Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας : Στην πρώτη γραμμή της δράσης για το κλίμα

O Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός, ο ειδικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για τον Καιρό, το Κλίμα και το Νερό, γιορτάζει και φέτος την Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας στις 23 Μαρτίου 2024, με θέμα:  ‘’Στην πρώτη γραμμή της δράσης για το κλίμα’’ / ‘’At the frontline of climate action’’.  

Ο ΠΜΟ από την ίδρυση του στις 23 Μαρτίου 1950 γιορτάζει κάθε χρόνο την ουσιαστική συμβολή των Εθνικών Μετεωρολογικών και Υδρολογικών Υπηρεσιών στην ασφάλεια και την ευημερία της κοινωνίας  με δραστηριότητες και εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο. Τα θέματα που επιλέγονται κάθε φορά για την Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας αντικατοπτρίζουν επίκαιρα ζητήματα που σχετίζονται με τον καιρό, το κλίμα ή το νερό.

Ιδιαίτερα ο φετινός γιορτασμός της ΠΗΜ εστιάζεται στη δράση για το κλίμα και μάλιστα γίνεται αναφορά στην ‘’πρώτη γραμμή’’, δίνοντας έμφαση στο γεγονός της επικέντρωσης και εστίασης στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής και της κλιματικής κρίσης, όπως το βιώνουν οι κοινωνίες, οι πολίτες και μέσα από τα επικίνδυνα και ακραία καιρικά και κλιματικά φαινόμενα.  

Είναι χαρακτηριστική η μεγάλη σημασία που δίνει διαχρονικά ο ΠΜΟ στα θέματα του κλίματος και της κλιματικής αλλαγής, αφού τα τελευταία χρόνια από το 2000 και μετά, στα δεκατέσσερα (14) χρόνια το θέμα του εορτασμού ήταν ή συμπεριλάμβανε το κλίμα, ενώ οι εορτασμοί τα υπόλοιπα έτη αναφέρονταν στην παρατήρηση και την κατανόηση του καιρού και του κλίματος του πλανήτη μας, αλλά και στις υπηρεσίες που προσφέρονται για την προστασία της ζωής και περιουσίας των πολιτών, την ασφάλεια και την ευημερία των κοινωνιών.    

Η κλιματική αλλαγή είναι μια πραγματική και αναμφισβήτητη απειλή για όλη την ανθρωπότητα και ολόκληρο τον πολιτισμό μας. Την μεγαλύτερη τρωτότητα παρουσιάζουν αναπτυσσόμενες περιοχές, με όχι ολοκληρωμένες υποδομές και συστήματα προειδοποίησης, διαχείρισης και αντιμετώπισης επικίνδυνων και ακραίων καιρικών φαινομένων.  Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και μικρά νησιωτικά κράτη στον Ειρηνικό και αλλού. 

Βεβαίως και η ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας)  παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και πλήττεται και τα τελευταία χρόνια από ακραία και επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής που επηρεάζει σημαντικά αυτό το ‘’σταυροδρόμι’’ του πλανήτη μας. Βιώσαμε και στη χώρα μας σχετικά πρόσφατα ορατά και καταστροφικά  αποτελέσματα, με προεξάρχοντα  τα τρομερά  πλημμυρικά φαινόμενα της Θεσσαλίας τον Σεπτέμβριο 2023. 

Ο φετινός εορτασμός από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (ΠΜΟ) για την παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας (ΠΗΜ) συμπίπτει με την τοποθέτηση γυναίκας  για πρώτη φορά στη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΠΜΟ, της Prof. Celeste Saulo Καθηγήτριας Πανεπιστημίου από την Αργεντινή. 

Η ίδια με αφορμή την τοποθέτηση της  στην ύψιστη θέση του Γ.Γ του ΠΜΟ, αναφέρει μεταξύ άλλων:    ‘’ Οι κρίσεις του κλίματος και της ανισότητας πρέπει να αντιμετωπιστούν ταυτόχρονα, ώστε να μην μείνει κανείς πίσω’’, ‘’Πρέπει να οικοδομήσουμε υποδομές / ικανότητες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ώστε όλες αυτές οι πρωτοβουλίες υψηλού επιπέδου, όπως οι Έγκαιρες Προειδοποιήσεις για Όλους (του ΠΜΟ), να είναι επιτυχείς’’. Τέλος, προσθέτει με νόημα: ‘’Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η διαφορετικότητα δεν αφορά μόνο το φύλο αλλά και την περιφερειακή και πολιτιστική εκπροσώπηση’’. 

