Ο Ναΐμ που έγινε... Ναϊμάκης!

Του Αντώνη Παντινάκη

“Ναΐμ απ’ το Αφρίν”. Έτσι μας συστήθηκε, σε άπταιστα ελληνικά, μ’ ένα χαμόγελο ταπεινό κι μ’ ένα βλέμμα διαυγές, διαπεραστικό: η θλίψη και η αγωνία για τα όσα βιώνουν οι δικοί του άνθρωποι στο μέτωπο του πολέμου στη βόρεια Συρία ξεπροβάλλουν ολοκάθαρα μπρος στα μάτια του.

Η “Πηγή Ειρήνης” του Ερντογάν αναβλύζει αίμα και δυστυχία · δημιουργεί μία θάλασσα - σαν κι αυτή που κολύμπησε πριν 11 χρόνια για να βρεθεί στην Ελλάδα- μέσα στην οποία προσπαθεί να “πνίξει” τα δάκρυα και τα συναισθήματα που νιώθει: Οργή και αγανάκτηση για τη “γενοκτονία”, παράπονο για την “προδοσία”, ευγνωμοσύνη για την ηθική στήριξη. Μα πάνω απ’ όλα, αξιοπρέπεια! Γιατί ο Ναΐμ, όπως κάθε Κούρδος, γεννήθηκε και θα πεθάνει μαχητής!

Χρειάστηκε να κάνει διάφορες δουλειές για να επιβιώσει (ράφτης, οικοδόμος). Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο εργάζεται ως διερμηνέας στην Αναπτυξιακή Κρήτης, ενώ λίγο καιρό πιο πριν είχε περάσει κι από ένα Λούνα Παρκ, δημιουργώντας ισχυρές φιλίες.

Συγκινεί και συγκινείται όταν αναφέρει ότι θα πονέσει το ίδιο, όπως τώρα, εάν η Τουρκία κινηθεί εναντίον της Ελλάδας.

Η συνείδησή του τού υπαγορεύει να ευχαριστήσει “τον απλό πολίτη κάθε χώρας που είναι στο πλευρό μας, που καταδικάζει τον πόλεμο. Που έχει μέσα του την ανθρωπιά να λέει όχι σε αυτό που γίνεται”. Γιατί, ο πόλεμος “είναι ο,τι χειρότερο μπορεί να υπάρξει”.

Και κοιτώντας ψηλά στον ουρανό, προσεύχεται στον δικό του Θεό, που “είναι ένας για όλο τον κόσμο”, (ανα)ζητώντας περισσότερη ανθρωπιά και δικαιοσύνη...

Οι πρώτες συγκλονιστικές στιγμές και η θαλπωρή της Κρήτης

“Κολυμπήσαμε κοντά δύο ώρες. Ήταν βράδυ, βλέπαμε το φως και νομίζαμε ότι έχουμε φτάσει. Τελικά η απόσταση ήταν μεγάλη και κολυμπήσαμε αρκετά. Ήταν χειμώνας κι είχε πολύ κρύο.

Όταν βγήκαμε στη Μυτιλήνη, ψάχναμε να δούμε πού θα παραδοθούμε. Θέλαμε να δούμε ότι όντως ήμασταν στην Ελλάδα, γιατί φοβόμασταν ότι μπορεί να μας είχαν πάρει τα λεφτά και να μας είχαν πάει σε ένα τούρκικο νησί. Συνέβαιναν και συμβαίνουν πολλά τέτοια περιστατικά”.

Μόλις είχε ενηλικιωθεί, 18 ετών ήταν. Οι πρώτες στιγμές του στην Ελλάδα, συγκλονιστικές. Τις ξαναζεί καθώς μας τις διηγείται με παραστατικότητα. Η φωνή του τρέμει για μερικά δευτερόλεπτα, αλλά καταλαγιάζει όταν περιγράφει τις εμπειρίες του στην Κρήτη. Στη νέα του πατρίδα βρήκε ο,τι του στέρησαν οι πόλεμοι και οι πολιτικές αναταραχές, πίσω στη γενέτειρά του: Θαλπωρή και αλληλεγγύη!

“Εννοείται πώς μου αρέσει η Κρήτη. Γι’ αυτό και είμαι τόσα χρόνια εδώ. Οι άνθρωποι είναι φιλικοί κι αυτό δεν το λέω μόνο εγώ. Κι ένας περαστικός μπορεί να το καταλάβει. Παρά τις δυσκολίες που περνούν, οι Κρητικοί δεν έδειξαν ποτέ κάποια κακή εικόνα απέναντί μας. Κι αν συνέβη ποτέ κάτι, ίσως να οφείλεται σε κάποιον πρόσφυγα που το προκάλεσε. Παντού υπάρχουν καλοί και κακοί άνθρωποι. Δεν αντιμετώπισα ποτέ ρατσισμό ή κάποια προσβολή. Ίσα ίσα, καλοδεχούμενος ήμουν όπου κι αν πήγα”.

