Της Ελένης Μπετεινάκη*
"...Χρόνια αργότερα έναν Δεκαπενταύγουστο βρέθηκα στο μουσείο του Van Gogh στο Άμστερνταμ να θαυμάζω μαζί με χιλιάδες ανθρώπους τους περίφημους πίνακες του ζωγράφου και σαν στάθηκα μπροστά στον πολύ γνωστό του πια “Βάζο με δεκαπέντε Ηλιοτρόπια» θυμήθηκα κείνα τα χρόνια στο πατρικό μου σπίτι, με τα ηλιοτρόπια της μητέρας μου και γέμισε η αίθουσα εικόνες άλλες και μυρωδιές ψητού, βασιλικού και λουλουδιών. Ένα χαμόγελο σχηματίστηκε στα χείλη μου και έψαξα την ιστορία « πίσω » από τον πίνακα…»*
Έτσι έγραφα πριν μερικές μέρες σε ένα μικρό αφιέρωμα στην Παναγιά τη Βατιανή των Αρχανών και στη μητέρα μου. Έψαξα λοιπόν πολύ κι ήταν ακόμη πιο συγκλονιστικό να μάθω πως η σειρά με τους πίνακες από Ηλιοτρόπια που κοσμούν σε διάφορες παραλλαγές τους Μουσεία σε όλο τον κόσμο φτιάχτηκε τον Αύγουστο του 1888 στην πόλη Άρλ της Νότιας Γαλλίας και μάλιστα ελάχιστες ημέρες μετά τον δικό μας Δεκαπενταύγουστο…
Εκεί στο κίτρινο σπίτι που έφτιαχνε για να φιλοξενήσει τον φίλο και γνωστό σε όλους τους κύκλους της Γαλλικής Κουλτούρας, Πωλ Γκογκέν, ο Vincent Van Gogh σε μια σειρά επιστολών προς τον αδελφό του Τεό και στο άλλο φίλο του Εμίλ Μπερνάρ αποκαλύπτει πτυχές της δημιουργίας του «Βάζου με δεκαπέντε Ηλιοτρόπια»
Πρώτα απ όλα στέλνει μια επιστολή στον φίλο του γάλλο ζωγράφο Εμίλ Μπερνάρ που γνωρίζονται από το καλοκαίρι του 1886. Γράφει λοιπόν στον ζωγράφο : « Σκέφτομαι να διακοσμήσω το ατελιέ μου με μισή ντουζίνα από πίνακες με ηλιοτρόπια. Τα καθαρά ή αναμειγμένα χρώματα θα ακτινοβολούν σε διαφορετικό γαλάζιο φόντο, από το ωχρό πράσινο του Βερονέζε στο μπλε ρουά και θα περιβάλλονται από λεπτές ταινίες ςμε πορτοκαλί περίγραμμα. Ένα είδος εφέ βιτρό γοτθικής εκκλησίας! Αγαπητοί μου φίλοι εμείς οι τρελούτσικοι, πόσο το απολαμβάνουμε με το μάτι, έτσι δεν είναι;» Β15, 18 Αυγούστου 1888
Είναι η λαχτάρα του ζωγράφου για καινούργια χρωματιστά εφέ και προχωρημένες συμβολικές έννοιες τόσο έντονη που λίγες μέρες μετά γράφει στον αδελφό του Τεό : «Ελπίζοντα σαν ζήσουμε σε ένα δικό μας ατελιέ, με τον Γκογκέν, θα ήθελα να προετοιμάσω τη διακόσμηση του. Τίποτε άλλο, μονάχα ηλιοτρόπια Δίπλα στην αποθήκη σου στο εστιατόριο Ντιβάλ, στη λεωφόρο Μονμάρτρ, ξέρεις ότι υπάρχει μια όμορφη σύνθεση από λουλούδια. Πάντα θυμάμαι τα ηλιοτρόπια που είναι στη βιτρίνα. Όπως και να ΄χει , αν υλοποιήσω το πλάνο που έχω κατά νου , θα σχεδιάσω περίπου 12 πίνακες. Το σύνολο λοιπόν θα είναι μια συμφωνία μπλε και κίτρινου. Το δουλεύω κάθε πρωί , ξεκινώντας από την ανατολή του ήλιου , διότι τα λουλούδια μαραίνονται νωρίς και σκοπός μου είναι να ολοκληρώσω αυτό που θέλω με μια μόνο προσπάθεια. » Επιστολή 526, 21 Αυγούστου 1888
Ωστόσο πολλοί ήταν εκείνοι που πίστευαν πως ο Van Gogh είχε επιλέξει να ζωγραφίσει τα συγκεκριμένα λουλούδια λόγω του συμβολικού τους χαρακτήρα . Λένε πως οι ηλίανθοι είναι σύμβολο πίστης και μάλιστα της πίστης που συνοδεύεται από θαυμασμό και ίσως φτάνει στην υπερβολή Κι όπως έγραψε αργότερα στον κριτικό Οριέ , είχε φιλοτεχνήσει ειδικά τον πίνακα που φυλάσσεται σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου γιατί ήθελε να δείξει την ευγνωμοσύνη του στον Γκογκέν που έμεινε μαζί του δύο ολόκληρους μήνες. Λένε πως για τα χρώματα του συγκεκριμένου πίνακα είναι τόση η καθαρότητα τους που μοιάζει να είναι βουτηγμένος στο φως του ήλιου μέχρι και σήμερα, σαν μια έκρηξη που αιχμαλωτίζει το βλέμμα.
Ο Γκογκέν πήγε στην Άρλ κι αν κι ο Van Gogh θα γράψει αργότερα σε μια άλλη επιστολή στον αδελφό του πως «ο Γκογκέν είχε ξετρελαθεί με τα ηλιοτρόπια μου. Θα ακολουθήσει μια δραματική φιλονικία εξαιτίας της κατάθλιψης από την οποία έπασχαν αμφότεροι, με αποτέλεσμα ο Van Gogh να κόψει μέρος του αριστερού αυτιού του, αφού προηγουμένως είχε απειλήσει να σκοτώσει τον Γκoγκέν. Παρόλα αυτά ο Γάλλος ζωγράφος αν και έφυγε από την Άρλ προσπάθησε να αποκτήσει τους πίνακες του Van Gοgh γιατί είχε δεθεί πολύ μαζί τους. Ο Van Gogh στις αρχές του 1889 άρχισε να δημιουργεί αντίγραφα για να ξαναπλησιάσει τον Γκογκέν.
Λίγο μετά εισάγεται στο ψυχιατρικό κέντρο του μοναστηριού του Αγίου Παύλου στον Σαιν Ρεμύ, όπου και παραμένει συνολικά για ένα περίπου χρόνο πάσχοντας πια από βεβαιωμένη κατάθλιψη. Κατά την παραμονή του εκεί, συνεχίζει να ζωγραφίζει.
Τον Ιούλιο του 1890, ο Van Gogh εμφανίζει συμπτώματα πιο έντονης κατάθλιψης και τελικά αυτοπυροβολείται στο στήθος στις 27 Ιουλίου ενώ πεθαίνει δύο ημέρες αργότερα.
ΠΗΓΕΣ:
National Geographic history, Van Gogh
* http://www.cretalive.gr/opinio...
http://zhtunteanagnostes.blogs...
Wikipedia, org
