Ο κόσμος γύρω μας, η απάντηση της Ευρώπης

του Γιώργου Ζερβάκη

Ο παγκόσμιος χώρος όπως τον ζούμε στις μέρες μας, αποτυπώνει μια πολυπολικότητα, παγιωμένες γεωπολιτικές τάσεις αναδιατάσσονται και αναδιαμορφώνονται, πολλές φορές επικίνδυνα. Ανταγωνισμοί, πολιτικοί, οικονομικοί, στρατιωτικοί, περιβαλλοντικοί, ενεργειακοί, κινητοποιούν στενές εθνικές αντιλήψεις, Κοινωνίες βρίσκονται σε πρωτοφανή έξαρση σύγχυσης, κατάσταση που εκμεταλλεύονται πλήθος δημαγωγών, λαϊκιστών πολιτικών, επιτείνοντας την αβεβαιότητα. Οι κρίσεις που αναδύονται, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, δίνουν όχημα σε κάθε λαϊκιστή της Αριστεράς ή της Δεξιάς να εκδηλωθεί, εκμεταλλευόμενος αυτές. Λογικές εθνικιστικού παροξυσμού, επιστροφής στην στενή εθνοκεντρική αντίληψη, αριστεροί ριζοσπαστισμοί αναμειγνύονται πάνω στο μοτίβο να επιστρέψουμε στο παρωχημένο πρότυπο του μοναχικού έθνους-κράτους. Η εξτρεμιστική τρομοκρατία εξαπλώνεται στην Ευρώπη, στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στην Τουρκία, στην Μέση Ανατολή, στην Αμερική, στην Ασία, στην Αυστραλία. Και όλα αυτά δημιουργούν ένα κόσμο διαφορετικό απο αυτόν που ξέραμε, δημιουργώντας νέους κινδύνους, πολλές φορές δύσκολα ανιχνεύσιμους. Έναν κόσμο απρόβλεπτο.

Η κατάσταση στην Νοτιανατολική Μεσόγειο, στις χώρες της Βόρειας Αφρικής, στην Μέση Ανατολή, στις χώρες της Αραβικής περιφέρειας, δημιουργούν ένα περίπλοκο, επικίνδυνο ντόμινο. Στην Συρία, όπου το καθεστώς Άσσαντ απο την μια κινείται εναντίον των εξτρεμιστών του ISIS, απο την άλλη βάλλει εναντίον κάθε αντιπολιτευόμενης φωνής, καταφεύγοντας σε μαζική εξόντωση τμημάτων του πληθυσμού, αποτυπώνοντας ότι δεν λειτουργεί ως μέρος μιας βιώσιμης, ημοκρατικής λύσης για την Συρία. Η Συριακή κρίση, συνεχίζει να δημιουργεί καραβάνια προσφύγων και μεταναστών κυρίως προς την Ευρώπη, δημιουργεί στρατόπεδα προσφύγων, φέρνει σε σύγκρουση τις βλέψεις Αμερικής και Ρωσίας.

Η Τουρκία αποτελεί άλλον ένα αδύναμο κρίκο στο πάζλ της αβεβαιότητας στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Τα όσα έχουμε ζήσει τα τελευταία χρόνια, με την προσπάθεια Ερντογάν να συγκεντρώσει γύρω του πλήθος εξουσιών, να ελέγξει τα Μέσα Ενημέρωσης, την Δικαιοσύνη, ένα βράδυ του Αυγούστου του 2016, ενεργοποίησαν μηχανισμούς που στην Τουρκία επέτρεπαν στον στρατό να επεμβαίνει όποτε έκρινε ότι τίθεται σε κίνδυνο το κοσμικό κεμαλικό κράτος. Οι εικόνες απο την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος, η μέσα σε λίγες ώρες κατάρρευση τιυ και πλήρης αποτυχία του, έδωσε το έναυσμα και το περιθώριο στον Ερντογάν να ξεδιπλώσει και άλλο την προσπάθεια πλήρους πολιτικού ελέγχου. Μια βαθιά διχαστική ατμόσφαιρα που εξαπλωνόταν στην τουρκική κοινωνία, με την λογική Ερντογάν να τοποθετείται επιθετικά αρνητικά ως προς τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ και την περίφημη ευρωπαϊκή προοπτική της. Μια εσωτερική κατάσταση βαθύτατα διχαστική στο πολιτικό και κοινωνικό σώμα, οι διώξεις στις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας, στην Δημόσια Διοίκηση και την Ανώτατη Εκπαίδευση, την Δικαιοσύνη, τις οποίες επιβάρυνε η εμμονή για το δημοψήφισμα. Η επικράτηση Ερντογάν στο δημοψήφισμα για την συνταγματική αναθεώρηση, τον καθιστά επικυρίαρχο, όμως το εσωτερικό πρόβλημα μιας χώρας που δέχεται την απειλή της φανατικής τρομοκρατίας γίνεται όλο και πιο περίπλοκο. Το αποτυχημένο πραξικόπημα, τα όσα ακολούθησαν , έκαναν πιο εμφανή την αυταρχικότητα που διέπει την πολιτική και την στρατηγική του Ερντογάν.

