Το δίλλημα μιας εκπαιδευτικού

Της Κατερίνας Σαβουλίδη

Τώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, το δίλλημα που περιγράφω παρακάτω, θα έχει λυθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Με άλλα λόγια, εγώ και αρκετοί συνάδελφοί μου με παρεμφερείς απόψεις, θα έχουμε ενταχθεί στη στατιστική «επιτυχία» του ενός ή του άλλου «μονομάχου». Γιατί περί «μονομαχίας» πρόκειται μεταξύ των βασικών πρωταγωνιστών και υπευθύνων για πολλά από τα προβλήματα της εκπαίδευσης, δηλαδή του Υπουργείου Παιδείας (διαχρονικά, βασικός υπεύθυνος, ανεξαρτήτως κυβέρνησης) και των συνδικαλιστικών φορέων των εκπαιδευτικών.

Το δίλλημα στο οποίο αναφέρομαι είναι το: «Να απεργήσω τη Δευτέρα ή να μην απεργήσω»; Θεωρητικά η απάντηση θα ήταν εύκολη για έναν άνθρωπο, όπως εγώ, που υποστηρίζει και θέλει την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου. Από το 1983 που, καλώς, καταργήθηκε ο θεσμός του επιθεωρητή, το Υπουργείο Παιδείας και τα συνδικαλιστικά όργανα των εκπαιδευτικών, Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης), δεν μπορούν να συμφωνήσουν στο πως θα γίνεται η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου. Λες και δεν υπάρχει εμπειρία από άλλες χώρες και θα πρέπει να ανακαλύψουμε, εμείς μόνοι μας, τον … τροχό.

Οπότε, θα μου πείτε, μην απεργήσεις. Ας ξεκινήσει η αξιολόγηση, με όποιο τρόπο και μετά βλέπουμε. Μπορεί τελικά, αυτό να κάνω, όμως στην περίπτωση αυτή, θα έχω αγνοήσει και προσπεράσει  αρκετά και σημαντικά προβλήματα που το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, με τον βαρύγδουπο τίτλο «Αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου, κλπ», ούτε καν αναφέρει και προφανώς δεν αντιμετωπίζει. Σταχυολογώ ενδεικτικά, κάποια από αυτά:

