Η βία κατά των γυναικών: ένα κοινωνικό ζήτημα

Του Δημήτρη Μιμή

 Στο προηγούμενο άρθρο μου στο cretalive αναφέρθηκα στη σεξουαλική παρενόχληση. Το θέμα προέκυψε από το σκάνδαλο Weinstein   στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Από τότε οι φωνές των γυναικών έχουν απελευθερωθεί, μέσω των κοινωνικών δικτύων, σ΄ όλο τον κόσμο γεγονός που μας δίνει μια ιδέα για την έκταση των επιθέσεων που υφίστανται οι γυναίκες.  Μάλιστα το θέμα έχει πάρει μεγάλη διάσταση και έχει γίνει κοινωνικό θέμα.

Οι γυναίκες σήμερα μαρτυρούν τη βία που έχουν υποστεί επειδή τυχαίνει να είναι γυναίκες, ξεφεύγοντας έτσι από τη σιωπή και την ντροπή ότι είναι θύματα σεξουαλικής βίας.

Πέρα από το μεμονωμένο φαινόμενο της σεξουαλικής βίας, οι συλλογικές καταγγελίες, σίγουρα αναδεικνύουν ένα ζήτημα της κοινωνίας. ‘Όμως πως εκλαμβάνει η κοινωνία αυτή τη βία κατά των γυναικών και πότε πραγματοποιούνται δημόσιες συζητήσεις για τα θέματα των γυναικών;

Ας ξεκινήσουμε από την αρχή.  Από το 1970, με τη γέννηση του Κινήματος για την Απελευθέρωση των Γυναικών, προέκυψαν οι πρώτες συζητήσεις   σχετικά με το ζήτημα της βίας κατά των γυναικών και ειδικότερα του βιασμού. Τότε οι γυναίκες συζητώντας μεταξύ τους συνειδητοποίησαν ότι πολλές ήταν θύματα σεξουαλικής βίας και κατέστησαν το αντικείμενο συλλογικής απαίτησης. Βέβαια τα κινήματα υπέρ των γυναικών έχουν τη ρίζα τους στα τέλη  του 19ου  αιώνα με τις γυναίκες που επιζητούσαν δικαίωμα στον ψήφο, συμμετοχή στα κοινά, και ίση μεταχείριση με τους άνδρες. Μερικές όμως γυναίκες  έγιναν βίαιες και επιθετικές και ξέφυγαν από τους σκοπούς τους, έτσι που να επινοηθεί ο υποτιμητικός χαρακτηρισμός « σουφραζέτες».

Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορικά αφού η γυναίκα  είναι πλήρες  μέλος της κοινωνίας. Όμως εξακολουθεί να δέχεται την επιθετική διάθεση του άνδρα με αποκορύφωμα την σεξουαλική βία και  με τις διαστάσεις που έχει λάβει να έχει καταστεί ένα κοινωνικό  ζήτημα.    

Το 1972 στη Γαλλία, η δίκη στο Βοbigny   παραμένει διάσημη.  Μία έφηβος, η Μαρί-Κλαίρ Κεβαλέρ οδηγήθηκε σε δίκη επειδή έκανε έκτρωση. ( είχε μείνει έγκυος μετά από βιασμό  αλλά  τελικά απαλλάχτηκε ). Η περίπτωση αυτή δείχνει το πώς αντιμετωπίζονταν  η γυναίκα που είχε δεχθεί βία. Τα πράγματα όμως μετά τη δίκη αυτή άρχισαν να αλλάζουν. 

Επίσης το 1972 βρίσκουμε στα   ραδιοφωνικά αρχεία  της Γαλλίας τα πρώτα περιστατικά του θέματος του βιασμού αλλά και της ευαισθητοποίησης στο θέμα αυτό.  Το 1977 το παράδειγμα της Ιταλίας, όπου πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις γυναικών στους δρόμους της Ρώμης,  επηρέασε και άλλες χώρες.

Μετά το 1972, έξι χρόνια μετά, το 1978, πραγματοποιήθηκε άλλη μία δίκη. Η γνωστή ως “δίκη του βιασμού” στο Aix-en-Provence. Είναι η περίπτωση όπου δύο νεαρές γυναίκες κάνουν γυμνισμό στη θάλασσα της Μασσαλίας και δέχονται επίθεση από 3 άνδρες οι οποίοι μετά  από δίκη καταδικάστηκαν έως και 6 χρόνια φυλάκιση. Ο  αντίκτυπος της δίκης αυτής ήταν σημαντικός από πολλές απόψεις.  Οι επιτιθέμενοι ήταν το αποτέλεσμα μιας κοινωνίας που ανέχεται αυτό το είδος επιθετικότητας. Σ΄ αυτή τη  “δίκη του βιασμού” για πρώτη  φορά βλέπουμε  να κατηγορείται η κοινωνία. Στη δίκη αυτή ακούστηκε ότι οι βιασθείσες αντιστάθηκαν στην αρχή αλλά στο τέλος συναίνεσαν οπότε δεν ήταν βιασμός και ότι αυτό δείχνει πως το θέμα αντιμετωπιζόταν μέχρι τότε. .Δηλαδή τα θύματα συναίνεσαν άρα είναι συνυπεύθυνα. Στη δίκη αυτή αναφάνηκε μια άλλη καινοτομία και  είναι ότι έλαβε υπόψη της το ηθικό και το ψυχολογικό τραύμα.  

Από τότε η νομοθεσία έχει αλλάξει. Σήμερα όμως στη Ευρώπη, πέρα από τις νομοθεσίες, κυριαρχεί η άποψη ότι πρέπει σε βάθος χρόνου να εκπαιδεύσουμε  την κοινωνία και ότι  την νομοθεσία μπορούμε να την κάνουμε αργότερα. Αυτό σημαίνει ότι θα εκπαιδεύσουμε τους εκπαιδευτικούς πράγμα για το οποίο απαιτείται χρόνος. Η νέα γενιά εκπαιδευτικών θα αλλάξει την άποψη της για το θέμα  της βίας κατά των γυναικών και μετά θα την μεταδώσουν. Με την μετάδοση από γενεά σε γενεά ίσως φθάσουμε στην ισότητα ανδρών και γυναικών.

 Οι κοινωνικές επιστήμες σήμερα  έχουν πιστοί ότι το μοντέλο όλων των κοινωνιών βασίζεται στην αρσενική εξουσία. Για να πετύχουμε την ισότητα ανδρών και γυναικών  πρέπει ν΄ αλλάξει ο τύπος και ο τρόπος που λειτουργεί η  κοινωνία. Αυτό όμως απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ελπίζω ότι μετά την υπόθεση Weinstein  τίποτα δεν θα είναι όπως πριν.