Τρία στα δέκα νοικοκυριά που υπέβαλαν φέτος δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων καλούνται να πληρώσουν επιπλέον φόρους ή χάνουν φοροαπαλλαγές και κοινωνικά επιδόματα εξαιτίας του προσδιορισμού των φορολογητέων εισοδημάτων τους σε υψηλά επίπεδα με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.
Υπολογίζεται ότι φέτος περίπου 1,9 εκατομμύριο άγαμοι και έγγαμοι φορολογούμενοι επί συνόλου 6,25 εκατομμυρίων που υπέβαλαν δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος έχουν πιαστεί στα «δίχτυα» των διατάξεων των άρθρων 31 και 34 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για τα τεκμήρια διαβίωσης, καθώς τα εισοδήματα που δήλωσαν στην εφορία ήταν χαμηλότερα από τα τεκμαρτά ποσά φορολογητέου εισοδήματος που τους προσδιόρισαν οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων βάσει των συγκεκριμένων διατάξεων.
Οι φορολογούμενοι που έπεσαν φέτος «θύματα» των διατάξεων για τα τεκμήρια διαβίωσης είναι κυρίως χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι και περιστασιακά απασχολούμενοι, καθώς επίσης και μικρομεσαίοι επαγγελματίες και αγρότες οι οποίοι κατά τη διάρκεια του 2017 είτε απέκτησαν πενιχρά εισοδήματα είτε είχαν ζημιές.
Πολλοί από τους φορολογούμενους αυτούς καλούνται να πληρώσουν υπέρογκα ποσά φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, ενώ ταυτόχρονα χάνουν φοροαπαλλαγές και επιδόματα τέκνων ή καλούνται να εισπράξουν μειωμένα επιδόματα τέκνων εξαιτίας της εφαρμογής των διατάξεων για τα τεκμήρια διαβίωσης.
Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 31 και 34 του ισχύοντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, το φορολογητέο εισόδημα κάθε φυσικού προσώπου μπορεί να προσδιορισθεί από τις φορολογικές αρχές εναλλακτικά, με βάση τις λεγόμενες «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» ή «τεκμήρια διαβίωσης», δηλαδή τις ελάχιστες ετήσιες δαπάνες χρήσης και συντήρησης περιουσιακών στοιχείων, όπως κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη και πισίνες, αλλά και ποσά που, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, αντιπροσωπεύουν τα ελάχιστα ετήσια έξοδα κάθε φορολογούμενου για την ατομική του συντήρηση. Στις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» υπάγονται και οι πραγματικά καταβληθείσες δαπάνες του φορολογούμενου για την πληρωμή διδάκτρων σε ιδιωτικά σχολεία καθώς και τα έξοδα για την καταβολή αποδοχών σε υπηρετικό προσωπικό.
Εφαρμόζοντας τις διατάξεις αυτές, κατά την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων, οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων άθροισαν όλα τα παραπάνω ποσά «τεκμηρίων» και προσδιόρισαν εναλλακτικά, με τεκμαρτό τρόπο, το συνολικό ετήσιο εισόδημα κάθε φορολογούμενου. Στη συνέχεια συνέκριναν το συνολικό τεκμαρτώς προσδιορισθέν εισόδημα με το συνολικό δηλωθέν εισόδημα του φορολογούμενου και σε όποιες περιπτώσεις το πρώτο από τα δύο ποσά ήταν μεγαλύτερο, η επιπλέον διαφορά που προέκυψε προστέθηκε στο δηλωθέν φορολογητέο εισόδημα και το προσαύξησε. Στην ουσία, σε κάθε τέτοια περίπτωση, ως φορολογητέο εισόδημα ελήφθη υπ’ όψιν το τεκμαρτώς προσδιορισθέν.
