Οι εξετάσεις, ο κουβάς και ένα αποτυχημένο σύστημα

Του Κώστα Α.Μπογδανίδη

Έπεσε ουσιαστικά και φέτος η αυλαία των πανελλαδικών. Με κάτι ελάχιστα μαθήματα να απομένουν σε ειδικές κατηγορίες και ΕΠΑΛ απομακρύνεται σιγά σιγά και φέτος ο παραλογισμός, που επικρατεί ,πάντα τέτοιες μέρες, όταν διεξάγονται οι εξετάσεις αυτές. Που άλλοτε ήταν πανελλήνιες, άλλοτε εισαγωγικές, άλλοτε εισιτήριες. Όπως και να τις αποκαλούσαμε ένας ήταν ο χαμός, η ένταση της κοινωνίας, που ζούσε και ζει ακόμη σε πυρετώδεις ρυθμούς. Όχι μόνο τις μέρες των εξετάσεων, αλλά ένα χρόνο πριν και…πολλά χρόνια μετά!

Λέω πολλά χρόνια γιατί θυμάμαι από την εποχή τη δική μας, αλλά και πριν, το πως βιώναμε την κατάσταση αυτή. Από την έναρξη της Γ Λυκείου και όλο τον χρόνο φροντιστήρια, προετοιμασία, στοχοπροσήλωση στις τελικές…4 μέρες που θα άλλαζαν τον κόσμο (μας). Τίποτα άλλο δεν υπήρχε. Μόνο οι εξετάσεις του Ιουνίου. Ακόμη και εάν η Ελλάδα κατακτούσε την κορυφή της Ευρώπης -στο μπάσκετ- ο βασικός μας σκοπός ήταν ένας. Να γράψουμε μαθηματικά, αρχαία, λατινικά, φυσική, ανάλογα τη δέσμη που ήμασταν. Έκθεση για όλους επίσης.

 Ώρες πολλές, ξενύχτια περισσότερα, άγχος, μια περίοδος που κανένας δεν θέλει να θυμάται. Μαζί και οι γονείς. Σαν να έδιναν κι εκείνοι. Και τις μέρες των εξετάσεων να τους βλέπεις να στέκονται έξω από τα κάγκελα των Σχολείων περιμένοντας ένα νέο από το παιδί τους. Και μετά οι πρωτιές, οι επιτυχίες στις πρώτες σελίδες, , οι αποτυχίες κάτω από το χαλάκι. Πόσο θλιβερές εικόνες έμοιαζαν τότε…

«Ευτυχώς είμαστε η τελευταία γενιά που το ζει αυτό» λέγαμε τότε! Ναι, δεν μπορούσαμε να διανοηθούμε ότι αυτό θα γίνεται και τις επόμενες δεκαετίες.

«Εμείς όταν γίνουμε γονείς θα είναι διαφορετικά πράγματα. Δεν θα υπάρχουν αυτού του τύπου οι εξετάσεις, θα υπάρχει ένα πιο σοβαρό σύστημα αξιολόγησης, δεν θα έχουμε φροντιστήρια, δεν θα πιέζουμε τα παιδιά μας με το δικό μας άγχος» ήταν η τελευταία συζήτηση που είχαμε με τον αγαπημένο μας φιλόλογο πριν εγκαταλείψουμε οριστικά εκείνες τις αθώες εφηβικές μας μέρες.

Μα, πόσο…ανυποψίαστοι ήμασταν! Τόσα χρόνια μετά και τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα! Η δικιά μας γενιά, τα παιδιά του χθες που έγιναν γονείς είναι πιο πιεστικοί, έχουν…ταβανιάσει το άγχος το δικό τους, το μεταφέρουν με μεγαλύτερη ένταση στα σημερινά παιδιά!