Όταν λέτε ότι είστε Κούρδος, πώς σας αντιμετωπίζουν;

Εκεί πρέπει να δεις την έκφραση των προσώπων τους. Χαμογελούν αμέσως. Σε διάφορα χωριά και μέρη της Κρήτης που πήγα, σχολίαζαν πρώτα τα ελληνικά μου. Με ρωτούσαν από πού είμαι. Μόλις τους έλεγα Κούρδος, κατευθείαν έβλεπες το χαμόγελό τους.

Οι Κούρδοι έχουν κοινά με τους Κρητικούς;

Έχουν πολλά! Για εμάς οι ανατολίτες λένε ότι “οι Κούρδοι δεν έχουν τίποτα, πέρα από τα βουνά!”. Η Κρήτη είναι γεμάτη βουνά. Στα μέρη μας έχουμε ελιές. Στο Αφρίν συγκεκριμένα τα 3/4 των εδαφών μας είναι ελαιώνες και αμπελώνες, όπως στην Κρήτη. Έχουμε περηφάνια ως λαός. Γεννιόμαστε μαχητές, όπως και οι Κρητικοί που έχουν αποδείξει ιστορικά ότι είναι μαχητές!

Αν μη τι άλλο, είστε σε διαρκή πολεμική ετοιμότητα...

Εδώ και 100 χρόνια είμαστε σε πόλεμο. Εγώ δεν πρόλαβα πόλεμο, πρόλαβαν όμως ο παππούς μου και ο πατέρας μου. Οπότε, μεταφέρουμε από γενιά σε γενιά να είμαστε μαχητές και ποτέ να μην κάνουμε πίσω. Είναι στο αίμα μας. Μπορεί να είμαστε λίγοι στον αριθμό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα μας κάνουν ο,τι θέλουν. Όπως και στο Αφρίν, έτσι και τώρα ξέρουμε ότι θα χάσουμε τον πόλεμο. Αλλά όλοι θα είναι εκεί μέχρι το τέλος, μέχρι να πεθάνουν.

Τι αναμνήσεις έχετε από την πατρίδα σας;

Μπορεί να μην είχαμε αναγνωρισμένο κουρδικό κράτος, μπορεί να ήμασταν κομμάτι της Συρίας, όμως αυτά που γίνονται τώρα με τις απειλές, τις κλοπές, τους βιασμούς και τους θανάτους δεν συνέβαιναν. Στο παρελθόν, εάν δεν ασχολιόταν κάποιος με τα πολιτικά, ζούσε μια χαρά. Παίρναμε και τη συριακή ιθαγένεια. Στο μέρος που κατοικούσαμε εμείς δεν μπορούσαν να μείνουν Άραβες. Έχουν διαφορετική κουλτούρα από εμάς. Εμείς δεν είμαστε τόσο κολλημένοι με τη θρησκεία. Οι γυναίκες μας κυκλοφορούν ελεύθερα, χωρίς μαντίλες.

Έχετε εικόνα απ’ το τι ακριβώς συμβαίνει στην πατρίδα σας; Επικοινωνείτε με δικούς σας ανθρώπους;

Σκοτώνουν παιδιά και γυναίκες ζητώντας ειρήνη! Μας κατηγορούν ότι είμαστε τρομοκράτες γι’ αυτό και τα πληρώνουμε όλα αυτά. Οι τρομοκράτες είναι αυτοί σκοτώνουν κι όχι αυτοί που θέλουν και παλεύουν για την ειρήνη! Οι τρομοκράτες είναι αυτοί που διαβάζουν το Κοράνι, σηκώνουν ένα όπλο και πάνε και σκοτώνουν αμάχους! Η ίδια η ιστορία αποδεικνύει ποιοι είναι τρομοκράτες! Η ιστορία της Τουρκίας είναι βαμμένη με το αίμα από τις γενοκτονίες των Κούρδων, των Αρμενίων και των Ελλήνων.

Τι σας λένε οι συγγενείς σας;

Χθες μίλησα με συγγενείς μου. Ευτυχώς κατάφεραν και εγκατέλειψαν τα σπίτια τους. Βρίσκονται μακριά από το πεδίο της μάχης. Δεν έχουν βομβαρδισμούς, όμως δεν έχουν νερά και τρόφιμα!

Και πώς ζουν;

Είναι μία κατάσταση που δυσκολεύεσαι να την περιγράψεις. Τώρα βέβαια ο στρατός της Συρίας έχει φτάσει κοντά στους μαχητές μας, κι αυτό ίσως βοηθήσει στο να φτάσουν τρόφιμα και φάρμακα σε όσους είναι μακριά από τη μάχη.

