Τα ανεμολόγια στην Ελλάδα μετά τη ρωσική εισβολή

Του Γιώργου Πανταγιά*

Η αλήθεια είναι ο αδιάψευστος δείκτης της πραγματικότητας. Με τη βάναυση ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αποκαλύφθηκαν οι ανομολόγητες επιδιώξεις του Πούτιν. Τα τραγικά γεγονότα τα οποία ακολούθησαν φανέρωσαν τα επεκτατικά του σχέδια. Δεν κατέρρευσαν μόνο οι προφάσεις που σκαρφίσθηκε η Ρωσία. Αλλά και ανατράπηκαν όλοι εκείνοι οι ισχυρισμοί με τους οποίους επιχείρησε να θεμελιώσει κάποια δικαιολογητική βάση της πολεμικής της επίθεσης.

Το σκηνικό που έστησαν οι εμπνευστές της δεν άντεξε. Μόλις οι κουρτίνες τραβήχτηκαν στην άκρη φάνηκαν τα ανήκουστα τους ψέματα. Και πρωτίστως  αναδείχθηκε η βαρβαρότητα ενός αδίστακτου καθεστώτος.

Τα όσα δραματικά εκτυλίχθηκαν στο ουκρανικό έδαφος, ήταν εύλογο να φέρουν  τα πάνω κάτω στη διεθνή σκηνή. Η αφύπνιση της Δύσης υπήρξε πράγματι πρωτοφανής. Η βίαιη ενηλικίωση της Ενωμένης Ευρώπης είναι όντως εντυπωσιακή. Η αδράνεια και οι αμφιταλαντεύσεις της συνιστούν παρελθόν.

Εξίσου εντυπωσιακή είναι και η ωριμότητα με την οποία αντιμετωπίζει τον πόλεμο στην Ουκρανία η κοινή γνώμη του δυτικού κόσμου. Η συντριπτική πλειονότητά της, κυριαρχείται από συναισθήματα αλληλεγγύης για το δοκιμαζόμενο ουκρανικό λαό. Ανεπιφύλακτα υποστηρίζει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης της χώρας του. Αλλά και συντάσσεται με τις αποφάσεις Ευρώπης και Αμερικής.

Η ανοιχτοσύνη που επιδεικνύει, επιβεβαιώνει την εμπιστοσύνη στις αξίες και στις αρχές της φιλελεύθερης Δημοκρατίας. Τα ποσοστά δε ρωσοφιλίας είναι εξαιρετικά χαμηλά. Ταυτόχρονα βέβαια δεν παύει να ανησυχεί και να αγωνιά για τις εξελίξεις στο πεδίο των μαχών.

Πάντως η ελληνική κοινή γνώμη δείχνει να αποκλίνει από τις επικρατούσες αντιλήψεις  στις δυτικές κοινωνίες. Το χάσμα  είναι υπαρκτό και διακριτό. Δεν εντοπίζεται μόνο στο ακροδεξιό και ακροαριστερό τμήμα της. Απεναντίας επεκτείνεται σε ένα ευρύτερο κοινωνικό σώμα.

Ο αντιδυτικισμός είναι ο πυρήνας της δυσανεξίας όλων εκείνων που δηλώνουν πως κατανοούν τη ρωσική επίθεση. Ουσιαστικά είναι το μεγάλο μίξερ στο οποίο πολτοποιούνται, οι θαυμαστές του Χίτλερ, οι οπαδοί των αυταρχικών ηγετών, οι θρησκόληπτοι, οι νοσταλγοί των απολυταρχικών καθεστώτων του πρώην ανατολικού μπλοκ, οι εκφραστές της κάθε μορφής ανορθολογισμού, οι πάσχοντες από  ιδεοληπτικές εμμονές και μαζί με όλους αυτούς μερίδα των αποστράτων.

