Αυπνία, ένας ανεπιθύμητος επισκέπτης

  της Ιωάννας Αμερίδου

Τα τελευταία χρόνια είναι έκδηλη η παρουσία του φαινομένου της αυπνίας. Η τελευταία μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους ανάμεσα στους οποίους και οι ψυχολογικοί εξαιτίας των δύσκολων οικονομικών καιρών ή άλλων προβλημάτων.

Χαρακτηριστικά

Η αυπνία χαρακτηρίζεται είτε από δυσκολία στην έναρξη του ύπνου ή μη διατήρηση του, με αποτέλεσμα πολλές αφυπνίσεις ή τελικά αφύπνιση στις πρώτες πρωινές ώρες άνευ συγκεκριμένης αιτίας. Το αποτέλεσμα της είναι ημερήσια υπνηλία, ελαττωμένη ενέργεια και προσοχή καθώς και ελαττωμένη ψυχική διάθεση.

Τύποι

Η αυπνία μπορεί να χωριστεί σε :

1.   Παροδική, με διάρκεια λιγότερη από 1 βδομάδα

2.   Οξεία, με διάρκεια λιγότερη από 1 μήνα

3.   Χρόνια, με διάρκεια περισσότερη από 1 μήνα.

Οι πιο συχνές αιτίες - παράγοντες που επηρεάζουν  

1. Αλλαγές στον κιρκάδιο ρυθμό που προκαλούνται από το επάγγελμα, αν πρόκειται για νυχτερινή εργασία ή ταξίδι (jet lag). Συνήθειες όπως η λήψη καφείνης, νικοτίνης, αλκοόλ. 

2. Υπνική άπνοια, μηχανικοί λόγοι όπως ένα διάφραγμα σε παρέκλιση.

3. Νευρολογικές παθήσεις όπως : άνοια, Πάρκινσον, εγκεφαλικές βλάβες μπορούν να συνοδεύονται από αυπνία.

4. Σύνδρομο ανήσυχων άκρων ή περιοδικές κινήσεις άκρων

5. Ψυχικές αιτίες, έντονο στρές, κατάθλιψη ή άλλες ψυχιατρικές καταστάσεις όπως διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια

6. Χρόνιος πόνος και καταστάσεις παθολογικές όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, υπερθυροειδισμός, καρδιακή νόσος κα.

Διάγνωση

Με τη λήψη του ιστορικού καταγράφονται οι υπνικές συνήθειες, η λήψη νικοτίνης, καφέ, αλκοόλ. Καταγράφονται οι παθολογικές οργανικές παθήσεις που θα μπορούσαν να επηρεάζουν τον ύπνο. Κάποιοι ασθενείς θα πρέπει να προχωρήσουν σε μελέτη ύπνου. Αν αποκλειστούν τα οργανικά αίτια τότε η αυπνία μπορεί να συνδεθεί με ψυχικά- ψυχιατρικά αίτια, σε ποσοστό άνω του 50% των περιπτώσεων. 

Διαχείριση – Θεραπεία

Μη φαρμακευτική

Η διαφύλαξη της σωστής υγιεινής του ύπνου όσον αφορά στο ωράριο και τη χρήση συγκεκριμένων ουσιών που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Παρεμβάσεις ψυχοθεραπευτικές όπου χρειάζεται.

Η σωματική άσκηση είναι βοηθητική όμως όχι χρονικά κοντά στην ώρα του ύπνου.

Φαρμακευτική θεραπεία

Βενζοδιαζεπίνες για βραχεία χρήση, μελατονίνη, αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά φάρμακα. Υπάρχουν και εναλλακτικές θεραπείες για τις πιο ήπιες διαταραχές όπως η βαλεριάνα, χαμομήλι, λεβάντα κτλπ

Συμπερασματικά Η αυπνία φαίνεται ότι μπορεί να προκληθεί από διαφορετικούς παράγοντες με τους ψυχικούς να υπερβαίνουν το 50%. Η εμφάνιση της χρήζει ιατρικής διερεύνησης πρίν αποφασιστεί το θεραπευτικό πλαίσιο.

*Η Ιωάννα Αμερίδου

είναι Νευρολόγος, MD, PhD