Ποια θα πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά του προοδευτικού πολίτη

Του Παναγιώτη Αναστασάκου

Σύμφωνα με το λεξικό Τριανταφυλλίδη, προοδευτικός είναι αυτός που ανήκει ή που αναφέρεται στην πρόοδο, αυτός που τάσσεται ή τοποθετείται με την πλευρά της προόδου, της εξέλιξης και που τείνει προς αυτήν και την επιδιώκει.

Στην πολιτική μας ζωή όμως, ο όρος «προοδευτικός» έχει χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιείται κατά κόρον, ενώ από κάποιες παρατάξεις κυρίως της αριστεράς, έχει κυριολεκτικά «καπελωθεί».

Δεν είναι όμως αυτό που ενοχλεί.

Στο κάτω - κάτω είναι αυτοπροσδιορισμός και ως τέτοιον, οφείλουμε ακόμη και να τον υποστούμε.

Ενοχλεί όμως το κοινό μας νου, το ότι μαζί με το χαρακτηρισμό «προοδευτικός» για τους ημέτερους και στα πλαίσια της πόλωσης που επιχειρείται, οι φίλοι μας της αριστεράς, κολλάνε σε πολιτικούς αντίπαλους το χαρακτηρισμό «συντηρητικός» και ένα σωρό άλλα παρόμοια.

Αυτό δεν επιτρέπεται και αποτελεί μία εξόχως αντιπροοδευτική πρακτική.

Ποια όμως θα πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά ενός προοδευτικού πολίτη;

Δεν είναι εύκολο να προσδιορίσει κανείς τα χαρακτηριστικά και τα πολιτικά «πιστεύω» του πολίτη που πιστεύει ότι ανήκει στον προοδευτικό χώρο, με δεδομένο ότι οι πάντες σχεδόν διεκδικούν την προοδευτικότητα.

Θα αποτολμήσω όμως μία προσπάθεια.

Τρία κύρια χαρακτηριστικά / κριτήρια κατά την άποψη μου, μπορούν να ορίσουν τον προοδευτικό χώρο στο Ελληνικό αλλά και στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Το Πρώτο κριτήριο είναι η αταλάντευτη προσήλωση στις δημοκρατικές αξίες, στον πλήρη σεβασμό του κράτους δικαίου, στη διάκριση των εξουσιών, στην πλήρη ελευθερία του λόγου και του Τύπου, στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συμπεριλαμβανομένων και των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, στον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στην ανοχή και στην προσήλωση στη διαφάνεια. Πρόκειται για τις αξίες πάνω στις οποίες στηρίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση (περιλαμβάνονται στο άρθρο 3 της Συνθήκης).

Το Δεύτερο κριτήριο είναι η υποστήριξη της λεγόμενης δίκαιης κοινωνίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότητας (ευκαιριών, κ.λπ.) η οποία επιτυγχάνεται μέσα από την αναδιανομή του πλούτου και τη στήριξη της νέας ατζέντας των ανοικτών θεμάτων του σήμερα, όπως είναι αυτά για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, για την ανθρωπιστική διαχείριση των μεταναστευτικών - προσφυγικών ροών, για την αειφορία (sustainability), για την εφαρμογή της παγκοσμιοποίησης, για την υποστήριξη ενός πολυμερούς διεθνούς συστήματος και πάνω απ' όλα για την εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Το Τρίτο κριτήριο, είναι η υιοθέτηση μιας αισθητικής και μιας δημόσιας στάσης για τον καθένα μας, η οποία θα έχει χαρακτηριστικά του αμοιβαίου σεβασμού, ευγένειας, αμοιβαίας εμπιστοσύνης και ευθύνης στη διεξαγωγή της (δημοκρατικής) πολιτικής σύγκρουσης, χωρίς να αναδεικνύεται ο πολιτικός αντίπαλος σε «εχθρό για εξόντωση» (στη λογική «ή τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν») ή να καταγγέλλεται όποιος διαφωνεί με τις ιδέες του άλλου ως περίπου προδότης (με τη δημοσιοποίηση, μεταξύ άλλων, ακόμη και της ….διεύθυνσης κατοικίας του «για τα περαιτέρω»).

Τα τρία αυτά κριτήρια, ως ένα ενιαίο τρίπτυχο, θα πρέπει να συνυπάρχουν για τον προσδιορισμό του προοδευτικού πολίτη στη σημερινή πολιτική και κοινωνική μας λογική.

Καλό λοιπόν θα είναι για όσους από εμάς αυτοπροσδιοριζόμαστε ως Προοδευτικοί, να αναμοχλεύουμε κάθε τόσο τα κριτήρια αυτά για να δούμε αν συνεχίζουν να μας ταιριάζουν στη στάση ζωής μας.

Αναφερόμενος όμως και στο γενικότερο σημερινό πολιτικό επίπεδο και με βάση τα τρία αυτά κριτήρια, με λύπη μου διαπιστώνω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ (που χρησιμοποιεί αυτοπροσδιοριζόμενος τον όρο προοδευτική δύναμη), κάθε άλλο παρά μπορεί να θεωρηθεί ως προοδευτική πολιτική δύναμη.

Με τις πράξεις του, ιδίως την τελευταία τετραετία, έχει παραβιάσει ευδιάκριτα και το πρώτο κριτήριο (σεβασμός κράτους δικαίου, διάκρισης εξουσιών και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων) και έχει κακοποιήσει βάναυσα το τρίτο (την αισθητική της αμοιβαίας αξιοπρέπειας, ευγένειας και ευθύνης).

Περισσότερα επιχειρήματα και αποδείξεις, σε επόμενο κείμενο….