Είναι δυνατόν να μην έχει αλλάξει τίποτα 40 ή και 50 χρόνια μετά; Η μήπως εχει αλλάξει, αλλά προς το χειρότερο; Φροντιστήρια από το…Γυμνάσιο με ένα απολύτως εξεταστικο-κεντρικό σύστημα, ,πίεση εξασφάλισης επαγγελματικού προσανατολισμού , αβεβαιότητα για το αύριο και παιδιά χαμένα στη…μετάφραση.

Δεν έχουμε δέσμες, αλλά κατευθύνσεις ή ομάδες προσανατολισμού. Έχουμε πολλές θέσεις για να μπουν πολλοί, βάλαμε και την βάση εισαγωγής, αλλά τίποτα δεν λειτούργησε θετικά. Και η αίσθηση είναι ότι το σύστημα είναι ακόμη πιο πίσω ή πιο κάτω από αυτό που ξεκίνησε πριν δεκαετίες. Τι είναι άραγε αυτό που το κάνει χειρότερο; Πολλά ίσως, θα πείτε.  Όχι μόνο γιατί το Σχολείο- ειδικά στο Λύκειο- έρχεται πλέον σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τα φροντιστήρια, το πως στήνουμε ένα ολόκληρο σύστημα 12ετούς εκπαίδευσης να καταλήγει σε 4 μέρες εξετάσεων. Και για να στρώσουμε τον δρόμο προς τα εκεί έχουμε βάλει «εξετάσεις» σε όλες τις βαθμίδες, σε όλα τα πεδία! Έχουμε τακτοποιήσει τα πάντα γύρω από την εκπαίδευση. Αλλά στο τέλος της ημέρας δεν υπάρχει… Παιδεία μόνο κουβάς. . Όμως "η εκπαίδευση δεν είναι το γέμισμα ενός κουβά, αλλά το άναμμα μιας φλόγας.» έλεγε ο Γέιτς ,αλλά που εμείς!

Ναι, δεν μας ενδιαφέρει πια τι ακριβώς παράγει το σύστημά μας. Μαθητές και αποφοίτους με γνώσεις; Με ευρύτητα πνεύματος; Με κριτική σκέψη; Με κοινωνική ενσυναίσθηση; Συγκροτημένους επιστήμονες; Ποιος είναι τελικά ο σκοπός;

Δυστυχώς μοιάζει όλο το σύστημα να είναι δομημένο μόνο στις «εξετάσεις» αποστήθισης, αλλά ποτέ στην αξιολόγηση (λέξη που κάνει…τζιζ για πολύ κόσμο). Ο στόχος είναι από την Α’ Γυμνασίου ως το τέλος της διαδρομής να οργανώσουμε ένα διαγωνισμό παπαγαλίας για τη διαλογή. Δεν υπάρχει αξιολογική διαδικασία για τους μαθητές, οι οποίοι σήμερα γράφουν 20 στρογγυλό σε ένα μάθημα κι αύριο δεν …θυμούνται τίποτα! Τώρα μάλιστα ,λένε , ότι αυτό συμβαίνει και σε μαθήματα-όπως πχ τα μαθηματικά- που υποτίθεται εάν δεν τα κατανοήσεις δεν…γράφεις! Κι όμως κι εκεί έχουμε…παπαγαλίες, αποστήθιση. Φτιάξαμε ένα ολόκληρο σύστημα εξετάσεων μόνο για τις …εξετάσεις! Για να λέμε ότι έχουμε ένα αδιάβλητο θεσμό. Και τέλος. Δεν βλέπουμε γύρω μας. Πόσο έχει αλλάξει ο κόσμος. Πόσο έχουν αλλάξει τα παιδιά. Επειδή μας…ξεβολεύει η πραγματικότητα επιμένουμε κολλημένοι στο παρελθόν και διδάσκουμε τα παιδιά τι να σκέφτονται και όχι πως να σκέφτονται!

Δημοσιεύθηκε στο ΣΤΙΓΜΑ της Πατρίδος