Στην Ευρώπη, μια σειρά απο κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις δίνουν δημοσκοπικό αέρα σε εκφραστές μιας αντιευρωπαϊκής πολιτικής έκφρασης, σε ακραίους λαϊκιστές, σε ριζοσπαστικά πολιτικά στοιχεία. Στην Βρετανία, η επικράτηση του Brexit πέρυσι, έθεσε σε κίνηση την διαδικασία εξόδου της Βρετανίας απο την ΕΕ. Με την ΕΕ να ζητεί απο το Λονδίνο να οριοθετήσουν απο κοινού έναν γρήγορο οδικό χάρτη για την αποχώρηση της χώρας απο το κοινοτικό θεσμικό σύστημα. Και υπο το πρίσμα αυτό, αλλά και των νέων πολύνεκρων τρομοκρατικών επιθέσεων, η χώρα οδηγήθηκε σε πρόωρες εκλογές. Και εκεί αναδείχθηκε το πιο σοβαρό πρόβλημα της πολιτικής βρετανικής τάξης. Απο την αλλοπρόσαλλη τακτική του πρωθυπουργού Κάμερον, να αναζητήσει αντίβαρα στην πολιτική πίεση που ασκούσε η άνοδος του ακροδεξιού, εθνικιστικού UKIP και του ηγέτη του Nigel Farage. Και ως αντίβαρο, θεωρήθηκε η δέσμευση του Κάμερον εφόσον κερδίσει τις εκλογές, να προκυρήξει δημοψήφισμα που θα κρίνει εάν η Βρετανία θα συνεχίσει να είναι μέλος της ΕΕ. Η Βρετανία πορεύθηκε προς το δημοψήφισμα με μια πολιτική πρακτική που ξεκινούσε απο τον συνήθη παραδοσιακό βρετανικοό ευρωσκεπτικισμό και κατέληγε σε χωρίς όρια πλειοδοσία παρωχημένου ευρωαρνητισμού απο μεγάλα πολιτικά τμήματα κυρίως των Συντηρητικών και των Εργατικών.

Στην Γαλλία, οι δυο γύροι των προεδρικών εκλογών, αναχαίτισαν τον κίνδυνο απο την επέλαση του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου και της Λεπέν, ανέδειξαν Πρόεδρο τον Εμμανουέλ Μακρόν, ανατρέποντας κυριολεκτικά την παγιωμένη κυβερνητική εναλλαγή Κεντροδεξιάς και Σοσιαλιστών, οδηγώντας στην απόλυτη φθορά το ιστορικό εδω και 10ετίες Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Και οι πρόσφατες βουλευτικές εκλογές επικύρωσαν την απόλυτη κυριαρχία του νέου πολιτικού σχηματισμού του Προέδρου Μακρόν,Τον Σεπτέμβριο η Γερμανία έχει την δική της κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση, με τις αναμετρήσεις στα ομόσπονδα κρατίδια να δείχνουν μια επικράτηση της Καγκελαρίου Μέρκελ.

Οι μήνες μέχρι το τέλος του έτους έχουν πολλούς κινδύνους, οι παράμετροι των οποίων δεν επηρεάζουν μόνον μια χώρα ,αλλά όλες εκείνες, κυρίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θέλουν να έχουν μια κοινή πορεία. Η αστάθεια που υπάρχει διευκολύνεται απο λόγο πολλών χρωματισμών, εθνικιστικό , δημαγωγικό που εκτείνεται σε  πλευρές του δεξιού και του αριστερού φάσματος, περιχαρακωμένων στενών εθνικών προσδιορισμών και αντιλήψεων. Και οι κίνδυνοι που παραμονεύουν, στο οικονομικό, στο κοινωνικό, στο πολιτικό πεδίο, καθιστούν αναγκαία μια Ευρωπαϊκή, ενωσιακή απάντηση που θα απαντά στα κοινά προβλήματα, θα αναδεικνύει την εφαρμογή της κοινοτικής πρακτικής και αντίληψης, θα στέλνει το μήνυμα στους ευρωπαϊκούς λαούς ότι η έξοδος απο την κρίση δεν μπορεί να επιτευχθεί μεμονωμένα. Γιατί, αυτό άλλωστε έχει δείξει, με οδυνηρό τρόπο το παρελθόν της ηπείρου μας.                          

* ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης, είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. Το άρθρο έχει γραφεί για το Cretalive.gr