• Εσύ αγαπητέ αναγνώστη, είτε είστε δημόσιος είτε ιδιωτικός υπάλληλος, τα μέσα για να κάνετε τη δουλειά σας, σας τα παρέχει ο εργοδότης σας. Αν πχ. είστε υπάλληλος γραφείου σας παρέχετε Η/Υ & γραφική ύλη, αν είστε τεχνίτης τα εργαλεία της δουλειά σας κλπ. Από μας τους εκπαιδευτικούς, που σημειωτέον είμαστε ίσως οι πιο χαμηλόμισθοι Δημόσιοι Υπάλληλοι, ζητείται να κάνουμε τη δουλειά μας με ίδια μέσα, λες και είμαστε ελεύθεροι επαγγελματίες ή αυτοαπασχολούμενοι. Αυτό το πρόβλημα αναδείχθηκε, με τον πιο εμφατικό τρόπο, στα χρόνια του κορωνοϊού και της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης. Είμαστε οι μόνοι εργαζόμενοι, σε Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα, που με δικά μας έξοδα και χωρίς καμία υποστήριξη από τον εργοδότη μας (τα ελάχιστα τάμπλετ που στάλθηκαν με καθυστέρηση, δόθηκαν και σωστά, σε μαθητές/τριες), αναλογιζόμενοι την ευθύνη απέναντι στους μαθητές μας, προμηθευτήκαμε τον απαραίτητο εξοπλισμό για να κάνουμε όσο καλύτερα μπορούσαμε τη δουλειά μας. Επίσης οι περισσότεροι από εσάς, μας κατηγορείτε γιατί δεν καθόμαστε στο σχολείο, αλλά φεύγουμε μόλις τελειώσουμε το μάθημα και τις άλλες εργασίες μας. Θα θέλαμε πολύ να τελειώνουμε τη δουλειά μας, όπως οι περισσότεροι από εσάς και επιστρέφοντας σπίτι μας να έχουμε να ασχοληθούμε μόνο με τα του οίκου μας. Όμως δυστυχώς στα σχολεία δεν έχουμε ούτε γραφείο (δεν εννοώ ως χώρο, αλλά ως έπιπλο), ούτε υπολογιστές για να δουλέψουμε, οπότε αναγκαστικά κάνουμε όλη αυτή τη εργασία στο σπίτι μας. Κάνοντας μια μικρή παρένθεση εδώ, θέλω να αναφέρω ότι σε μια επίσκεψη σε σχολείο της Σουηδίας, πριν από μια 10ετία, στα πλαίσια προγράμματος Erasmus+, πληροφορήθηκα από τους εκεί συναδέλφους ότι, όταν τους είχε ζητηθεί να μένουν στο σχολείο περισσότερες ώρες, ο όρος που έθεσαν και ικανοποιήθηκε, ήταν να έχει ο κάθε καθηγητής ένα χώρο για να μπορεί να δουλέψει.
• Κάποια τυχερά σχολεία, έχουν υπολογιστή και βίντεο-προβολέα, σε κάθε τάξη. Σε πάρα πολλά όμως, μεταξύ των οποίων και το δικό μου, υπάρχουν δύο τροχήλατα έπιπλα με laptop και βίντεο-προβολέα, που πρέπει να προλάβεις να το «κλείσεις» για την ώρα ή τις ώρες που το χρειάζεσαι, να το μεταφέρεις και να το τοποθετήσεις από τάξη σε τάξη την ώρα του διαλλείματος, για να είσαι έτοιμος όταν χτυπήσει το κουδούνι να ξεκινήσεις το μάθημα σου. Τι γίνεται όμως όταν έχεις εφημερία ή όταν υπάρχει κάποιο θέμα που πρέπει να συζητηθεί με μαθητή ή συνάδελφο ή να απαντήσεις σε ένα γονιό που έχει πάρει τηλέφωνο ή να πείσεις ένα μαθητή που δεν θέλει να φοράει τη μάσκα του στο διάδρομο του σχολείου, ή … (δεν υπάρχει τέλος σ’ αυτή τη λίστα); Πρόβλημά σου, αγαπητέ καθηγητή, ψάξε και βρες τη λύση.
• Τα σχολεία στην Ελλάδα, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν έχουν ΚΑΜΙΑ γραμματειακή υποστήριξη. Σκεφτείτε, το πιο μικρό συνοικιακό φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης, έχει τουλάχιστον έναν/μία γραμματέα. Ένα μεγάλο φροντιστήριο με, ας πούμε 150-200 μαθητές, έχει τουλάχιστον 3 γραμματείς. Τα περισσότερα σχολεία στο Ηράκλειο, με διπλάσιους ή τριπλάσιους μαθητές, δεν έχουν κανένα/καμία γραμματέα ή στην καλύτερη περίπτωση έχουν ένα/μία. Φαντάζομαι δεν πιστεύετε ότι οι ιδιώτες ιδιοκτήτες φροντιστηρίων απασχολούν και πληρώνουν γραμματείς που δεν χρειάζονται. Όλη αυτή η γραφειοκρατική δουλειά (που είναι απίστευτα μεγάλη, πιστέψτε με) πέφτει στους ώμους των εκπαιδευτικών, με ότι αυτό συνεπάγεται για το χρόνο που έχουν να αφιερώσουν στο εκπαιδευτικό τους έργο (συζήτηση με τους μαθητές τους, επίλυση προβλημάτων στην τάξη, επικοινωνία με τους γονείς/κηδεμόνες, προετοιμασία μαθήματος, υλοποίηση καινοτόμων προγραμμάτων κλπ).