Σύμφωνα με το μήνυμα της Γενικής Γραμματέα του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, χρειαζόμαστε περισσότερες παρατηρήσεις, άρα πιο πολλούς σταθμούς και πυκνότερα δίκτυα  για την παρακολούθηση του καιρού και του κλίματος. Ώστε να κατανοούμε καλύτερα τι συμβαίνει με το κλίμα και πως έχει αλλάξει και αλλάζει και για τη στήριξη της λήψης αποφάσεων και της δράσης για το κλίμα.  Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, δεν μπορούμε να διαχειριστούμε ότι δεν μετράμε. Τέλος, ο ΠΜΟ έχει  μια περήφανη ιστορία 150 χρόνων κοινής χρήσης δεδομένων και βέλτιστων πρακτικών και αυτή είναι η μεγάλη δύναμη του Οργανισμού. 

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (ΠΜΟ) έχει ξεκινήσει την ‘’Πρώιμη Πρωτοβουλία – Προειδοποιήσεις για Όλους’’. Ώστε κάθε άτομο πάνω στον πλανήτη γη να έχει έγκαιρη πρόσβαση σε έγκυρες και κρίσιμες πληροφορίες για τον καιρικό και κλιματικό κίνδυνο έως το τέλος του 2027. 

Το κλίμα και ο καιρός αφορούν τους πάντες και κάθε οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα και η κλιματική αλλαγή και οι κρίσεις που συνδέονται με αυτή ολοένα και περισσότερο στο μέλλον θα επηρεάζουν και θα διαμορφώνουν ακόμη και μεταναστευτικές ροές και θα ασκούν πιέσεις για να μεταβληθούν οικονομικά, τουριστικά και γεωργικά πρότυπα σε διάφορες περιοχές του πλανήτη μας.      

Το μεγάλο στοίχημα στη διεθνή Μετεωρολογική, Κλιματολογική και Υδρολογική κοινότητα είναι τα δεδομένα γύρω από τον καιρό, το κλίμα, το νερό και το περιβάλλον, καθώς και τα πρωτογενή επιστημονικά ευρήματα και οι επισημάνσεις να συνδυαστούν και να μετατραπούν σε υπηρεσίες  που εύκολα και γρήγορα όλοι οι χρήστες θα έχουν πρόσβαση και θα τις χρησιμοποιούν πιο αποτελεσματικά.  

Και ο κάθε πολίτης χωριστά έχει ανάγκη από χρήσιμες πληροφορίες για την ασφάλεια της ζωής του και της περιουσίας του και για το ευ ζην, αλλά και όλες εκείνες οι οικονομικές και επιχειρηματικές οντότητες που επηρεάζονται από τον καιρό και το κλίμα, τη μεταβλητότητα και την αλλαγή τους, καθώς και από τα ακραία και επικίνδυνα καιρικά και κλιματικά φαινόμενα.  

Στη χώρα μας, στη πατρίδα μας, η Πολιτεία στα τέλη του 2023 έκανε κάποιες θεσμικές αλλαγές στον χώρο που επιχειρησιακά και ερευνητικά εμπλέκεται με τον καιρό και το κλίμα. Ανάμεσα στους φορείς που τους αφορά η αλλαγή αυτή, είναι η Εθνική μετεωρολογική Υπηρεσία. Μια υπηρεσία που ιδρύθηκε πρώτη φορά από τον μεγάλο άνθρωπο, ηγέτη, πολιτικό Ελευθέριο Βενιζέλο το 1931. 

Είναι μια μεγάλη πρόκληση για το μέλλον να στηριχθεί η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ), ώστε να εξελιχθεί σε μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή Μετεωρολογική Υπηρεσία για τις τεράστιες ανάγκες της οικονομίας, της κοινωνίας και της προστασίας του κοινωνικού συνόλου από ακραία καιρικά φαινόμενα, μέσω των έγκυρων και έγκαιρων προειδοποιήσεων. Τα φαινόμενα αυτά ολοένα και περισσότερο, με μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση παρατηρούνται σε όλο τον κόσμο, αλλά και στη Μεσόγειο και στον Ελληνικό χώρο. 

‘’Οι καιροί ου μενετοί’’

Νίκος Εμμ. Καραταράκης, DIC, MSc, MBA 

Μετεωρολόγος – Περιβαλλοντολόγος  / Υποδιοικητής ΕΜΥ 

Πρόεδρος  Ένωσης Συντακτών Κρητικού Τύπου