“Θα σώσουμε ανθρώπους που δεν φταίνε σε τίποτα”

Πώς βλέπετε τις κινήσεις του Άσαντ;

Ο Άσαντ θα είναι με τους Κούρδους για να πάρει πίσω τα εδάφη του στη βόρεια Συρία. Αν υποχωρήσουν οι Τούρκοι, ίσως αποδειχθεί ό,τι όλο αυτό ήταν σχεδιασμένο για να αποδυναμωθούν οι Κούρδοι, ώστε να υπογράψουν συμφωνία με τον στρατό του Άσαντ.

Αυτή τη στιγμή όμως αντιμετωπίζουμε μία γενοκτονία. Σκύβουμε το κεφάλι, δεχόμαστε τους κανόνες του Άσαντ και της Συρίας με πολύ πόνο, σεβόμενοι το αίμα των μαχητών μας που θυσιάστηκαν για την αυτονομία μας. Ο ηγέτης μας κάνει βήματα πίσω, σκύβει το κεφάλι μόνο και μόνο για να σταματήσει ο πόλεμος, για να μην χαθεί άλλος κόσμος. Τουλάχιστον έτσι θα σώσουμε ανθρώπους που δεν φταίνε σε τίποτα.

Και η Αμερική;

Μας πρόδωσε, το ξέρει όλος ο κόσμος. Το έχει ξανακάνει άλλωστε. Οι άλλες δυνάμεις όμως πού είναι; Οι Κούρδοι όταν πολέμησαν τον ISIS, δεν το έκαναν επειδή το ήθελε η Αμερική. 1.200 συμπατριώτες μας σκοτώθηκαν το 2016. Ο ISIS ήταν κίνδυνος για όλο τον κόσμο. Πολεμήσαμε τους τζιχαντιστές για να υπάρχει ειρήνη και ασφάλεια σε αυτές τις περιοχές. Τότε είχαν βγει όλοι και έδωσαν συγχαρητήρια στους Κούρδους. Και σήμερα που σκοτώνονται γυναίκες και παιδάκια, κάθονται πίσω από τις οθόνες τους και δεν κάνουν τίποτα!

Τι σκοπούς έχει ο Ερντογάν;

Ο πρώτος τους στόχος είναι να μην κάνουν κράτος οι Κούρδοι. Σε αυτό τον πόλεμο η Τουρκία δεν έχει έξοδα. Δεν δίνει αίμα, ούτε θα πειραχθεί οικονομικά. Σε αυτό το τρίγωνο που γίνεται η μάχη, τα συγκεκριμένα 33 χιλιόμετρα που θέλει η Τουρκία θα τα δώσει σ’ εκείνους που είναι μαζί της και πολεμούν. Θα τα δώσει στους αντάρτες που πολεμούν μαζί της, όπως έγινε και στο Αφρίν. Θα τους έχει εκεί, θα τους κουμαντάρει για να παίξουν το παιχνίδι του Ερντογάν.

Σε αυτά 33 χιλιόμετρα βρίσκεται επίσης το 50% της οικονομίας της Συρίας. Όταν βάλουν χέρι εκεί, εγκαθιστώντας δικά τους άτομα, θα κάνουν ο,τι θέλουν σε αυτό το κομμάτι.

Άρα, τον Ερντογάν δεν τον νοιάζει. Τον απειλούν οι Αμερικανοί με οικονομικές κυρώσεις, αλλά ο,τι χάσουν από την Αμερική οι Τούρκοι θα το βγάλουν από το κομμάτι που θέλουν να καταλάβουν. Γι’ αυτό ούτε οι οικονομικές απειλές, ούτε το εμπάργκο μπορεί να τον σταματήσει.

Και η Ευρώπη να σταματήσει να του δίνει όπλα, θα τον βοηθήσει η Ρωσία.

Είναι δεδομένο ότι θα υπάρξει αύξηση των προσφυγικών ροών...

Εννοείται. Μα ήδη πριν ξεκινήσει ο πόλεμος έχουν αυξηθεί οι πρόσφυγες. Δέκα μέρες πριν εισβάλλει η Τουρκία στη βόρεια Συρία, ο Ερντογάν άρχισε να στέλνει αρκετό κόσμο εδώ στα νησιά. Το προσφυγικό άλλωστε είναι μία από τις βασικές απειλές της Τουρκίας προς την Αμερική και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το σίγουρο είναι όμως ένα: Οι πρόσφυγες που είναι στην Τουρκία αργά ή γρήγορα θα έρθουν εδώ. Η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου με ευθύνη του τουρκικού κράτους.

