της Βιέρα Γιούροβα *
Η βελτίωση της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας έχει καθοριστική σημασία για μένα ως Επίτροπο αρμόδια για τη δικαιοσύνη. Πρόκειται για ζήτημα ασφάλειας, αλλά και δίκαιης μεταχείρισης. Η έλλειψη διαφάνειας επιτρέπει στους εγκληματίες να χρηματοδοτούν τρομοκρατικές δραστηριότητες. Οι χαλαροί κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες επιτρέπουν στους φοροφυγάδες να επαναδιοχετεύουν διακριτικά στην οικονομία τα ποσά που "εξοικονόμησαν". Η εν λόγω απώλεια εσόδων εμποδίζει τις κυβερνήσεις να πραγματοποιούν τις αναγκαίες επενδύσεις στην εκπαίδευση ή στις υποδομές, και ενδεχομένως τις οδηγεί στο να αυξάνουν τους φόρους των έντιμων πολιτών. Τα έγγραφα του Παναμά αποκάλυψαν το κόστος της φοροδιαφυγής για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Όταν οι εγκληματίες νομιμοποιούν έσοδα που αποκτήθηκαν, για παράδειγμα, από τη διακίνηση ναρκωτικών, τα "ξεπλένουν" για να σβήσουν τυχόν ίχνη της παράνομης προέλευσής τους. Ενώ είναι δύσκολο να αξιολογηθεί η έκταση του εγκλήματος αυτού, κάθε χρόνο, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις χάνεται ποσοστό 2 έως 5% του ΑΕΠ, σε ολόκληρο τον κόσμο, μέσω της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Επιπλέον, εγκληματικές και τρομοκρατικές οργανώσεις χρειάζονται αυτά τα χρήματα για τη λειτουργία των εγκληματικών δικτύων τους, τη στρατολόγηση τρομοκρατών, καθώς και για την προετοιμασία και τη διάπραξη τρομοκρατικών πράξεων. Ο τερματισμός της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες αποτρέπει τους εγκληματίες από τον σχεδιασμό οιωνδήποτε παρανομιών.
Ποια μέτρα λαμβάνει η ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες;
Σήμερα τίθενται σε ισχύ νέοι κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν τη διαφάνεια και θα διασφαλίσουν ότι η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας αποτρέπονται αποτελεσματικά σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με τους εν λόγω κανόνες ενισχύονται οι έλεγχοι που διενεργούνται από τράπεζες ή κάθε ίδρυμα που έρχεται αντιμέτωπο με επικίνδυνες συναλλαγές. Από τώρα και στο εξής, κατά τη σύναψη επιχειρηματικών σχέσεων και πριν από την εκτέλεση συναλλαγών που ζητούν οι πελάτες τους, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα οφείλουν να διενεργούν συστηματικότερους και διεξοδικότερους ελέγχους, λαμβάνοντας υπόψη διάφορους παράγοντες κινδύνου, όπως ο πελάτης, το προϊόν, η γεωγραφία και ο δίαυλος. Επίσης, θα πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν λάβει τα κατάλληλα μέτρα για τον μετριασμό των εν λόγω κινδύνων.
Μια άλλη σημαντική καινοτομία είναι η ενίσχυση των απαιτήσεων όσον αφορά τη διαφάνεια, με τη θέσπιση απαίτησης που επιβάλλει στις εταιρείες να διαθέτουν ακριβείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με το ποιοι είναι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες τους, οι "πραγματικοί δικαιούχοι". Τα κράτη μέλη υποχρεούνται πλέον να καταρτίσουν κεντρικά μητρώα των πραγματικών δικαιούχων των εταιρειών και των εταιρειών καταπιστευματικής διαχείρισης.
Τα εν λόγω μητρώα θα επιτρέπουν στις τράπεζες να εντοπίζουν γρήγορα και εύκολα το πραγματικό πρόσωπο που βρίσκεται πίσω από την εταιρεία που επιθυμεί να πραγματοποιήσει συναλλαγή. Έτσι, οι τράπεζες θα έχουν κατ’ αυτόν τον τρόπο δυνατότητα πρόσβασης σε περίπλοκες εταιρικές δομές, γεγονός που θα τους επιτρέπει να παρεμποδίζουν τυχόν ύποπτες συναλλαγές χωρίς να ειδοποιείται ο πελάτης.
Η νέα οδηγία περιλαμβάνει πλέον και τις εταιρείες τυχερών παιχνιδιών, έναν τομέα ο οποίος χρησιμοποιείται συχνά από το οργανωμένο έγκλημα για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Όλοι οι πάροχοι τυχερών παιχνιδιών θα πρέπει τώρα να ελέγχουν την ταυτότητα του παίκτη και τη συνέπεια των συναλλαγών του, συμπεριλαμβανομένης της πηγής των χρημάτων. Θα έχουν επίσης την υποχρέωση να αναφέρουν τυχόν υπόνοιες για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στην αρμόδια εθνική αρχή (μονάδα χρηματοοικονομικών πληροφοριών) που θα διερευνά την υπόθεση και θα το καταγγέλλει στην αστυνομία.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει από σήμερα να εφαρμόζουν ορθά τους εν λόγω κανόνες. Καλώ τα κράτη μέλη που δεν το έχουν πράξει ακόμη, να το πράξουν χωρίς καθυστέρηση. Χαμηλότερα πρότυπα σε μία χώρα συνεπάγονται διατήρηση νομικών κενών και αποδυνάμωση του αγώνα μας σε ολόκληρη την ΕΕ.
Αντιδρώντας στο σκάνδαλο των εγγράφων του Παναμά και στους νέους τρομοκρατικούς κινδύνους, η Επιτροπή πρότεινε πέρυσι τον Ιούλιο περαιτέρω ενίσχυση των κανόνων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Καλώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν τις διαβουλεύσεις τους το συντομότερο δυνατό ώστε να διασφαλισθεί ότι οι κανόνες μας προσαρμόζονται στις υφιστάμενες απειλές. Η ύπαρξη ισχυρού προληπτικού πλαισίου είναι καίριας σημασίας για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Με τους σημερινούς νέους κανόνες είμαστε καλύτερα εξοπλισμένοι για να καταπολεμήσουμε από κοινού τα εν λόγω εγκλήματα.
* Η κα Βιέρα Γιούροβα είναι Επίτροπος αρμόδια για τη Δικαιοσύνη, τους Καταναλωτές και την Ισότητα των Φύλων
Το άρθρο της Βιέρα Γιούροβα δημοσιεύτηκε στο capital.gr
