δεν έχει καθόλου κουλτούρα ποιότητας.
Το πρόσφατα ανακοινωθέν πρόγραμμα της ΝΔ για την Υγεία μπορεί να εκτιμηθεί με βάση τα εξής κριτήρια: Α) είναι μεταρρυθμιστικό; Β) είναι κοινωνικά ευαίσθητο; Γ) είναι φιλελεύθερο;
Το πρόγραμμα υγείας της ΝΔ έλαβε υπόψιν του τέσσερεις γενικές τάσεις που μετασχηματίζουν την παγκόσμια αγορά υγειονομικής περίθαλψης:
- •την αύξηση της ζήτησης αξίας: παραδοσιακοί πληρωτές, όπως ασφαλιστικά ταμεία, ασφαλιστικές εταιρείες και εργοδότες μέχρι και πολίτες ως δεσμευμένοι καταναλωτές υπηρεσιών υγείας, απαιτούν περισσότερη ποιότητα, αποδεικτικά στοιχεία και διαφάνεια - για λιγότερα χρήματα,
- •την τεχνολογία: εφαρμογή ψηφιακής υγείας έως τις πλέον συγχρονες τεχνικές (νανοτεχνολογία γενετικές ανακαλύψεις κλπ),
- •τη γιγάντωση της οικονομίας της υγείας λόγω της υπεργήρανσης του πληθυσμού, και
- •την αύξηση των κυβερνητικών επιρροών μέσω κανονισμών και οδηγιών.
Μερικές από τις μεταρρυθμιστικές του δομικές αλλαγές (game changer) είναι:
- Η μετακίνηση του κέντρου βάρους της πολιτικής υγείας από τη νοσοκομειακή περίθαλψη προς την πρόληψη (καρδιαγγειακά, παιδική παχυσαρκία κλπ)
- Η ψηφιοποίηση των προσφερομένων υπηρεσιών υγείας (ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς, άυλη φαρμακευτική συνταγή, ηλεκτρονική καθοδήγηση για υγιή τρόπο ζωής, τηλεφωνική γραμμή ιατρικής υποστήριξης όλο το 24ωρο κλπ).
- Οι στοχοκεντρικές προσεγγίσεις των προσλήψεων σε δημόσια νοσοκομεία καταδεικνύουν τη συνειδητοποίηση της ανάγκης απαλλαγής από πελατειακούς σχεδιασμούς, προς όφελος της εξυπηρέτησης πραγματικών προτεραιοτήτων.
- Η πρόθεση εφαρμογής κλινικής διακυβέρνησης στα δημόσια νοσοκομεία.
- Η προτροπή στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας των Συμπράξεων Ιατρών (group practices) και άλλων επαγγελματιών υγείας, όσο και η αγορά Ιατρικών Υπηρεσιών (πχ. απεικονιστικές εξετάσεις) από τον ιδιωτικό τομέα – χωρίς επιβάρυνση του ασθενή και με οικονομία για το σύστημα πρακτικές, που ήδη εφαρμόζονται σαν ρουτίνα σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
- Η εισαγωγή αντικειμενικής αξιολόγησης υπό την εποπτεία των καινοτόμων θεσμών: του Εθνικού Οργανισμού Αξιολόγησης και Αριστείας και της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας Υπηρεσιών εισαγάγουν τη σταθερή ποιότητα καθώς και τη συναινετική συμμετοχή στην αξιολογική διαδικασία των παρόχων και επαγγελματιών Υγείας.
- Το Υπουργείο Υγείας μεταφέρει πολλές αρμοδιότητες σε Διοικήσεις υγειονομικών Περιφερειών και Αυτοδιοίκηση για αμεσότερη επαφή με τον πολίτη.
- 2.Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας θα προσφέρεται από τους υπάρχοντες Γενικούς Ιατρούς, Παθολόγους, παιδιάτρους, είτε ως αυτόνομοι επαγγελματίες είτε ως Συμπράξεις επαγγελματιών, μαζί με ανεξάρτητους ιδιώτες ιατρούς. Αυτό απέχει πολύ από τον τρέχοντα θνησιγενή σχεδιασμό των δημοσιοϋπαλληλικής έμπνευσης ΤοΜΥ, βασισμένη σε περιορισμένης διάρκειας ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Γίνεται αποδεκτή η αρχή, ότι η έννοια της ολοκληρωμένης «Δημόσιας Υγείας» εμπεριέχει στους κόλπους της τόσο τους κρατικούς φορείς, όσο και ιδιώτες με κοινά κριτήρια ποιότητας.
