Σημαντικά ή όχι τα οφέλη των προβιοτικών;

Οι γνώμες αναφορικά με τα οφέλη των προβιοτικών διίστανται. Μια σημαντική μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο Gastroenterology 2017 Jun;152(8):1889-1900, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παράλληλη λήψη κατάλληλων προβιοτικών με την αντιβίωση, μειώνει το ρίσκο για λοίμωξη από Clostridium difficile (για την οποία ενοχοποιούνται διάφορα αντιβιοτικά) σε ποσοστό άνω του 50% σε νοσοκομειακούς ασθενείς.

Ενώ, πριν από λίγες μέρες δημοσιεύθηκαν δύο, ακόμη μελέτες στο επιστημονικό περιοδικό «Cell», οι οποίες διεξήχθησαν από την ίδια ερευνητική ομάδα στο Ινστιτούτο Weizmann του Ισραήλ, και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως τα προβιοτικά δεν αποικίζουν στο έντερο όλων των ατόμων.

Μεγάλη μερίδα επιστημόνων όμως, επισημαίνει ότι, όπως είναι γνωστό εδώ και 30 χρόνια, τα περισσότερα προβιοτικά στελέχη δεν αποικίζουν στο έντερο, γι’ αυτό και απαιτείται συνεχόμενη λήψη προβιοτικών, ανάλογα με τον λόγο για τον οποίο χορηγούνται.

Τα ευρήματα των μελετών αυτών δυστυχώς παραφράστηκαν από τον Τύπο, όπως επισημαίνει ο κλινικός διαιτολόγος M.Sc. Ph.D.cand., κ. Κωνσταντίνος Ξένος καθώς, η πιο κοινή παρανόηση είναι ότι για να είναι αποτελεσματικό ένα προβιοτικό, πρέπει να επηρεάζει την εντερική χλωρίδα. Όπως μας εξηγεί ο κ. Ξένος, τα προβιοτικά συνήθως δεν καταλαμβάνουν αποικία στο έντερο και μπορεί να μην προκαλέσουν κάποια ανιχνεύσιμη αλλαγή στα βακτήρια, που υπάρχουν κανονικά.

Σύμφωνα με τον κ. Ξένο, οι ερευνητές των δύο μελετών που δημοσιεύθηκαν «Cell»,  παραδέχονται πως δεν εξέτασαν, αν τα προβιοτικά έχουν κλινικά οφέλη, αλλά αν είναι «αποδοτικά» στο να αποικούν στο έντερο ή όχι.

Στη μια από τις δύο μελέτες το προβιοτικό σκεύασμα που χρησιμοποιήθηκε, χορηγήθηκε 7 ημέρες μετά την έναρξη της αντιβίωσης και ενώ η αρνητική επιρροή των αντιβιοτικών στη μικροχλωρίδα είχε, ήδη, ξεκινήσει.

Ωστόσο οι κλινικές μελέτες, που οι ειδικοί έχουν εδώ και πολλά χρόνια στα χέρια τους, υποδεικνύουν πως η χορήγηση προβιοτικών πρέπει να ξεκινά παράλληλα ή κοντά στην αντιβίωση, όταν θέλουμε να μειώσουμε τις ανεπιθύμητες ενέργειές της στο έντερο.

Και στις δύο αυτές μελέτες χορηγήθηκε σκεύασμα προβιοτικών, το οποίο αφενός δεν αναφέρει πουθενά ποια συγκεκριμένα προβιοτικά στελέχη εμπεριέχει και, αφετέρου, σε 3 κλινικές μελέτες που είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, απέτυχε να αποδείξει κλινικά οφέλη.

Αυτό που πρέπει να κατανοήσει ο κόσμος, όπως λέει ο κ. Ξένος, είναι ότι τα προβιοτικά και οι ουσίες που παράγουν αυτά, καθώς περνούν μέσω του εντέρου, αλληλοεπιδρούν με τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα κύτταρα του εντέρου μας, τα θρεπτικά συστατικά, όπως και τα βακτήρια, που ζουν στο έντερό μας κι έτσι ασκούν τις θετικές επιδράσεις τους.

Σύμφωνα με τον κ. Ξένο, για να είναι αποτελεσματικό ένα προβιοτικό πρέπει:

• Να αναφέρει ακριβώς το γένος, το είδος και το στέλεχος του βακτηρίου

Η ορθή ταυτοποίηση του είδους και του στελέχους των μικροοργανισμών είναι κρίσιμης σημασίας καθώς οι παρατηρούμενες επιδράσεις στην υγεία του ανθρώπου, αφορούν όχι απλά στα είδη αλλά στα συγκεκριμένα στελέχη των προβιοτικών. Άρα όπως λέει, ένα σκεύασμα όπως και αυτό που χρησιμοποιήθηκε στις μελέτες που δημοσιεύθηκαν στο Cell, που αναφέρει ότι εμπεριέχει απλά lactobacillusacidophilus, κοροϊδεύει τον καταναλωτή… Γιατί; Γιατί υπάρχουν 3 στελέχη του lactobacillusacidophilus, με διαφορετικές επιδράσεις το καθένα. Ποιο, λοιπόν, βρίσκεται στο σκεύασμα; Το lactobacillusacidophilus LA-05, το lactobacillusacidophilus NCFM ή το lactobacillusacidophilusRosell -52; Όταν κοιτάμε την ετικέτα, ψάχνουμε για 3 αναφορές και δεν αρκούμαστε στις δύο. Χρειαζόμαστε Γένος – Είδος – Στέλεχος.

• Να έχει επιτυχημένες κλινικές δοκιμές στελεχών

Μελέτες που να έχουν διεξαχθεί στον άνθρωπο και συγκεκριμένα διπλά τυφλές, τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο, κλινικές μελέτες. Για παράδειγμα ο συνδυασμός δυο προβιοτικών στελεχών του

• Να αναγράφει τον αριθμό εκείνο των βακτηρίων, που είναι βιώσιμος μέχρι τη λήξη του προϊόντος και όχι απλά κατά την παραγωγή του.
• Να περιέχει 5 έως 6 διαφορετικά προβιοτικά στελέχη και όχι περισσότερα

Αυτό επιβάλλεται, γιατί διάφορα προβιοτικά στελέχη έχει αποδειχθεί ότι «κανιβαλίζονται» μεταξύ τους μέσα στην κάψουλα και στις μελέτες που δημοσιεύτηκαν στο Cell, το σκεύασμα που χορηγήθηκε εμπεριείχε 11 διαφορετικά προβιοτικά.