του Γιώργου Ζερβάκη *
Στον ευρωπαϊκό χώρο, τόσο εντός της ΕΕ των 28, όσο και στον εκτός αυτής, εκδηλώνονται προβλήματα οικονομικής και κοινωνικής φύσεως που κάθε χώρα απο μόνη της δεν μπορεί να τα αντιμετωπίσει. Στην ΕΕ, οι κοινοτικοί θεσμοί οι οποίοι έχουν οικοδομηθεί απο την κοινή βούληση των κρατών-μελών, μέσα απο Συνθήκες, προσδιορισμένο θεματοφύλακα εθελούσιων δεσμεύσεων και υποχρεώσεων μιας κοινής πορείας των κρατών μας, που χαρακτηρίζει την προσπάθεια ενοποίησης μέσα απο τα διάφορα στάδια που αυτή έχει περάσει. Θεσμοί που προσδιορίζουν τόσο το πιο υπερεθνικό στοιχείο στην κοινή ευρωπαϊκή πορεία, όπως το Ευρωκοινοβούλιο που απο το 1979 τα μέλη του εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία απο τους Ευρωπαίους Πολίτες, και άλλοι, όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο εκφράζει τις εθνικές κυβερνήσεις, με έντονο το στοιχείο της διακυβερνητικότητας.
Τα τελευταία τριάντα χρόνια, η Κοινότητα / Ένωση όπως την γνωρίζουμε, αντικατοπτρίζεται απο μια πορεία αλλαγών, μεταβολών που δεν έχουν επηρεάσει μόνον την οργανωτική, διοικητική πολιτική της δόμηση, αλλά και την κοινωνική καθημερινότητα. Κοινοτικές συνθήκες, κοινοτικές πολιτικές και οδηγίες, περίπλοκα πολλές φορές κείμενα, διαμορφώνουν την ενωσιακή πραγματικότητα. Είδαμε ένα αρχικώς διορισμένο σώμα εθνικών πολιτικών αντιπροσώπων που συγκροτούσε το αρχικό κοινοβουλευτικό σώμα της Κοινότητας των ´´ 6 ´´ ιδρυτικών κρατών-μελών, να μετατρέπεται μέσα απο αγώνες των φιλοευρωπαϊκών κινήσεων , ιστορικών προσωπικοτήτων του πολιτικού, κοινωνικού και πολιτιστικού ευρωπαϊκού περιβάλλοντος, σε άμεσα εκλεγμένο απο τους Πολίτες Ευρωκοινοβούλιο. Η Συνθήκη της Λισαβόνας επέφερε μια ουσιώδη αλλαγή, με τα κυριότερα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα να θέτουν ενώπιον των Πολιτών διακριτές πολιτικές υποψηφιότητες για την θέση του Προέδρου της Επιτροπής. Η δημιουργία ενός πρώτου βήματος ενίσχυσης και του θεσμικού χαρακτήρα των ευρωεκλογών δια μέσου της πολιτικοποίησης τους, κινητοποίησε μια μεγάλη πλειοψηφία φιλοευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων στην βάση του αποτελέσματος των ευρωεκλογών του Μαίου του 2014, να διεκδικήσουν απο το Συμβούλιο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων και να επιτύχουν σεβασμό στις αποφάσεις των Συνθηκών, σεβασμό στην αξία της βούλησης και της ψήφου των Πολιτών.
Η θεσμική δημοκρατία, η έννοια της νομιμοποίησης που επιφέρει την αναγκαία λογοδοσία, με την υπόθεση εκλογής του Προέδρου της Επιτροπής, γύρω απο την οποία συγκροτήθηκε και συσπειρώθηκε εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μια ευρύτατη πλειοψηφία, πέτυχε μια μεγάλη νίκη, που δεν μπόρεσε να ανακοπεί απο τον απομονωτισμό που αντιπροσώπευε η προσπάθεια του Βρετανού πρωθυπουργού.
