Οι νέες προκλήσεις, η αναγκαιότητα μιας ευρωπαϊκής αμυντικής κοινότητας

Άρθρο του Γιώργου Α. Ζερβάκη *  

Το γεγονός ότι στην εποχή μας, σε ευρωπαϊκό έδαφος, μια χώρα εισβάλλει με τις στρατιωτικές της δυνάμεις σε μια άλλη, για να την κατακτήσει καταστρέφοντας την, δεν αλλάζει απλά την παγιωμένη μεταπολεμική ασφάλεια και ειρήνη στην ήπειρο μας. Επιφέρει κινδύνους για την ίδια την ανεξαρτησία των κρατών, την ελευθερία και την κοινωνική πρόοδο των πολιτών τους, αναβιώνει την λογική απολυταρχικών και ολοκληρωτικών καθεστώτων, που περιφρονούν κάθε έννοια διεθνούς δικαίου.

Τις ώρες αυτές που ρωσικά στρατεύματα εισβολής επιχειρούν να καταλύσουν μια κρατική οντότητα, διαπράττοντας φρικαλέα εγκλήματα, με τον ουκρανικό λαό να αντιστέκεται σθεναρά, για την Ευρώπη προβάλλει με ένταση το διακύβευμα του πυρήνα της ενοποιητικής προσπάθειας. Να οριοθετηθεί η πολιτική ενοποίηση, η πολιτική άμυνας και ασφάλειας ως θεσμική αναγκαιότητα υψηλής προτεραιότητας, που θα μετατρέπει την ΕΕ από μια αδύναμη διακυβερνητικού χαρακτήρα ένωση, σε μια γνήσια Κοινότητα που θα προέρχεται από μια ανανεωμένη Ευρωπαϊκή Συνθήκη.

Τα θεσμικά ελλείμματα και οι παραφωνίες που εκδηλώθηκαν μετά το Μάαστριχτ, χαρακτηριστικά όσα έγιναν στην τραυματική σύνοδο της Νίκαιας, θέτουν πιο επιτακτική την ανάγκη να συγκροτηθεί μια ευρωπαϊκή άμυνα, να ξεπερασθούν οι μικροεθνικές αντιλήψεις που οδηγούν σε στασιμότητα το ενοποιητικό εγχείρημα.

Τα όσα συμβαίνουν με την αναίτια επίθεση και εισβολή στην Ουκρανία, τρείς δεκαετίες μετά την ιστορική πτώση των ανελεύθερων καθεστώτων, συνιστούν για την ΕΕ επείγουσα υποχρέωση από τις ιστορικές γεωπολιτικές εξελίξεις, να διαδραματίσει ένα νέο ρόλο αποφασιστικής αυτονομίας, που θα ενεργοποιεί όλο το λειτουργικό πλέγμα των ενοποιητικών λειτουργιών. Που δεν είναι άλλο, από μια αποφασιστική εξέλιξη της ενωσιακής αρχιτεκτονικής, πάνω στα κοινά συμφέροντα της ειρήνης, της άμυνας και της ασφάλειας.

Η ενιαία διπλωματική έκφραση, η ευρωπαϊκή δράση, η συνεργασία, απαιτούν τις δεσμεύσεις των θεσμικών δομών της ΕΕ, των κρατών-μελών, να υιοθετήσουν μια λειτουργική ευελιξία στον τρόπο λήψης αποφάσεων, αξιοποιώντας τις πρόνοιες των Κοινοτικών Συνθηκών, όπως το άρθρο 44 της Συνθήκης της ΕΕ και την επέκταση της χρήσης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την ειρήνη.

Η συμφωνία των 27 στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, όπως διατυπώθηκε στην Διακήρυξη των Βερσαλιών της 11^ης Μαρτίου 2022, ενισχύοντας το Άρθρο 42(7) της Συνθήκης για την ΕΕ, που προβλέπει την ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής, ενισχύει τον κοινοτικό πυλώνα για την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια, διευρύνοντας τον με τις κοινοτικές πολιτικές απέναντι σε κυβερνοεπιθέσεις και λοιπές απειλές υβριδικού χαρακτήρα. 

Τώρα που εκδηλώνεται η ρωσική επιθετικότητα, προβάλλει η αναγκαιότητα για μια συνολική πολιτική και στρατηγική για ένα αναβαθμισμένο ευρωπαϊκό δόγμα άμυνας και ασφάλειας. Αυτή η πολεμική σύγκρουση που περιλαμβάνει εγκληματικές ωμότητες των εισβολέων κατά αμάχων, θέτει νέες προκλήσεις για την Ευρώπη, τις γεωπολιτικές της αναφορές, με κεντρικό σημείο αναφοράς την προώθηση της ευρωπαϊκής αμυντικής κοινότητας. 

Το να κινηθεί η ΕΕ με σταθερότητα στην κατεύθυνση μιας γνήσιας Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτική Ασφάλειας, διαμορφώνοντας και το αναγκαίο πλαίσιο ευέλικτης λήψης αποφάσεων, είναι πλέον ένα ζήτημα προτεραιότητας άσκησης υψηλής πολιτικής, που θα συμβάλλει στην ευρωπαϊκή αυτονομία, ενισχύοντας παράλληλα την ευρωατλαντική εταιρική σχέση, απέναντι στις νέες, υπαρκτές απειλές. Το γεγονός ότι η ΕΕ έχει κάνει βήματα με την υιοθέτηση της ρήτρας αλληλεγγύης και αμοιβαίας συνδρομής [ Άρθρο 42.7 της Συνθήκης για την ΕΕ ], την Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία, έχει τεράστια σημασία και αποτελούν οδηγούς να γίνουν λειτουργικότερα για την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια.

Για μια ΕΕ που δεν θα δηλώνει το πόσο ενωμένη και ισχυρή είναι σε οικονομικό και εμπορικό επίπεδο, αλλά θα διαμορφώνει τις δεσμεύσεις όλων των ευρωπαίων εταίρων που θα θέτουν σε υψηλή προτεραιότητα την υπεράσπιση των κοινών ευρωπαϊκών συνόρων, τον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας κάθε κράτους-μέλους.

* Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης , είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. Το άρθρο έχει γραφεί για τον ιστότοπο Cretalive.gr