Εδώ και λίγο καιρό το νέο βιβλίο του Ηρακλειώτη συγγραφέα Ιάκωβου Ανυφαντάκη βρίσκεται στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και μας προκαλεί. Το «Ραδιοκασετόφωνο» από τις Εκδόσεις Πατάκη είναι ένα από εκείνα τα λογοτεχνικά πονήματα που σε κρατούν, θες δε θες, καθηλωμένο στις σελίδες τους. Είναι μια ιστορία 116 σελίδων που διαβάζεται απνευστί, μέσα σε μία ημέρα, και έχει μια πλοκή από αυτές που σε «αναγκάζουν» να εμβαθύνεις σε εσωτερικούς διαλόγους. Αν είσαι ένας από τους αναγνώστες που θέλεις να «συνομιλείς» με το βιβλίο σου, που θέλεις να ταυτίζεσαι με τους ήρωες, τότε, το «Ραδιοκασετόφωνο» είναι για σένα.
Στο προσκήνιο εκτυλίσσεται η ιστορία της σχέσης τριών ανδρών που τους συνδέει γραμμή αίματος. Παππούς, πατέρας, εγγονός. Ο πρωταγωνιστής, ο Ηλίας, πλάθεται αριστοτεχνικά με τη στόφα του αντι- ήρωα αλλά με τις πρώτες ύλες να είναι σύγχρονες. Η ιστορία που διαβάζεις έγινε μόλις χθες… Ένας αυτοδημιούργητος άνδρας, με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, ο οποίος πασχίζει να βρει την ευτυχία στην προσωπική του ζωή, κάνοντας το ένα λάθος πίσω από το άλλο. Παρακολουθώντας τον, σελίδα τη σελίδα, μας επιτρέπει να τον γνωρίσουμε καλύτερα, γιατί βιώνει έντονες εσωτερικές διεργασίες και δεν διστάζει να απογυμνωθεί μπροστά μας. Με τον θάνατο του πατέρα του, προσπαθεί απεγνωσμένα να γεφυρώσει το χάσμα των γενεών, προβάλλοντας την αγωνία του αυτή στη σχέση του με τον έφηβο γιο του. Άραγε, θα αποδειχθεί ο ίδιος καλύτερος πατέρας;
Στο παρασκήνιο της ιστορίας συμπρωταγωνιστούν τέσσερις γυναίκες. Μια δυστυχισμένη μάνα που δεν ζει πια, αλλά έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της στην προσωπικότητα του Ηλία, μια απατημένη πρώην σύζυγος, μια δύστροπα κακομαθημένη ερωμένη που βασανίζει τον πρωταγωνιστή με καμώματα και μια μυστηριώδης γυναίκα από το παρελθόν. Τα πρόσωπα αυτά, ο πατέρας που μόλις έφυγε από τη ζωή, η πρώην σύζυγος με τη φωτεινή προσωπικότητα, η νεαρή ερωμένη με τη χειριστική συμπεριφορά, η θεοποιημένη μορφή της μητέρας, η άγνωστη φιγούρα του παρελθόντος που εισβάλλει ορμητικά στο παρόν και φυσικά ο έφηβος γιος αφήνουν τον στίγμα τους, βαθύ και καταλυτικό στον πρωταγωνιστή.
Από την αρχή παρακολουθούμε τον ψυχισμό του Ηλία να μεταβάλλεται. Ξεσκεπάζει τις πληγές του και μας τις δείχνει. Γίνεται μια περσόνα τόσο οικεία που νιώθεις την ανάγκη να τον συμβουλεύσεις, να τον βρίσεις ή να τον συγχαρείς. Ο θάνατος του πατέρα θα μπορέσει να κλείσει το τραύμα που άφησε η κακή γονική σχέση στην ψυχή του Ηλία;
Ο Ιάκωβος Ανυφαντάκης, έχει εισέλθει στην εποχή της δημιουργικής του ωριμότητας. Οι χαρακτήρες σκιαγραφούνται ρεαλιστικά – σχεδόν νατουραλιστικά θα τολμούσα να πω, με τρόπο τέτοιο που σε αναγκάζουν να μονολογήσεις «αυτόν τον τύπο νομίζω πως τον ξέρω». Ταυτόχρονα, όμως, είναι χαρακτήρες αντισυμβατικοί. Κανένας από αυτούς δεν είναι ο αρχετυπικά «καλός». Κουβαλά αδυναμίες και ελαττώματα που παρουσιάζονται απλά έτσι όπως είναι χωρίς ανώφελες και κουραστικές περιγραφές.
Το χρονικό πλαίσιο της αφήγησης είναι σύγχρονο, ωστόσο η σύνδεση με το παρελθόν είναι πανταχού παρούσα, εξαιτίας του παλιού ραδιοκασετοφώνου, που γίνεται το σύμβολο της νουβέλας ολόκληρης, ξεπηδώντας στο σήμερα από τις προηγούμενες δεκαετίες. Εξάλλου, τα συνεχή άλματα από το παρελθόν στο παρόν είναι το στοιχείο εκείνο που χαρακτηρίζει την πλοκή.
Τα μηνύματα είναι πολλαπλά. Το χάσμα των γενεών όπως το βιώνει κανείς στις σχέσεις της ζωής του είναι το πιο ξεκάθαρο απ’ αυτά. Όπως και το ερώτημα «τελικά, πότε ανδρώνεσαι; Πότε ωριμάζεις; Πότε απογαλακτίζεσαι; Όταν τραβήξεις τον δικό σου δρόμο ή όταν φύγει ο γονιός σου;». Θα μπορούσε, λοιπόν, κανείς να πει ότι η νουβέλα του Ιάκωβου Ανυφαντάκη είναι και μια ιστορία ενηλικίωσης. Φυσικά, ο έρωτας δεν θα μπορούσε να λείπει από τη συνάρτηση. Πανταχού παρών στη ζωή του ανθρώπου.
Διαβάζοντας το «Ραδιοκασετόφωνο» είναι αδύνατον να μην ταυτιστείς με κάποιο από τα πρόσωπα που περνούν στις σελίδες του. Ασφαλώς δεν πρόκειται για μια νουβέλα μυστηρίου. Η πλοκή, όμως, είναι δομημένη με τόσο αριστοτεχνικό τρόπο που κρατά τον αναγνώστη σε εγρήγορση. Ακόμη κι αν θέλεις να σταματήσεις, δεν μπορείς. Ο ρυθμός της αφήγησης δεν έχει διακυμάνσεις. Το «Ραδιοκασετοφώνο» εκπέμπει με κρεσέντο απευθείας στο βάθος της ψυχής.
Για τον Κρητικό αναγνώστη η νουβέλα του Ιάκωβου Ανυφαντάκη έχει ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο! Η ιστορία εκτυλίσσεται στην Κρήτη και μαζί με τον Ηλία κάνουμε αυτό το νυχτερινό οδικό ταξίδι από το Ηράκλειο στο Οροπέδιο Λασιθίου. Μια διαδρομή οικεία, με πρόσωπα οικεία. Διαβάζοντας το τέταρτο βιβλίο του Ηρακλειώτη συγγραφέα είναι σίγουρο ότι θα ταυτιστείτε. Είναι σίγουρο ότι θα «αναγνωρίσετε» πρόσωπα από τον περίγυρό σας! Είναι σίγουρο ότι θα το σκέφτεστε για μέρες.
Του πάνε πολύ οι νουβέλες του Ιάκωβου Ανυφαντάκη!
