Ιανός: Ποιος ήταν ο Ρωμαίος θεός που έδωσε το όνομα του στην καταιγίδα;

Ο διπρόσωπος Ιανός, ήταν ένας από τους πιο παλιούς θεούς των αρχαίων Ρωμαίων, του οποίου το όνομα είχαν δώσει στον πρώτο μήνα του έτους, ενώ σήμερα έτσι λέγεται η κακοκαιρία που έρχεται για να πλήξει την Ελλάδα.

Σαν απεικόνιση, ο Ιανός συναντάται με δυο πρόσωπα, το ένα νέο και το άλλο γερασμένο με μούσια, ενώ θεωρούνταν ο θεός των νέων αρχών και μεταβάσεων, για αυτό συχνά έβαζαν το πρόσωπο του σε πύλες, πόρτες και γέφυρες, ώστε να καλωσορίζει τους ταξιδιώτες που έρχονται, αλλά και να προστατεύει όσους φεύγουν. 

Στην περίπτωση της κακοκαιρίας, το όνομα του Ιανού δόθηκε απλά λόγω της κυκλικής σειράς που δίνονται τα ονόματα με βάση το αλφάβητο, χωρίς να υπάρχει κάποιος συσχετισμός, ούτε ιστορικά, ούτε εννοιολογικά.

Τα ονόματα στις κακοκαιρίες ξεκίνησαν από το 2017, με το πρώτο κύμα που ονομάστηκε «Αριάδνη» και απο τότε κάθε φορά που έρχεται μια παίρνει το όνομα της κυρίως από την ελληνική μυθολογία. Τα ονόματα που δίνονται είναι εντελώς τυχαία και μπαίνουν με αλφαβητική σειρά. Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο του 2019 είχαμε τον «Τηλέμαχο», ενώ η επόμενη κακοκαιρία ήταν η «Υπατία», ως επόμενη αλφαβητικά.

Ο Ιανός ως θεός ήταν πάντα ο πρώτος στην σειρά και όλες οι θυσίες που οι αρχαίοι Ρωμαίοι έκαναν τότε στους θεούς αφιερώνονταν αρχικά σε αυτόν. Για αυτό ακριβώς και έδωσε και το όνομα του στον πρώτο μήνα του έτους, που σήμερα όλοι γνωρίζουμε σαν Ιανουάριο.

Συχνά, ο Ιανός απεικονιζόταν με δύο πρόσωπα, ενώ στις πρώτες απεικονίσεις σε ναούς της Ρώμης, το ένα πρόσωπο ήταν γενειοφόρο και το άλλο ξυρισμένο. Το γεγονός ότι είχε δυο πρόσωπα δε, αποτελούσε την ένδειξη ότι αναπαριστά τα ζεύγη αντιθέτων, όπως τον ήλιο και τη σελήνη ή το γήρας και τη νιότη.

Η ρίζα του ονόματος του, προέρχεται από την λέξη των Ετρούσκων Janua που σημαίνει πόρτα, ενώ ακριβώς λόγω του χαρακτήρα του, ήταν παρών σε όλες τις μεταβάσεις της ανθρώπινης ζωής, από τη γέννηση, μέχρι τον θάνατο. Επιπλέον ήταν και ο θεός των εσόδων και των εξόδων.

Στη Ρώμη ο Ιανός έχει αμέτρητους ναούς με τον σημαντικότερο να αποτελεί τον Ianus Geminus. Πρόκειται για έναν ναό που βρισκόταν στη Ρωμαϊκή Αγορά και λουζόταν από φως, ενώ είχε δυο αντικριστές πύλες που η μια έβλεπε στην Ανατολή και η άλλη στη Δύση. Όταν οι πύλες του ναού άνοιγαν, όλοι ήξεραν ότι η Ρώμη είχε πόλεμο.