Όταν πάντα φταίνε οι άλλοι….. σίγουρα δεν φταίμε εμείς!

Της Κατερίνας Μαλλιωτάκη

Οι συγκρούσεις που βιώνουμε στις διαπροσωπικές μας σχέσεις είναι πολλές φορές βαριές για τον συναισθηματικό μας κόσμο. Οι αδικίες, τα προβλήματα και οι εντάσεις πάντα έχουν να κάνουν με τους γύρω μας καθώς  και με τον τρόπο που χειριζόμαστε τα θέματα που δημιουργούνται. 

Στην προσπάθεια μας λοιπόν να «ταχτοποιήσουμε το μέσα μας» ψάχνουμε το λάθος και το σωστό, το δίκαιο και το άδικο, το καλό και το κακό. Όπως  καταλαβαίνουμε όμως οι έννοιες αυτές είναι σχετικές γιατί πάντα εξαρτιόνται από την οπτική που βλέπουμε τα πράγματα ή αλλιώς από την ματιά που ερμηνεύουμε τα γεγονότα. Θα μπορούσαμε πολύ εύκολα να κατηγορήσουμε τους γύρω μας για αυτά που δεν έχουμε, να δυσανασχετήσουμε  για όλα αυτά που δεν ήρθαν και να παραπονεθούμε για όλα αυτά που δεν έγιναν.

Η ανθρώπινη συμπεριφορά λοιπόν ψάχνει για εξιλαστήρια θύματα. Θύματα που θα φορτωθούν τις δικές μας επιλογές, τον δικό μας φόρτο, την δική μας ανευθυνότητα, την ίδια μας τη ζωή. Χωρίς ν’ αποκλείουμε ότι σε κάθε τι που μας συμβαίνει έχουν μερίδιο και οι άλλοι( με την συμπεριφορά τους) καλό είναι να εξετάσουμε και την δική μας ευθύνη.

Η υπευθυνότητα των πράξεων μας έχει να κάνει με τον βαθμό ωριμότητας μας. Υπεύθυνος είναι εκείνος που μπορεί να αιτιολογήσει τις πράξεις του και να δεσμευτεί μ’ αυτές. Ένας υπεύθυνος άνθρωπος δεν ψάχνει δικαιολογίες ούτε και απολογίες για το πώς ενεργεί. Συνήθως αναλαμβάνει το μερίδιο της ευθύνης του χρησιμοποιώντας τις εκφράσεις «Ναι, εγώ το κάνα», «Το έκανα όσο καλύτερα μπορούσα», «Εγώ πρέπει να το τελειώσω γιατί εγώ το ανέλαβα», «Με συγχωρείς σου ζητώ συγνώμη». Όσο κι αν μας φαίνονται εύκολες και απλές αυτές οι φράσεις τόσο δύσκολα εφαρμόζονται αφού χρειάζεται ν’ αναλάβουμε το κόστος των επιλογών μας ακόμα και όταν αποδεικνύεται ότι δεν ήταν σωστές. 

Ένα άλλο κεφάλαιο που είναι σημαντικό και συνάμα βοηθητικό στην προσπάθεια μας να σταματήσουμε να ρίχνουμε τις ευθύνες της ζωής μας στους άλλους είναι  ο τρόπος που ακούμε την εσωτερική μας φωνή δηλαδή την αυτοκριτική μας. Αν λοιπόν αυτοκριτική σημαίνει «η κριτική που ασκεί κάποιος στον εαυτό του», είναι λογικό να σκεφτούμε ότι αυτό χρειάζεται έλεγχο των συμπεριφορών, των πράξεων και των επιλογών μας. Μέσω της αυτοκριτικής φτάνουμε στην αυτογνωσία και μέσω της αυτογνωσίας στην αυτοβελτίωση. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει ν’ αναπτύξουμε την ικανότητα να κοιτάζουμε μέσα μας με απόλυτη ειλικρίνεια καθώς πρέπει να έρθουμε σε επαφή με τις ελλείψεις και τις αδυναμίες μας.

Μέσω της αυτοκριτικής έχουμε την δυνατότητα να γνωρίσουμε πραγματικά τον εαυτό μας και την αληθινή του ταυτότητα . Αυτό σημαίνει ότι του επιτρέπουμε να κάνει λάθη, να ζητά συγνώμη, να δέχεται τα ελαττώματα του,  και ν ακούει τις ίδιες του τις ανάγκες. Καθώς λοιπόν διαπραγματευόμαστε το  ποιοι είμαστε, τι είμαστε και πως είμαστε, βρίσκουμε την ισορροπία  με τον εαυτό μας, οπότε  δεν νοιώθουμε την ανάγκη να κατηγορήσουμε κάποιον άλλον για την πορεία της ζωής μας.

Η υπευθυνότητα και η αυτοκριτική μας βοηθά να ζούμε σε αρμονία με τους γύρω μας και προϋποθέτει να γίνουμε εξωτερικοί παρατηρητές του εαυτού μας. Αν μπορούσαμε να πάρουμε μια απόσταση από τα πράγματα σαν παρατηρητές της ίδιας μας της ζωής, τότε θα αξιολογούσαμε διαφορετικά την συμπεριφορά μας, θα μπαίναμε στα παπούτσια των άλλων και θα βλέπαμε με διαφορετική ματιά τον τρόπο που αντιδρούν.

Παίρνοντας το τιμόνι της ζωής μας  σταματάμε να νοιώθουμε θύματα ανθρώπων και καταστάσεων. Στηρίζοντας τις επιλογές μας νοιώθουμε ότι κανείς δεν μας επιβάλλει τίποτα καθώς έχουμε την ελευθερία  να επιλέγουμε εμείς πρώτοι. Τότε και μόνο τότε οι δικαιολογίες φαίνονται φθηνές μπρος στα μάτια μας καθώς καταλαβαίνουμε ότι είναι μια προσφιλής  τεχνική για  να μην χάσουμε την βολή μας και να μην επωμιστούμε την ευθύνη των πράξεων μας, για την οποιαδήποτε αποτυχία μας.

Βοηθητική θα μας φανεί η άποψη του Απσερονί που πιστεύει ότι:  Η πιο εύκολη ασχολία των ανθρώπων είναι  να δικαιώνουν τον εαυτό τους. Η πιο δύσκολη: να βρουν τη δικαιολογία για τους άλλους όταν οι πράξεις τους θίγουν τα συμφέροντά τους !