Με τους τζιχαντιστές τι γίνεται;

Οι τζιχαντιστές βρίσκονται στις φυλακές των Κούρδων. Η Τουρκία ήθελε να τους βγάλει για να συνεχίσει το παιχνίδι της. Κι είναι ξεκάθαρο αυτό · Βαράνε στις φυλακές και ήδη έχουν απελευθερώσει πάρα πολλούς. Ένα μεγάλο κομμάτι από τους 12.000 φυλακισμένους, έχει δραπετεύσει. Απελευθερώνοντας τους τζιχαντιστές, όχι απλά θα γίνει ένας χαμός εκεί, αλλά θα δημιουργηθεί και μία απειλή και για την Ευρώπη! Η Τουρκία θα τους στείλει στην Ευρώπη, γιατί τους έχει δώσει τουρκικό διαβατήριο!

Τι πιθανότητες δίνετε να μεταφερθεί η ένταση και προς τα μέρη μας;

Όπως με πονάει αυτό που γίνεται εκεί, έτσι θα με πονέσει οτιδήποτε γίνει στην Ελλάδα. Ο πόνος θα είναι ο ίδιος. Οι Έλληνες και οι Κούρδοι έχουμε βιώσει τον ίδιο πόνο από τον ίδιο εχθρό. Ο Ερντογάν ίσως μεταφέρει τον πόλεμο και προς τα εδώ. Και μπορεί να το κάνει όταν δει ότι κινδυνεύει πιο πολύ στο εσωτερικό της χώρας του. Ένας επιπλέον λόγος για την επιθετική εξωτερική πολιτική που ακολουθεί είναι κι όσα συμβαίνουν μέσα στην Τουρκία. Πολύς κόσμος δεν τον θέλει και για να σταματήσει τις αντιδράσεις που υπάρχουν προς το πρόσωπό του, ίσως δημιουργήσει προβλήματα σε άλλες χώρες για να απασχολήσει τον κόσμο που δεν τον θέλει, για να κάνει τη χώρα του να ζει μέσα στο φόβο. Και ο Σαντάμ τα ίδια έκανε πιο πριν...

Πόσο σας επηρέασε το ότι ο Οτσαλάν έπεσε στα χέρια των Τούρκων;

Χάσαμε τον ηγέτη μας, χαθήκαμε κι εμείς μαζί του για πολλά χρόνια. Μέχρι πριν λίγα χρόνια που η βόρεια Συρία σήκωσε κεφάλι, ήμασταν χαμένοι. Εκτός του ότι χαθήκαμε κι εμείς, σώθηκε και η Τουρκία. Αν γυρίσουμε και δούμε πώς ήταν η Τουρκία πριν τη σύλληψη του Οτσαλάν και δούμε τώρα που έχει φτάσει, θα καταλάβουμε πολλά. Αυτό και μόνο θα μας δώσει την απάντηση.

Ο τρόπος με τον οποίο ο Οτσαλάν συνελήφθη από τους Τούρκους, σας κάνει να αισθάνεστε ενδεχομένως και προδομένοι σε ένα βαθμό από την Ελλάδα;

Είναι μία μεγάλη συζήτηση αυτή, την οποία ξεκίνησε ένας Έλληνας αξιωματικός, ο Αντώνης Ναξάκης. Ήμουν μικρός τότε και δεν καταλάβαινα πολλά. Θυμάμαι όμως τον παππού μου να το συζητά. Δεν πίστευε αυτό που είχε γίνει. Ξέραμε όμως ότι το παιχνίδι είναι πολύ μεγάλο, πολύ μεγαλύτερο από το να αρκεστούμε να πούμε ότι “η Ελλάδα πρόδωσε τον Οτσαλάν”. Ήταν κάτι το απίστευτο για όλους μας, αλλά δεν μπορείς να φορτώσεις την ευθύνη στην τότε κυβέρνηση, γιατί απ’ ό,τι ξέρουμε στο πλευρό του Οτσαλάν στάθηκαν πολλοί μέσα από την τότε κυβέρνηση μέχρι την τελευταία στιγμή. Αν κάποιος δεν μπορούσε να βγάλει άκρη με την Αμερική και τα υπόλοιπα ισχυρά κράτη, δεν μπορούμε να τα φορτώσουμε σε όλη την κυβέρνηση.

Ο Ναΐμ έχει περάσει τόσα, κι όμως δεν χάνει την πίστη του: “Πιστεύω ότι υπάρχει Θεός, αλλά δεν θα με κάνει αυτός ο Θεός να σκοτώσω. Δεν θα με κάνει να χάσω την ανθρωπιά μου. Ο Θεός είναι ένας. Θα σας πω κάτι που έχω πει και στους γονείς μου. Αμαρτία δεν είναι αν θα φάω χοιρινό ή αν θα πιω μία μπίρα. Οι αμαρτίες είναι αυτά που κάνουν τα χέρια μας κι αυτά που λέει η γλώσσα μας. Εάν προσέχουμε αυτά που κάνουμε κι αυτά που λέμε, δεν θα αμαρτήσει κανείς μας”.