Πολιτικές συνέπειες και κοινωνικές ανισότητες του κορωνoϊού

Του Δημήτρη Μιμή 

Τα μέτρα που λαμβάνονται για τον περιορισμό της πανδημίας έχουν διαβρώσει πολλές  από τις θεμελιώδεις ελευθερίες μας. Πολλοί, απ΄ εμάς, ανησυχούμε γι΄ αυτό, αλλά μπροστά την υγεία μας υποχωρούμε και δεχόμαστε τον περιορισμό των ελευθεριών μας. Πολλοί πάλι αναρωτιόνται αν θα ανακτήσουμε εξ ολοκλήρου ή όχι αυτές τις ελευθερίες μας.

Σε περιπτώσεις πανδημίας, όπως τη σημερινή, ορισμένα αυταρχικά καθεστώτα κρύβουν τα ενοχλητικά γι΄ αυτούς γεγονότα, προάγοντας έτσι τη διάδοση της επιδημία (βλέπε Τουρκία – ΗΠΑ ), όπως συμβαίνει και το αντίθετο. Δηλαδή η επιδημία να προάγει τον αυταρχισμό και αυτό να είναι ακόμα περισσότερο επικίνδυνο για τις δημοκρατίες μας. 

Ο κορωνοϊός  έχει αλλάξει τις συνθήκες ζωής μας  σ΄ όλα τα επίπεδα, κυρίως  στις σχέσεις μας με την πολιτεία και  τους άλλους. Η εμπιστοσύνη που έδειχναν οι άνθρωποι μεταξύ τους έχει τροποποιηθεί. Σήμερα, η κοινή γνώμη  εμπιστεύεται   περισσότερο τους εμπειρογνώμονες από κάθε άλλη φορά  και ο λόγος τους ζυγίζει περισσότερο απ΄ αυτών των πολιτικών.  

Όμως, μεταξύ των ανθρώπων υπάρχει διχογνωμία ως προς  τον απεγκλωβισμό   από την καραντίνα. Ορισμένοι επιθυμούν να βγούμε από τον περιορισμό διότι αυτό ευνοεί τα συμφέροντα τους  και επειδή η οικονομία της επιβίωσης τους εξαρτάται απ΄ αυτό. Σ΄ αυτή την κατηγορία ανήκουν επιχειρηματίες, έμποροι, αυτοαπασχολούμενοι κ.α. Άλλοι πάλι προτιμούν την επέκταση του περιορισμού επειδή συνεχίζουν να λαμβάνουν το μισθό τους  χωρίς να διακινδυνεύουν την έκθεση τους στη μετάδοση ( δημόσιοι υπάλληλοι, συνταξιούχοι ). Έτσι η κοινή γνώμη είναι διχασμένη και ο καθένας υποστηρίζει τους εμπειρογνώμονες των οι συστάσεις ευνοούν τα συμφέροντα τους.  

 Επίσης η πανδημία αυτή έχει δημιουργήσει νέες κοινωνικές ανισότητες. Μία είναι αυτή που δημιουργείται μεταξύ των υπαλλήλων που μπορούν να ασχοληθούν με τηλεργασία σε αντίθεση με τους εργάτες οι οποίοι δεν έχουν αυτή την πρόσβαση.

Ακόμα,  οι νέοι αισθάνονται ότι θυσιάζονται για τους ηλικιωμένους και αντιδρώντας σ΄ αυτό,  τους βλέπουμε να συναθροίζονται στις πλατείες, αλλά και ορισμένα επαγγέλματα όπως οι γιατροί, οι νοσηλευτές πληρώνουν μεγάλο τίμημα για την κρίση. Ανισότητα υπάρχει και μεταξύ αυτών που ζουν στα εξοχικά τους  σε σχέση με αυτούς που είναι υποχρεωμένοι να ζουν μαζί με άλλους.

Ανισότητα υπάρχει ακόμα μεταξύ αυτών που έχουν διάφορα νοσήματα όπως διαβήτη, άσθμα, καρκίνο, παχυσαρκία κ.α. αλλά και μεταξύ αυτών που ασκούν συναλλαγές (  ταμίες, συλλέκτες σκουπιδιών, πράκτορες τροφοδοσίας κ.α. )

Μέσα σ΄ αυτές τις ανισότητες ο δημοκρατικός  κόσμος  ανησυχεί. Ανησυχούν όσοι βλέπουν να ενισχύονται οι εκτελεστικές εξουσίες αλλά ανησυχούν και για την απώλεια των ελευθεριών, πέρα από τις άμεσες και απαραίτητες απαιτήσεις λόγω κρίσης.

Τα κράτη λόγω κρίσης, βλέπουν την ευκαιρία για επέκταση του πεδίου και των παρεμβάσεων τους. Γεγονός που θα είναι πολύ δύσκολο να τα εγκαταλείψουν μόλις περάσει η κρίση.  Πολλοί, θα αναρωτιούνται αν αυτά τα μετρά θα διαρκέσουν μόνο κατά την διάρκεια της επιδημίας. Η κοινωνία μας πρέπει να δήξει  συναίνεση και ισχυρή κινητοποίηση γιατί αν δεν υπάρξουν αυτά θα παρουσιαστεί ο κρατικός αυταρχισμός.

Οι πολιτικές των πολιτικών μας πρέπει να είναι συναινετικές για να μπορέσουν να γίνουν αποτελεσματικές. Στο τέλος το εκλογικό σώμα θα ανταμείψει αυτούς που  θα τα καταφέρουν  να καταπολεμήσουν την πανδημία και αυτό θα είναι ανεξάρτητο από την κομματική του τοποθέτηση.

Στην κοινωνική ψυχολογία χρησιμοποιούμε τον όρο  “επαναταξινόμηση”  για να περιγράψουμε διαδικασίες, όπου αντίθετες μεταξύ τους ομάδες υποτάσσονται στο κοινό καλό. Αυτό επιτυγχάνεται με την ενθάρρυνση για συνεργασία για την επίτευξη κοινού σκοπού και με την μη χρησιμοποίηση κομματικού λεξικού όταν απευθυνόμαστε  στις διαφορετικές ομάδες αλλά και με την κοινή συμμετοχή στις  εν λόγω ομάδες.

Τις μέρες αυτές δεν θα πρέπει να παραμελήσουμε τους κοινωνικούς κανόνες και  τα πολιτικά κόμματα πρέπει να  δείξουν  εμπιστοσύνη στις κοινότητες. Οι παροχές του κράτους πρέπει να γίνονται με ισότιμο τρόπο και να αποτρέπουν την αντικοινωνική συμπεριφορά που δεν βοηθά την καταπολέμηση της επιδημίας.