Η κοινωνική ευαισθησία του προτεινόμενου προγράμματος ικανοποιεί τους τρεις κοινά αποδεκτούς παράγοντες, οι οποίοι αποδεικνύουν την ικανότητα ενός εθνικού συστήματος υγείας να παράγει αποτελεσματικά αξία: Πρόσβαση (πόσο καθολική και προσιτή είναι η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη), Ικανοποίηση (σε ποιο βαθμό οι πολίτες και οι επαγγελματίες υγείας βλέπουν το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης ως αξιόπιστο και αποτελεσματικό) και Αποδοτικότητα: (προκύπτει από τη διαίρεση των αποτελεσμάτων της υγειονομικής περίθαλψης δια το % των δαπανών του ΑΕΠ για την υγεία).
Το νέο πρόγραμμα είναι «κοινωνικά ευαίσθητο σύστημα», καθότι δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στους ευάλωτους πληθυσμούς. Για παράδειγμα:
- Προβλέπεται ιδιαίτερη φροντίδα για ασθενείς με καρκίνο: ο «πλοηγός συντονιστής» (care manager) τους κατευθύνει μέσα στο σύστημα, μέσα από μία «ταχεία οδό εξυπηρέτησης» και επισπεύδονται οι ακτινοθεραπείες με εφαρμογή «διπλής βάρδιας» στις ακτινοθεραπευτικές υποδομές.
- Στο 25% των ελλήνων πολιτών με προβλήματα ψυχικής υγείας, οι ρεαλιστικές λύσεις που προτείνονται περιλαμβάνουν την καθιέρωση συνεργασίας δημόσιων και ιδιωτικών δομών, με έμφαση στις δομές κοινοτικής φροντίδας – κοινοτικής ψυχιατρικής, τη δημιουργία δικτύων σε τοπικό επίπεδο (πρόληψη) και την ενίσχυση νοσοκομειακών ψυχιατρικών κλινών. Θα δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στη στήριξη ελλειμματικών δομών φροντίδας παιδιών και εφήβων με διαταραχές συμπεριφοράς και μαθησιακές δυσκολίες.
- Η στήριξη των ηλικιωμένων θα περιλαμβάνει το πρόγραμμα της «φροντίδας μετά το εξιτήριο», που θα δίνει δυνατότητα συνεχιζόμενης, ολοκληρωμένης (integrated) φροντίδας μετά το νοσοκομείο, με κατ΄οίκον νοσηλεία, δημιουργία ξενώνων ασθενών τελικού σταδίου, κ.ά. Τελικός στόχος είναι τόσο η παράταση των ετών της «υγιούς γήρανσης» όσο και η φροντίδα των πασχόντων.
Ένα γνήσια φιλελεύθερο σύστημα υγείας πρέπει να σέβεται τις ατομικές επιλογές του πολίτη και του προσφέρει την απαιτούμενη φροντίδα εκεί που την χρειάζεται (αρχή της Επικουρικότητας). Επιλεκτικά αναφέρουμε:
Από το 1983 και μετά, είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται ένα συγκροτημένο αναθεωρητικό πρόγραμμα, το οποίο: α) είναι ειλικρινές, μετρήσιμο και ξεκάθαρο στους στόχους, β) δεν περιορίζεται σε υγειονομικές παροχές «χαρτζιλικιού και πελατειακής εκδούλευσης», αλλά επικεντρώνεται στην «αξία» 3) καλύπτει από το σχεδιασμό του όλους τους πολίτες μειώνοντας την ατομική οικονομική επιβάρυνση και 4) υπόκειται σε ουσιαστική αξιολόγηση και κατά συνέπεια σε διαρκή αναθεώρηση.
Η ΝΔ επανασχεδίασε το εθνικό σύστημα υγείας έτσι ώστε να προσφέρει αξία στον πολίτη και να παρέχει έγκαιρη, αποτελεσματική και οικονομικά αποδοτική υγειονομική περίθαλψη. Στόχος είναι η προσφορά ποιοτικής υγειονομικής περίθαλψης με βάση την αξία, η οποία πρέπει να είναι διασυνδεόμενη, απαρτιωμένη, προσανατολισμένη στην παροχή της σωστής υγειονομικής φροντίδας, στη σωστή θέση, την κατάλληλη στιγμή, με τη σωστή ομάδα και στο σωστό επίπεδο κόστους. Και είναι εφικτός!
*Ο Δρ. Χάρης Λυδάκης είναι Παθολόγος, Διευθυντής Β΄ Παθολογικής κλινικής Βενιζέλειο Νοσοκομείο, Μέλος Τομέα γείας Νέας Δημοκρατίας
**Ο Γιάννης Σ. Καλαντζάκης είναι entrepreneur υπηρεσιών υγείας & σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα ιατρικού τουρισμού, ποιότητας και διαχείρισης προσωπικών δεδομένων (GDPR). Είναι υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος στην ΠΕ Ηρακλείου
