Ο κόσμος σήμερα, ευρωπαϊκές απαντήσεις στην άμυνα και στην ασφάλεια

Ανατρέχοντας στο ιστορικό πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το τέλος του ολέθρου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η ύπαρξη των εθνικισμών και των εθνικών ανταγωνισμών λίγα χρόνια μετά το τέλος του, η πρόταση Σουμάν κάλεσε τα ευρωπαϊκά εθνικά κράτη, να ξεπεράσουν τις μακροχρόνιες εθνικές διαιρέσεις και να δράσουν συντονισμένα. Να θέσουν την παραγωγή των προϊόντων του άνθρακα και του χάλυβα, κάτω από μια Κοινή, Ανώτατη Αρχή. Αυτή η απαρχή της ΕΟΚ, οδήγησε τα ευρωπαϊκά κράτη σε μια σταθερή περίοδο ειρήνης, οικονομικής και κοινωνικής ευμάρειας, αλληλεγγύης, που έζησαν γενιές Ευρωπαίων.

Άρθρο του Γιώργου Α. Ζερβάκη *

Σήμερα, η ΕΕ της πολύπλευρης συνεργασίας, της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, αυτή που διαμορφώθηκε από τις Συνθήκες της Ρώμης και των Παρισίων, από την Συνθήκη του Μάαστριχτ, έως το σχέδιο για την ΟΝΕ και το Ταμείο Ανάκαμψης, πρέπει να κάνει αναγκαίους βηματισμούς προς το μέλλον, για την ειρήνη και την ευημερίας.

Πριν από πέντε 10ετίες, ο κόσμος βίωνε δυο μείζονες γεωπολιτικές κρίσεις, του πολέμου του Γιόμ Κιπούρ, της επανάστασης στο Ιράν και την εγκαθίδρυση του θεοκρατικού καθεστώτος Χομεϊνί. Σήμερα, το γεωπολιτικό περιβάλλον καθορίζεται από την ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, τις επιπτώσεις του όχι μόνο στην καταστροφή δημοσίων και ιδιωτικών υποδομών, την απώλεια ανθρωπίνων ζωών, τον προσφυγικό ξεριζωμό. Φέρνοντας παράλληλα στην επιφάνεια και το ζήτημα της εξάρτησης των ευρωπαϊκών κρατών από το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Εξάρτηση που υπό τις παρούσες συνθήκες είναι δύσκολο να ανατραπεί για την ΕΕ, όμως θέτει το ενεργειακό ως πολιτική υψηλής προτεραιότητας.

Η αμερικανική οπτική ως προς την πολεμική σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας και την θέση της Τουρκίας, χωρίζεται σε δυο πεδία, της αμερικανικής διοίκησης, της κυβέρνησης, που δημιουργεί μια θετική οπτική και την θέση του Κογκρέσου, που είναι πλήρως διαφοροποιημένη, με επικρίσεις για την Τουρκία. Με τον Πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Αμερικανικής Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ, με την επι 10ετίες εμπλοκή και ενασχόληση του στις  σχέσεις με την Τουρκία, τόσο η Γερουσία όσο και η Βουλή, έχουν μια παγιωμένη αντίθεση στην αναβάθμιση πολεμικών αεροσκαφών και στην προμήθεια νέων.

Στην Βαλκανική, η συνεχιζόμενη κρίση στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη, επηρεάζει το ζήτημα της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων, της διεύρυνσης για την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, αλλά και το ζήτημα της ένταξης του Κοσόβου στην Βορειοατλαντική Συμμαχία.

Η σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, της ΝΑ Μεσογείου, υπηρετείται από την προώθηση της ένταξης της Βορείου Μακεδονίας και της Αλβανίας στην ΕΕ. Εξέλιξη στην οποία κυριαρχεί ο θετικός τρόπος που η Ελλάδα αναπτύσσει την εξωτερική της πολιτική στην περιοχή.

Ακόμα και στα ζητήματα της ενέργειας, οι αρχές και οι αξίες των ιδεωδών της ελευθερίας και της δημοκρατίας, της προώθησης των αντιλήψεων του κράτους-δικαίου, έχουν βαρύνουσα και επιτελική σημασία για το παρόν και το μέλλον όχι μόνον της ΕΕ, αλλά και την περαιτέρω εδραίωση και ανάπτυξη των σχέσεων με τις χώρες της Βορείου Αφρικής, της Μέσης Ανατολής, του Περσικού Κόλπου.

Σε παγκόσμιο επίπεδο ήμαστε αντιμέτωποι με την αμφισβήτηση του δικαιώματος των κυρίαρχων κρατών ως προς τον σεβασμό της εδαφικής τους ακεραιότητας, των δημοκρατικών κρατών να καθορίζουν το μέλλον τους, να  έχουν το δικαίωμα της προσχώρησης σε οικονομικές και στρατιωτικές συμμαχίες, ανεξάρτητα από τις αντιρρήσεις οποιουδήποτε τρίτου μέρους. Αυτό αποκαλύπτει τον βαθμό στον οποίο ακόμη και οι πιο καθολικοί κανόνες μπορούν να παραπαίουν μπροστά σε στρατηγικές εκτιμήσεις.

Οι  διπλωματικές υποθέσεις και τα θέματα ασφάλειας και άμυνας, παραμένουν σχεδόν αποκλειστικά διακυβερνητικοί τομείς πολιτικής, με τις εθνικές κυβερνήσεις , τους αρχηγούς κρατών να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους αποφασίζουν συλλογικά και ατομικά, με το δικαίωμα της αρνησικυρίας να είναι θεωρητικά ακόμα παρόν. Όμως, εάν λάβουμε υπ’ όψιν τις συμμαχίες που έχει διαμορφώσει η Ευρώπη, τις πολλαπλασιαζόμενες παγκόσμιες απειλές, απαιτείται μια αλλαγή στην διαμόρφωση μιας συνεκτικής, ανθεκτικής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας.

* Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης , είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. Το άρθρο έχει γραφεί για τον ιστότοπο Cretalive.gr