• Με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας, η 2^η φάση των εγγραφών, έγινε τον Σεπτέμβριο, λίγο πριν ανοίξουν τα σχολεία. Στο σχολείο μου άλλα και άλλα Επαγγελματικά Λύκεια (που όλοι οι Υπουργοί δηλώνουν ότι θέλουν να τα αναβαθμίσουν στα λόγια, που είναι και εύκολα!) στη 2^η φάση εγγράφηκαν αρκετά παιδιά κι ακόμα και σήμερα 10 Οκτωβρίου, συμβαίνει το εξής … ελληνικό! Ένα ολόκληρο τμήμα, στον τομέα Υγείας, και αρκετοί μαθητές διαφόρων τμημάτων δεν έχουν πάρει τα βιβλία των ειδικοτήτων. Αυτό σημαίνει ότι οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν αυτά τα μαθήματα θα πρέπει, εκτός τις φωτοτυπίες που θέλουν να δώσουν στους μαθητές/τριες τους, να τους προμηθεύουν με φωτοτυπίες των κεφαλαίων των βιβλίων που δεν έχουν (είπαμε, γραμματέας για να κάνει αυτή τη δουλειά δεν υπάρχει). Κι αυτό πρόβλημά σου, αγαπητέ καθηγητή!
• Από τότε που άνοιξαν τα σχολεία, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να ελέγχουμε κάθε πρωί (και το κάνουμε με συνέπεια και ευσυνειδησία γιατί ξέρουμε πόσο σημαντικό είναι), αν οι μαθητές έχουν μαζί τους τα απαραίτητα πιστοποιητικά (εμβολιασμού ή νόσησης ή σχολική κάρτα αρνητικού self test) για να μπορούν να βρίσκονται με ασφάλεια μέσα στο σχολείο, μαζί με τους συμμαθητές τους. Μάλιστα, αν δεν έχουν εμβολιαστεί ή νοσήσει, θα πρέπει κάθε Τρίτη & Παρασκευή να προσκομίζουν  νέα σχολική κάρτα. Ο έλεγχος αυτός προβλέπεται να γίνεται κατά την 1^η σχολική ώρα. Ας υποθέσουμε ότι είστε αναπληρωτής εκπαιδευτικός που καλύπτει το ωράριό του σε 2 ή 3 σχολεία (ένα από τα οποία μπορεί να είναι οπουδήποτε, εντός του νομού), ή είστε μόνιμος εκπαιδευτικός του σχολείου που διδάσκει μονόωρα μαθήματα (Χημεία, Βιολογία, Ιστορία, Αγγλικά, Πληροφορική, για να αναφέρω μόνο μερικά τέτοια μαθήματα, τουλάχιστον στα ΕΠΑΛ). Αυτό σημαίνει ότι στα τμήματα που έχετε μάθημα κάθε Τρίτη και Παρασκευή πρωί,  θα χάνεται 10΄-15΄ για τον προαναφερόμενο έλεγχο, με ότι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό όσον αφορά στην ολοκλήρωση και εμπέδωση της προβλεπόμενης ύλης από τους μαθητές σας. Πέρα από το ουσιαστικό πρόβλημα, δηλαδή το τι θα αποκομίσουν οι μαθητές απ’ αυτό το μάθημα και πως θα αξιολογηθεί η επίδοσή τους σ’ αυτό (είναι «κακοί» μαθητές που δεν παίρνουν τα γράμματα;) πώς θα αξιολογηθείτε εσείς ως εκπαιδευτικός; Τι «σεμινάριο» πρέπει να παρακολουθήσετε για να βελτιωθείτε και να ανεβείτε κατηγορία;

Δεν θέλω να σας κουράσω με περισσότερα, γιατί ξέρω ότι αν το κείμενο είναι μεγάλο δεν θα το διαβάσετε (έτσι λένε οι στατιστικές). Επίσης συνειδητά δεν αναφέρω άλλα προβλήματα που πιθανώς έχετε διαβάσει αλλού (πχ. κατηγοριοποίηση των σχολείων, αυταρχισμός Υπουργείου κλπ), γιατί είμαι ενεργός εκπαιδευτικός του σχολείου και με απασχολούν, κυρίως, τα  πρακτικά προβλήματα, που διαμορφώνουν την εργασιακή μου πραγματικότητα. Σας παρακαλώ λοιπόν, να μην καταδικάσετε με «ελαφριά καρδιά», τους εκπαιδευτικούς των παιδιών σας, όποια στάση και αν κρατήσουν αύριο, σε όποιο «στρατόπεδο» κι αν προσμετρηθούν.

*Η Κατερίνα Σαβουλίδη είναι Εκπαιδευτικός