Η λύση για τη Λειψυδρία του Ηρακλείου, είναι η αφαλάτωση από τον Αλμυρό

Του Παναγιώτη Αναστασάκου

Για τη λειψυδρία αλλά και για τα προβλήματα ποιότητας νερού στο Ηράκλειο, έχουν γραφεί χιλιάδες σελίδες. Πρόσφατα αναρτήθηκε στο Cretalive και μια δική μου προσέγγιση με θέμα την ποιότητα του νερού που πίνουμε στο Ηράκλειο, με απογοητευτικές αλλά τεκμηριωμένες και χρήσιμες διαπιστώσεις (δείτε στο λινκ https://www.cretalive.gr/opini... )

Ποια είναι λοιπόν η πραγματικότητα;

Όλα σχεδόν τα νερά της περιοχής μας, προέρχονται από γεωτρήσεις οι τελευταίες των οποίων διανοίχτηκαν από το Δήμο στις Δαφνές και ξεπέρασαν τα 600 μέτρα με ότι αυτό συνεπάγεται περιβαλλοντικά!

Τα πετρώματα της Κρήτης είναι ασβεστολιθικά (πλούσια σε ασβέστιο και Μαγνήσιο) και ως εκ τούτου, παρουσιάζουν αυξημένη σκληρότητα και τάση για εναπόθεση αλάτων (καθαλατώσεις) κυρίως σε  σωληνώσεις, σε δεξαμενές και σε συστήματα ζεστού νερού όπου και επιτείνεται το πρόβλημα. (δείτε εδω https://www.cretalive.gr/opini...)

Έτσι το νερό του δικτύου στο Ηράκλειο, είναι οριακά κατάλληλο (ή ακατάλληλο) λόγω αλατότητας και χλωρίωσης.

Τι κάνουν όμως άλλες χώρες που υποφέρουν από παρόμοια προβλήματα;

Στην Κύπρο π.χ. που αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα λειψυδρίας, τη δεκαετία του 70 στράφηκαν στην κατασκευή μεγάλου αριθμού φραγμάτων για να συγκεντρώνουν τα επιφανειακά και πλημμυρικά νερά. Τα φράγματα όμως δεν αποδείχθηκαν επαρκή να λύσουν το πρόβλημα διότι σε παρατεταμένες περιόδους ανομβρίας δεν συγκέντρωναν ποσότητες νερού που θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους (το βιώνουμε και εμείς στην περίπτωση του φράγματος Αποσελέμη). Σήμερα έχουν στραφεί στην αφαλάτωση, επιτυγχάνοντας μία καλή λύση στο πρόβλημα.

Στην περίπτωσή μας, τα πράγματα στην Κρήτη είναι λίγο καλλίτερα, αφού διαθέτουμε τους «Αλμυρούς», τα ποτάμια δηλαδή των οποίων τα νερά προέρχονται από την υφαλμύριση των υδροφορέων των ορεινών όγκων. Οι πιο γνωστοί «Αλμυροί» της Κρήτης είναι:

Στον ορεινό όγκο της Δίκτης οι Αλμυροί Αγίου Νικολάου, Μαλίων και Άρβης, στον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη οι Αλμυροί Ηρακλείου, Μπαλί και Αγίου Παύλου, στον ορεινό όγκο των Αστερουσίων ο Αλμυρός Τσούτσουρα, στον ορεινό όγκο των Λευκών ορέων οι Αλμυροί Γεωργιούπολης, Καλαμίου, Καλυβών, και στον ορεινό όγκο της Θρύπτης οι Αλμυροί Μαλάβρας και Καψά.

Το ΙΓΜΕ εκτιμά ότι στην Κρήτη η ποσότητα των υφάλμυρων νερών που χύνεται στη θάλασσα από τους «Αλμυρούς», υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο m3/έτος, ποσότητα ιλιγγιώδης για τα δεδομένα μας. Μόλις το 5% από τα νερά αυτά αν μπορούσε επεξεργασμένο να περάσει στα δίκτυα μας θα λύναμε το πρόβλημα! 

Η αφαλάτωση υφάλμυρου νερού είναι πολύ οικονομικότερη από την αφαλάτωση θαλασσινού νερού. Με τους συνεχώς βελτιούμενους μάλιστα τύπους μεμβρανών και κυρίως τη συνεχώς μειούμενη ενέργεια ανά μονάδα παραγόμενου νερού, το κόστος της αφαλάτωσης θα εξακολουθήσει να μειώνεται σημαντικά τα επόμενα έτη, ενώ η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενεργείας θα επιφέρει μία επιπλέον μείωση του κόστους παραγωγής. Γι’ αυτό, η ανάπτυξη πράσινων μονάδων αφαλάτωσης είναι μια ευρέως εφαρμόσιμη τεχνολογία στην Καλιφόρνια, στο Ισραήλ και σε άλλες χώρες.

