Του Δημήτρη Μιμή
Λόγω της επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940, πλημμυρισμένος όπως κάθε Έλληνας από πατριωτικές συγκινήσεις, άνοιξα το μεγάλο παλαιό μπαούλο που έχω καλά προστατευμένο στο υπόγειο του σπιτιού μου για να βρω θύμησες της εποχής εκείνης, όσες έχουν απομείνει. Εκείνης της ηρωικής εποχής που έγινε μαύρη για το λαό της πατρίδας μας, αλλά που συνάμα διατήρησε τα ανθρώπινα συναισθήματα.
Τα χέρια μου ακούμπησαν ένα μεγάλο τετράδιο με μαύρο δερμάτινο εξώφυλλο. Το παλαιό αυτό ημερολόγιο ανήκε στην μητέρα Μαρίτσα Λέλα του Ανδρέα, που ήρθε στο Ηράκλειο με τους γονείς της από τα Βουρλά μετά την Μικρασιατική καταστροφή, σε ηλικία δύο ετών. Στο ημερολόγιο αυτό ξεκίνησε να εμφανίζει γεγονότα από το 1935 σε ηλικία 15 έως 20 ετών, έως 16-12-1941, την περίοδο της κατοχής. Το περιεχόμενο του θα το χαρακτήριζα στοργικό και συνάμα ερωτικό με πολλές διακυμάνσεις. Από θλίψη, έντονο έρωτα, πόθο, απογοητεύσεις αλλά και υποσχέσεις για παντοτινό έρωτα. Όλα αυτά τα συναισθήματα εμπλουτίζουν τα σαράντα φύλλα αυτού του παλιού τετραδίου. Χαρακτηριστικοί είναι οι τίτλοι των αυτοσχέδιων ποιημάτων αλλά και των πεζών κειμένων όπως για παράδειγμα: Παντοτινή Αγάπη, Ματαιότης, Στο θάνατο της μητρός μου, Ορφανό, Η χειμωνιάτικη η μέρα και η δυστυχισμένη μου καρδιά, Κρυφός έρως, Θα νικήσουμε, Μελαγχολώ, Τι ζητάς από μένα, Ας χωρίσουμε, Σε μισώ, Θα σ΄ αγαπώ αιώνια, Ζήσε ευτυχισμένος κ. α. όπου παρατηρούμε την εξέλιξη ενός έρωτα με όλες του τις δυσκολίες της εποχής εκείνης. Αλλά και η υπογραφή στο τέλος του κάθε κειμένου συνοδευόμενη από εκφράσεις όπως Ματωμένη καρδιά, Κρητικοπούλα, Πικραμένη καρδιά, Μαρίτσα Ανδρέα Λέλα, Το ορφανό, Δακρισμένη ματιά κ.α.
Δεν θα μακρηγορήσω και να σας κουράσω με αυτό το ημερολόγιο που έχω στα χέρια μου. Όμως υπάρχουν ορισμένα κείμενα που δεν μπορείς να μην συγκινηθείς, διαβάζοντας τα. Ένα μικρό κείμενο με τίτλο «Στο θάνατο της μητρός μου» γραμμένο στις 4 Αυγούστου 1937, γράφει :
Μαύρο καράβι σ΄ έφερε σ΄ αγνώριστο ακρογιάλι
Μόνη κει πέρα και έρημη ποιο τάχα θα σ΄ ευφροσύνη Παιδιών γλυκό χαμόγελο; Και τώρα πιά αγκάλη θα σφίξη τ΄ άμοιρα παιδιά, γλυκά να τα ζεστάνη;
Σαν πεταλούδα πέταξες που μές τα χέρια αφίνει το βελούδινο χνούδο της.
Μητέρα αγαπημένη Μας έφυγες και μοναχά η μνήμη σ΄ έχει μείνει σαν μια αχτίδα φωτεινή στα πένθιμα απλωμένη.
Το ορφανό
Ηράκλειον τη 4\Αυγούστου 1937
Μαρίτσα Ανδρέα Λέλα
Παρακάτω σ΄ ένα άλλο κείμενο με τίτλο «Θα νικήσουμε» που έχει γραφτεί στις 11/10/41, γράφει: Αγαπημένε μου και τώρα που μια άδικη μοίρα, χωρίς καμιά αιτία, θέλη να μας χωρίση, άραγε πρέπει να υποταχθούμε σ΄ αυτήν, και να υποφέρουμε ο ένας μακρυά από τον άλλον; Πρέπει λοιπόν να αφήσουμε την αγάπη μας να σβύση έτσι όπως σβύνει στον ουρανό ένα αστέρι; Να αφήσουμε στην άπονη αυτήν μοίρα να οδηγήση εκεί που θέλει αυτή; Όχι αγαπημένε μου, όχι θα είναι πολύ σκληρός για μας ο αιώνιος χωρισμός. Γιατί δεν το κατάλαβες ακόμα; Εκεί θέλει να μας οδηγήση η μοίρα. Ω? αγαπημένε μου…..
