H γυναίκα δεν είναι res

Του Πέτρου Μηλιαράκη*

Με αφορμή το τελευταίο γεγονός της εν ψυχρώ αποτρόπαιας δολοφονίας της άτυχης Νεκταρίας στην Ιεράπετρα, που αφορά αναπαραγωγή του αλγηνού και επικίνδυνου για την κοινωνία μας φαινομένου να δολοφονούνται γυναίκες, γιατί το δικαίωμά τους να αυτονομηθούν στη ζωή δεν τους ανήκει, αλλά αντιθέτως το ατομικό και συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτό δικαίωμα ανήκει στον άνδρα, ο όποιος έχει «επι της γυναικός» αποκλειστικά το «δικαίωμα ζωής και θανάτου», μας επιβάλει να εστιάσουμε στα παρακάτω. Και εστιάζουμε στα παρακάτω, διότι η δολοφονία γυναικών από τον εν διαστάσει ή μη άνδρα τους σε νόμιμη ή ελεύθερη σχέση, λαμβάνει πλέον τα χαρακτηριστικά ενός ιδιαιτέρως επικίνδυνου «κοινωνικού φαινομένου-προβλήματος».

ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ Η ΛΑΊΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ 

Ο καθηγητής των καθηγητών μου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νικόλαος Χωραφάς και εκ των θεμελιωτών του Ποινικού Δικαίου, είχε διακηρύξει ότι: «το Ποινικόν Δίκαιον είναι ως εκ της φύσεως αυτού το τμήμα εκείνον του Δικαίου, το οποίο ευρίσκεται εις την στενοτέραν επαφήν με τη λαϊκήν ψυχήν και την λαϊκήν συνείδησιν».

Το Ποινικό Δίκαιο πραγματεύεται πάντοτε τα εγκλήματα και τις ποινές, ήτοι αφορά στην κατάστρωση των στοιχείων του εγκλήματος και τη σύμφωνα με το Νόμο ποινική μεταχείριση του εγκληματία.

Ωστόσο, στη λαϊκή συνείδηση και στο περί δικαίου αίσθημα πολλές φορές ένα έγκλημα, σύμφωνα και με τις κρατούσες κοινωνικές συνθήκες, ορίζεται ως «αποτρόπαιο». Ο όρος αυτός δεν προσδιορίζεται με κανόνες δικαίου, δεν τυποποιείται στον Ποινικό Κώδικα , αλλά εδράζεται στη λαϊκή ψυχή και στη λαϊκή συνείδηση. Προσδιορίζεται απο το λαϊκό περί δικαίου αίσθημα.

 Ο όρος δε «αποτρόπαιο» αποδίδεται και στο έγκλημα της δολοφονίας της άτυχης Νεκταρίας, με δολοφόνο τον εν διαστάσει σύζυγό της και πατέρα των παιδιών της!..

Το παρόν κείμενο με απόλυτο σεβασμό στην αδικοχαμένη Νεκταρία εστιάζει στο ότι η ανθρώπινη φύση δεν είναι ούτε εγγενώς κακή (Χομπς-Hobbes), αλλά  ούτε  και εγγενώς καλή (Ρουσώ-Rousseau).

 Η ανθρώπινη φύση είναι πρωτίστως κοινωνική, υποκείμενη στις συνθήκες που επικρατούν σε μία κοινωνία, δηλαδή στις συνθήκες που επιβάλλει η άρχουσα ιδεολογία, άλλοτε της πατριαρχίας και άλλοτε της θρησκοληψίας-ή και των δύο αυτών καταστάσεων. 

Ασφαλώς δε σε καθεστώς πατριαρχίας και θρησκοληψίας, η γυναίκα αντιμετωπίζεται ως «δεύτερης κατηγορίας άνθρωπος» ή ακόμη και ως πράγμα -res.

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ RES

Σε πολλούς πολιτισμούς η γυναίκα είναι res, εκτελούμενη δια λιθοβολισμού, εάν υποπέσει σε αδίκημα που η φαλλοκρατία και η θρησκοληψία αποδοκιμάζουν. Αντιθέτως, στο αντίστοιχο αδίκημα, όσον αφορά στον άνδρα, μπορεί να εμπίπτει και στα όρια του «ναρκισσισμού». Αλλά και ο ναρκισσισμός αφορά πρόδηλη διαταραχή προσωπικότητας, σκοτεινή πλευρά του ατομικισμού και του εγωκεντρισμού. Ο εγωκεντρικός και ναρκισσιστής άνθρωπος δεν μπορεί να επιβιώσει εάν δεν αποσπάσει το «θαυμασμό της κοινότητας» ή την «υπεραξία του ατόμου του», απέναντι στον/στην σύντροφό του. 

ΥΠ’ ΌΨΙΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΞΉΣ:

Η «Εγκληματολογία» εξετάζει τους παράγοντες που γεννούν το «εγκληματικό φαινόμενο», εξετάζει τα θύματα της εγκληματικής συμπεριφοράς, μελετά τους κανόνες, η θέσπιση των οποίων θα καθιστούσε αποτελεσματικότερη την προστασία των εννόμων αγαθών, ερμηνεύει το «έγκλημα» και τα επιμέρους στοιχεία του, μελετά τη στάση της κοινωνίας απέναντι στο έγκλημα και στο δράστη, ενώ προβαίνει και σε «συστηματική ανάλυση των εγκληματολογικών δεδομένων», με επίκουρες: α) την Κοινωνιολογία, β) την Ψυχολογία, γ) την Ανθρωπολογία, δ) τη Βιολογία, ε) τη Νομική, στ) τη Στατιστική κ.λπ.

Ωστόσο για να μην μπαίνουμε  σε μακροσκελείς αναλύσεις σε ένα βραχύ κείμενο – άρθρο, εκείνο που χαρακτηρίζει (και) την παρούσα περίπτωση,είναι ο άκρατος εγωισμός του άνδρα, που σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός ή να δικαιολογηθεί!..Και τούτο διότι σε καμία περίπτωση μπορεί να δικαιολογηθεί ή να γίνει δεκτό ότι η γυναίκα αποτελεί «κτήμα – ιδιοκτησία – πράγμα» του άντρα, που μπορεί να επεμβαίνει σε οποιαδήποτε επιλογή της!

ΩΣ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ

Όσο πιο γρήγορα οι κοινωνίες οργανωθούν όχι απλώς στη βάση της έννομης ισότητας των δύο φύλων, αλλά όσο πιό γρήγορα  κατακτήσουν εν τοις πράγμασι την ισότητα των δύο φύλων και αυτή ισότητα μεταβολιστεί ως κατάκτηση πολιτισμού στην κοινωνία, και όσο ο πολιτισμός θα προσχωρεί στο δικαίωμα ότι ουδείς είναι ιδιοκτήτης του άλλου ή της άλλης σε οποιαδήποτε έγγαμη ή ελεύθερη σχέση, τόσο πιο σύντομα ο πολιτισμός θα κατακτήσει το προσδοκώμενο: την ισότητα δια του ενανθρωπισμού του ανθρώπου.

* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).