Το περιβάλλον και οι εξ Αποκαλύψεως Ακρίτες του

Του ΚΩΣΤΗ Ε. ΜΑΥΡΙΚΑΚΗ

Τώρα, μετά την κατά πλειοψηφία ψήφιση τόσο επί της αρχής όσο και επί των άρθρων του, του νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και την εναρμόνιση της με το Κοινοτικό Δίκαιο, μετά τον κουρνιαχτό της σκόνης που δημιουργήθηκε κυρίως από το σύνολο των περιβαλλοντικών φορέων της χώρας, και ανακαλώντας στη μνήμη μου, τις αφοριστικές ανακοινώσεις τους, μπορεί να δει κανείς ότι το επικίνδυνο άθλημα του λαϊκισμού δεν λέει να μας εγκαταλείψει ούτε σε περιόδους κρίσης, ακόμη και σε εκείνους των πανδημιών.

Ενθυμούμενος λοιπόν, τις βαρύγδουπες ανακοινώσεις αυτών των ΜκΟ, κυρίως του WWF και της Greenpeace, που μίλαγαν ξεκάθαρα «για μία από τις πιο τρανταχτές περιπτώσεις αδιαφανών διαδικασιών, η οποία υπονομεύει τη δημοκρατικότητα των θεσμών του πολιτεύματός μας», (sic) δεν μπορώ παρά να μη σκεφτώ για τα τοπικά χωροταξικά σχέδια πρώτης βαθμίδας, τα περίφημα ΣΧΟΟΑΠ (Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων) τα οποία μπορεί ναι μεν να θεσμοθετούνται από το αποκεντρωμένο κράτος, αλλά στην ουσία όλη η δουλειά και το πλυσταριό (βλέπε «μπουγάδες»), γίνεται από τους ΟΤΑ.

Και αν στις πρόσφατες ανακοινώσεις των ελληνικών περιβαλλοντικών οργανώσεων για να οικτίρουν το νέο (περιβαλλοντικό) νομοσχέδιο, ώστε να κερδίσουν την εύνοια των δημάρχων και να εξαγάγουν εκδούλευση στους ανθρώπους της αυτοδιοίκησης, γινόταν ευθέως λόγος στις κινδυνολογικές τους ανακοινώσεις για αφαίρεση της δυνατότητας από «τις τοπικές κοινωνίες και τις δημοτικές αρχές το δικαίωμα γνώμης για βαριά επικίνδυνες και ρυπογόνες εγκαταστάσεις εξόρυξης υδρογονανθράκων στις δημόσιες περιοχές ιδιοκτησίας τους», (sic) ωστόσο δεν είδαμε ποτέ αυτές οι ίδιες περιβαλλοντικές οργανώσεις να σηκώνουν το ανάστημά τους και να καταδικάζουν προκλητικές πρακτικές δημοτικών αρχών και δημάρχων για σκανδαλώδεις «σημειακές» τροποποιήσεις στα ΣΧΟΟΑΠ που αφορούν ευαίσθητα, παράκτια και παραγωγικά οικοσυστήματα. Και μάλιστα σε κηρυγμένους χερσαίους και ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους απολύτου προστασίας και τοπία ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους με πλειάδες περιοριστικών μέτρων ήδη από τις εποχές που η έννοιες αειφορία και βιωσιμότητα ήταν άγνωστες. Οι Δημοτικές Αρχές ως γνωστόν από τις ετήσιες εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και άλλων ανεξάρτητων Αρχών, είναι σεσημασμένες για την αδιαφάνεια, την κακοδιοίκηση και τα λοιπά «ανδραγαθήματά» τους.