Η περίοδος μετά τις τελευταίες ευρωεκλογές, συμπύκνωσε τις προσπάθειες να διαμορφωθούν μέσα απο διαβουλεύσεις νέα θεσμικά δεδομένα που να παρέχουν επιπλέον εχέγγυα δημοκρατικής νομιμοποίησης στην εκλογή αρχικά του Προέδρου της Επιτροπής, ως πρώτο αναγκαίο βήμα που θα οδηγήσει απο την τακτική των κλειστών θυρών των εθνικών κυβερνήσεων και του Συμβουλίου, στην ενίσχυση του κοινοτικού περιεχομένου. Η υπόθεση της ευρωπαϊκής ενοποίησης αποδυναμώνεται απο τις λογικές των στενών εθνικών προσανατολισμών, όπου πολλές φορές διαμορφώνονται mondus vivendi εθνικών ισορροπιών ή και εσωκομματικών τακτοποιήσεων. Και απο αυτήν την διαδικασία, ας θυμηθούμε ότι η κοινοτική διαδικασία βγαίνει τραυματισμένη, με τον δημοκρατικό χαρακτήρα να παραμένει ένα διαρκώς ζητούμενο.
Επι σειρά ετών, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαμόρφωνονται πεδία άσκησης πίεσης για πολιτικό εκδημοκρατισμό. Απο εδω και πέρα, η ΕΕ οφείλει να επιτύχει περισσότερα στην ενισχύση του υπερεθνικού δημοκρατικού χαρακτήρα της, κινούμενη στην κατεύθυνση της θεσμικής εμπλαισίωσης ττης, δημιουργώντας πολιτικές μεταρρυθμίσεις που θα στοχεύουν στην αύξηση του δημόσιου ενδιαφέροντος. Οι πενταετείς κύκλοι της επιλογής προσώπων απο τον άνευρο διακυβερνητισμό, η προσφυγή στους ελλειμματικούς συμβιβασμούς των στενών εθνικών κριτηρίων, δεν μπορούν πλέον να χαρακτηρίζουν τις νέες ιστορικές αναγκαιότητες για την Ευρώπη. Η θεσμική εμβάθυνση αποτελεί μονόδρομο.
Η πορεία των ευρωπαϊκών εθνικών κρατών σε ένα σταδιακά όλο και πιο προωθημένο ενοποιητικό περιβάλλον, όπου η εθνική κυριαρχία παραχωρείται σε ένα μοναδικό στην παγκόσμια ιστορία εγχείρημα σε υπερεθνικά πλαίσια διαμόρφωσης και άσκησης πολιτικής, μας καλεί να ξεπεράσουμε στρεβλώσεις και παραμορφωτικούς φακούς του παρελθόντος και να απαντήσουμε στα προβλήματα με περισσότερη συνεργασία και ολοκλήρωση. Σήμερα που εθνικισμοί, διαιρέσεις απαντώνται στις χώρες μας, που ασάφειες απομονωτισμού απο δεξιά και αριστερά , συναντώνται σε διάφορα μήκη και πλάτη της Ευρώπης, χρειάζεται να ξεπεράσουμε τα στερεότυπα της εθνικής μονομέρειας και εσωστρέφειας, να απευθυνθούμε στο συλλογικό της Κοινότητας, στους Πολίτες της Ευρώπης. Να συνδέσουμε το ιστορικό παρελθόν των πρώτων ημερών της ενοποίησης, των γεγονότων, των προσώπων, με την επινόηση ενός ανανεωμένου, σταθερού, ανοικτού, δημόσιου διαλόγου, για την Ευρώπη, για την πολιτική, για την Δημοκρατία. Γιατί, μόνον μέσα απο αυτόν, η έννοια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θα αποκτήσει ξανά προοπτική, θα δημιουργήσει τα νέα, μεγάλα σχέδια για αυτήν την μοναδική κατεύθυνση για την Ευρώπη και τους Πολίτες της .
* Ο κ. Γιώργος Ζερβάκης, είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης.