Καθόλου τυχαίο δεν είναι πως το  συνονθύλευμα αυτό δικαιολογεί τον ρωσικό επεκτατισμό και τον πολεμοχαρή Πούτιν, κατανοώντας τις ενέργειες και τις συμπεριφορές τους. Και την ίδια στιγμή βάλλει αδιάλειπτα κατά της Δύσης θεωρώντας την «παρακμιακή» και μόνιμη «πολιτισμική» απειλή. Μάλιστα κάτω από την περιώνυμη ειρηνοφιλία υποκρύπτεται μια καμουφλαρισμένη ρωσοφιλία.

Καθαρή απόδειξη η αυτοαποκαλούμενη «συναυλία ειρήνης» με πλειάδα καλλιτεχνών, την Τρίτη στα Προπύλαια. Όπως αποκαλύφθηκε διοργανωτής της  ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας  στην πρώτη γραμμή της εκδήλωσης τη γνωστή ομάδα των αντιεμβολιαστών. Τα παρατράγουδα της ιστορίας, για να παραφράσω  τον σπουδαίο  στίχο του ποιητή Κώστα Τριπολίτη, δε βγάζουν βρώμα ότι ξοφλήσανε, αλλά και εκθέτουν ανεπανόρθωτα τους θιασώτες ανερμάτιστων πράξεων.

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για άλλη μία φορά αποδεικνύεται ανεπίκαιρο. Οι παράκαιρες πρωτοβουλίες και αντιλήψεις του, το επιβεβαιώνουν. Η παραφωνία του στο ουκρανικό, πέρα από την αρχική καταδίκη της ρωσικής εισβολής από τον Αλέξη Τσίπρα, αντικειμενικά το φέρνει περισσότερο κοντά στη μειοψηφική πολιτική ατζέντα. Η παλινόστηση του στην αρχέγονη μήτρα, καθιστά ανέφικτη την προσαρμογή του στο τωρινό πολιτικό περιβάλλον. Έτσι άλλωστε εξηγείται και η δημοσκοπική του καθίζηση.

Ο πόλεμος επιπροσθέτως μας έδειξε, ότι πέρα από τις σωστές και εύστοχες θέσεις τις οποίες εξαρχής υποστήριξαν ο Πρωθυπουργός και ο επικεφαλής της ελάσσονος αντιπολίτευσης, ένα μικρό αλλά όχι αμελητέο τμήμα του στελεχικού  δυναμικού της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δείχνει να διακρίνεται από  αμηχανία, επιφυλάξεις  ακόμη και ενοχές, ως προς τις καθαρές επιλογές του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Νίκου Ανδρουλάκη. Με άλλα λόγια η ουκρανική κρίση δοκιμάζει την  ικανότητα τους να υπερβούν ξεπερασμένα ιδεολογικοπολιτικά υποδείγματα του παρελθόντος, όπου παραμένουν προσκολλημένα αρκετά στελέχη τους.

Οι γεωπολιτικές αλλαγές αλλά  και  οι πολιτικές, ιδεολογικές αναθεωρήσεις αν κάτι επιτάσσουν είναι η προσαρμογή στη σημερινή πραγματικότητα, αφήνοντας στην άκρη αναστολές και αγκυλώσεις, καθώς και ακατάλληλους εξοπλισμούς. Εξάλλου η επικαιρότητα των ευρύτερων δυνάμεων της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς, δεν διασφαλίζεται με προσεγγίσεις άλλων εποχών. Ούτε βέβαια με προγενέστερες αυταρέσκειες και μονομέρειες.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι αναπόφευκτο να έχει τις δικές της επιδράσεις στο ευρύτερο κοινωνικό σώμα της χώρας μας. Στο πλειοψηφικό ρεύμα που έχει διαμορφωθεί δεν καθρεφτίζεται μόνο η καταδίκη της, αλλά και μια νέα συνειδητοποίηση ως προς τις πολιτικές που χρειάζεται να ενσαρκώνει  ο σύγχρονος κόσμος. Τα ανεμολόγια του, μας δείχνουν τη φορά των ανέμων στον ανοιχτό κύκλο του πολέμου.

--------------------------------------------------------

*Συμβούλου Στρατηγικής και Επικοινωνίας

Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της POLITY