Οι πληροφορίες μας ότι ο Κωστής Χατζηδάκης, μετά από την όντως καινοτόμα ρύθμιση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και την εναρμόνιση της με το Κοινοτικό Δίκαιο, δέχεται εισηγήσεις για περιορισμό αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ στη θεσμοθέτηση των ΣΧΟΟΑΠ, που αν όντως υλοποιηθούν, θα ολοκληρώσουν και τα Συνταγματικά κελεύσματα αλλά και τις αρχές του Δικαίου του περιβάλλοντος, που θέλουν το κράτος να πρωτοστατεί, να σχεδιάζει επιτελικά ως πρωταρχικό του καθήκον το ίδιο το περιβάλλον και τη χωροταξία.  Μάλιστα, αυτές οι επιταγές του Συνταγματικού νομοθέτη έχουν έτι περισσότερη βαρύτητα, όταν οι περιοχές βρίσκονται σε ευαίσθητα παράκτια και παραγωγικά οικοσυστήματα, έμπλεα κηρυγμένων χερσαίων και ενάλιων αρχαιολογικών χώρων, και τοπίων απολύτου προστασίας από τα οποία βρίθει η χώρα.  Αρκετές από τις σημερινές χωροταξικές ρυθμίσεις, έτσι όπως αυτές σε πολλές των περιπτώσεων έχουν θεσμοθετηθεί από τα τοπικά ΣΧΟΟΑΠ, αποτελούν «φύλλο συκής», χωρίς να τηρούν ούτε τα στοιχειώδη προσχήματα, απέναντι στις πάγιες αρχές της βιωσιμότητας, της αειφορίας και των σχετικών κοινοτικών οδηγιών για το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον στην ελληνική περιφέρεια. Οι πασίγνωστες ανά τη χώρα περιπτώσεις, όπου εμφανίζονται δημοτικές αρχές με …ομόφωνες αποφάσεις να ζητούν τη μετατροπή ακόμη και θεσμοθετημένων ρεμάτων σε δημοτικούς δρόμους προς χάριν εκπληρώσεων τοπικών ρουσφετιών ή να μην πρωτοστατούν στην επιβολή ρυθμιστικών περιοριστικών και μορφολογικών όρων δόμησης, σε αποστάσεις αναπνοής από αρχαιολογικά και μνημειακά σύνολα, εκθέτουν τη χώρα μας διεθνώς αφού, όλα αυτά σηματοδοτούν αποκρουστικούς και άκρατους λαϊκισμούς παλαιάς κοπής που θυμίζουν άλλες μακρινές εποχές. Όλα δείχνουν, ότι ευτυχώς τελειώνουν οι απροσχημάτιστες πατρωνίες της τοπικής ανάπτυξης υπό το πρίσμα μόνο της οικονομικής μεγέθυνσης και οι εκδουλεύσεις των τοπικών βιλαετιών και των εκφραστών τους. «Η Δημοκρατία θέλει δύναμη να την αντέξεις», θα ‘λεγε κάποιος άλλος σήμερα με νόημα. Και αυτό απ’ ότι δείχνει τουλάχιστον, ο Κωστής Χατζηδάκης το έχει καταλάβει, και δεν κάνει πίσω στις δύσκολες απαιτήσεις των καιρών.

Όσο για τους «αλά καρτ» κήνσορες υπεράσπισης του ελληνικού περιβάλλοντος,  θα πρέπει να θυμηθούν ότι ο λαϊκισμός ποτέ δεν προήγαγε τις κοινωνίες. Πόσο μάλλον, όταν προέρχεται από εκείνους που ομνύουν στο όνομα της εξ αποκαλύψεως αποκλειστικότητας μονοπώλησης της Αλήθειας για την προστασία της ζωής και των οικοσυστημάτων. Και αν οι ΟΤΑ ανεβαίνουν στα «κεραμίδια», κάθε φορά που το συντεταγμένο κράτος δείχνει δικαίως να τους αφαιρεί εκχωρημένες αρμοδιότητες για τις οποίες αποδεικνύονται κατώτεροι των περιστάσεων, οργανώσεις με (υποτιθέμενο) παγκόσμιο κύρος, θα πρέπει να ίστανται στο δύσκολο ύψος της σοβαρότητας και της ευθύνης. Καλό θα ήταν, κάποιοι εκεί στις περιβαλλοντικές οργανώσεις, που αρέσκονται περισσότερο στα αντιπολιτευτικά καλλιστεία μιμούμενοι των ασκήσεων της εαρινής επαναστατικής γυμναστικής, να (ξανα)διαβάσουν τον Ορφικό ύμνο προς τη μητέρα Φύση. Τουλάχιστον οι ανακοινώσεις τους θα βασίζονταν σε κλασικούς θριγκούς και όχι σε λαϊκισμό και αντιπολιτευτικό μένος χωρίς προσχήματα. Μια παλιά εξάλλου σοφή αραβική παροιμία, έλεγε με νόημα ότι «η καμήλα για κέρατα έψαχνε, κι εκείνα φύτρωσαν στ’ αυτιά της»…