Ο Αλμυρός του Ηρακλείου, είναι μία πηγή του Ψηλορείτη δίπλα μας, που σύμφωνα με τις υπάρχουσες μελέτες (π.χ. μία μεταπτυχιακή του ΕΜΠ προσβάσιμη στην ιστοσελίδα ( http://www.openarchives.gr/vie... ) δίδει ετησίως περί τα 240 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, με μία παροχή που κυμαίνεται από 4 μέχρι 70 κυβικά μέτρα νερού το δευτερόλεπτο. Το σύνολο των νερών αυτών, καταλήγει στη θάλασσα.

Το νερό είναι υφάλμυρο, εκτός από μία χρονική περίοδο που κυμαίνεται από 40 έως 70 ημέρες το χρόνο, όπου το νερό είναι απολύτως κατάλληλο για υδροδότηση.

Οι μελέτες ξεκαθαρίζουν, πως όταν η παροχή νερού στην πηγή ξεπερνά τα 12 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο, κάτι εύκολα μετρήσιμο, τότε το νερό του Αλμυρού είναι κατάλληλο για το δίκτυο της πόλης. Και αυτό συμβαίνει επαναλαμβάνω σε 40 έως και 70 ημέρες το χρόνο.

Για την περίοδο λοιπόν αυτή, εκτιμάται πως μία ποσότητα καθαρού πόσιμου νερού της τάξης των 25 μέχρι και 50 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, διπλάσια από όση ποσότητα νερού χρειαζόμαστε ολόκληρο το χρόνο  στο Ηράκλειο, χύνεται ανεκμετάλλευτο στη θάλασσα!

Πολλά από αυτά τα νερά, θα μπορούσαν εύκολα να διοχετεύονται στο φράγμα Αποσελέμη για να το εμπλουτίζουν (στην Αθήνα, το νερό φθάνει από τον Εύηνο διανύοντας 350 χλμ) και κάποιες άλλες ποσότητες, να οδηγούνται κατ΄ ευθείαν στα δίκτυα της πόλης, για να «ξεκουράζουν» τις γεωτρήσεις.

Παράλληλα όμως και αυτό είναι το σημαντικό, με την εφαρμογή της αφαλάτωσης, θα μπορούσαμε από τον Αλμυρό, να εξασφαλίζουμε οικονομικότερα πρόσθετες ποσότητες νερού για όλο το χρόνο, ικανές να καλύψουν τις ανάγκες του Ηρακλείου.  

Αυτό έχει πλέον αποδειχθεί από όσα ο Δήμος Γαζίου έχει καταφέρει να υλοποιήσει μέχρι σήμερα στην περιοχή του Αλμυρού, όπου ήδη διαθέτει μία μονάδα αφαλάτωσης δυναμικότητας 3.000 μ3 την ημέρα και από την επόμενη θερινή περίοδο θα διαθέτει και μία δεύτερη με τα ίδια χαρακτηριστικά. Με τις δύο μονάδες ο Δήμος Γαζίου θα καλύπτει όλες τις ανάγκες του για 24ωρη συνεχή υδροδότηση και το κυριότερο, με απόλυτα συγκρίσιμους οικονομικά όρους, δηλαδή με κόστος 25 λεπτά το μ3 (αφαλάτωση και ενέργεια), όταν από τον Αποσελέμη και όταν υπάρχει νερό, οι Δήμοι προμηθεύονται το νερό με 20 λεπτά το μ3 και το νερό από τις γεωτρήσεις (που είναι και όπως αναφέρθηκε οριακά ακατάλληλο) φθάνει τα 50 λεπτά το μ3.

Έτσι λοιπόν, θα έλεγα σε όποιον πολιτικά αρμόδιο, διοικητικά υπεύθυνο, συνυπεύθυνο, σχετικό ή άσχετο απλό δημότη, ότι:

• Αντί να επιλέγουμε να ….θρηνούμε για τη λειψυδρία, κάτι που μπορεί να μας οδηγήσει ακόμη και σε  …λιτανείες για βροχή, προκείμενου να γεμίσει το φράγμα Αποσελέμη,
• Αντί να καταφεύγουμε στην οργή, για στην απραξία των υπηρεσιών και τη χρόνια ανυπαρξία συντονισμού μεταξύ τους,
• Αντί οι αρμόδιες υπηρεσίες να φορούν …παρωπίδες στο θέμα της αφαλάτωσης.
• Αντί να τα βάζουμε με τον κάθε πολιτικά αρμόδιο και υπεύθυνο ή ανεύθυνο,
• Αντί να σταματάμε τη γκρίνια μέχρι τις διαπιστώσεις στα πρωτοσέλιδα, που δεν λύνουν το πρόβλημα,

Ας ζητήσουμε επί τέλους τώρα που πλησιάζουν και οι αυτοδιοικητικές εκλογές, να ξεκινήσει μία σοβαρή αντιμετώπιση στο θέμα της λειψυδρίας.

Ο Αλμυρός με τα νερά του, θα βρίσκεται πάντα εκεί και θα μας περιμένει…