Ακολουθεί φωτογραφία με όλο το κείμενο:
Μέσα απ΄ αυτό το ημερολόγιο διακρίνω ότι, στη ζωή δεν έρχονται τα πράγματα όπως τα περιμένουμε, ειδικά στον έρωτα. Όταν ο αναμενόμενος χωρισμός λόγω των συγκυριών έρχεται, εκφράζεται μέσα στο κείμενο με τίτλο «Μελαγχολώ» στις 14/10/41 όπου η Μαρίτσα γράφει: Μελαγχολώ όταν μόνη στη βουβή αγκαλιά της μοναξιάς, το γλυκό δειλινό απλώσει ολέθρια στη φύση τα μενεξεδένια φτερά του, …….Μελαγχολώ όταν οι παθητικοί ήχοι κάποιου ταγκό ξυπνούν μέσα μου χίλιες λαχτάρες, όταν στη λαγγεμένη νύχτα δυο χέρια με πόνο ηχούν τις ντελικάτες χορδές μιας φτωχής κιθάρας, μου μιλούν για τη λήθη.
Ακολουθεί η φωτογραφία ολόκληρου του κειμένου:
Παρακάτω, σ΄ άλλο κείμενο στις 7/11/41 με τίτλο «Ας χωρήσωμε» γράφει: Ας πάψουμε λοιπόν αγαπημένε μου να σκεπτόμαστε πως να φτιάσουμε το θρονί που θα θρονιάζαμε την αγάπη μας. Πες πως πλέξαμε την αγάπη μας μέσα σ΄ ένα όνειρο που έσβυσε, σαν ένα λυχνάρι χωρίς λάδι. Πες πως τα περασμένα ήσαν ένα παραμύθι. Ας αρχίσει ο καθένας μας από την αρχή της μοίρας τον δρόμο τον σκληρό να τερματήση. Ας χωρήσουμε λοιπόν, αγαπημένε μου αφού η μοίρα μας το θέλει. Αντίο, αντίο για πάντα, σ΄ αγαπώ.
Όμως, υπάρχει και ένα μικρό, μισής σελίδας κείμενο, κατά τη διάρκεια των ολίγων μηνών χωρισμού από τον έρωτα της Μαρίτσας με τον μετέπειτα σύζυγο της Αλέξανδρο, με τίτλο «Θα σ΄ αγαπώ αιώνια» που σας το παρουσιάζω:
Ότι και αν μας συμβαίνει αγαπημένε μου όπου και να είσαι, εγώ δεν θα σε ξεχάσω ποτέ….Θα σ΄ αγαπώ αιώνια …, ναι αιώνια….Γιατί στο αντίκρισμα των δικών σου ματιών ένιωσα το σκίρτημα της πρώτης αγάπης…Και σου ορκίζομαι αγάπη μου, στο φως των γλυκών σου ματιών που λατρεύω, ότι η τελευταία μου πνοή δεν θα βγη παρά μόνον μαζί με το γλυκό σου όνομα.. Σου το ορκίζομαι!!! (Μαρίτσα).
Το ημερολόγιο αυτό τελειώνει στις 16/12/41 λόγω έλλειψης άλλων φύλλων και δεν γνωρίζω αν υπήρξε άλλο ημερολόγιο ως συνέχεια αυτού που έχω στη διάθεση μου. Το σπίτι όπου διέμενε η Μαρίστα στην Αγία Τριάδα, βομβαρδίστηκε κατά τη διάρκεια της κατοχής και βρέθηκε μονάχα αυτό το ημερολόγιο.
Στο τελευταίο λοιπόν κείμενο του ημερολογίου αυτού υπάρχει το κείμενο με τίτλο «Ζήσε ευτυχισμένος» και θα σας αναφέρω την πρώτη παράγραφο: Θυμάμαι όλες τις παλιές αλησμόνητες μέρες….Τις ευτυχισμένες στιγμές της ζωής μου που τις πέρασα κοντά σου. Ναι χρυσέ μου άγγελε …Κοντά σου πέρασα τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής μου … Πλάθαμε μαζί τα ωραιότερα, τα πιο τολμηρά όνειρα για μέλλον !!!! Ω, το τόσο άγνωστο μέλλον! Νόμιζα πως θάμουνα για πάντα ευτυχισμένη… Πόσο όμως βρίσκομαι μακρυά από την πραγματικότητα. Και νιώθω βαθιά την μοναξιά….
Το ημερολόγιο σταματά εδώ , στις 16/12/41. Έτσι δεν μπορούμε να μάθουμε την συνέχεια αυτού του έρωτα μέσα από τα κείμενα. Όμως τα πραγματικά γεγονότα μας βεβαιώνουν την συνέχιση αυτού του μεγάλου έρωτα. Η Μαρίτσα έκανε δύο παιδιά με τον έρωτα της, τον Γιώργο και την Δημήτρη και πρόλαβε να δει τα εγγόνια της σε αρκετά μεγάλη ηλικία.
