Γράφει ο Ιανός Ιανού
Πολύ μεγάλη κινητικότητα παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σε διεθνείς οργανισμούς, επιστημονικούς φορείς, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ομάδες συζητήσεων υπέρ της απαγόρευσης χρήσης αυτόνομων θανατηφόρων όπλων (οπλικών συστημάτων).
Ο ίδιος ο όρος “αυτόνομα” αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης, καθότι η αυτονομία προϋποθέτει ένα ευρύ φάσμα διεργασιών και δραστηριοτήτων. Η πραγματική αυτονομία σημαίνει μηχανές που αλληλεπιδρώντας με το περιβάλλον, αισθάνονται, μαθαίνουν και αποκτούν συνείδηση της ύπαρξης τους. Αυτό νομοτελειακά θα εγείρει ατελείωτα φιλοσοφικά και θεολογικά ερωτήματα και αντιπαραθέσεις. Για ν’ αποφύγουμε την παγίδα του ορισμού, θα διαχωρίσουμε την πραγματική απ’ την “τεχνολογική” αυτονομία και θα θεωρήσουμε αυτά τα οπλικά συστήματα (Ο. Σ.) ως “τεχνολογικά” αυτόνομα, κατατάσσοντας τα σε τρείς κατηγορίες ανάλογα με το βαθμό εμπλοκής του ανθρώπινου παράγοντα στην επιτήρηση των διαδικασιών που εκτελεί το οπλικό σύστημα :
α) Ο.Σ. που εφόσον ενεργοποιηθούν μπορούν να επιλέξουν στόχους και να επιτεθούν ΜΟΝΟ κατόπιν ανθρώπινης εντολής (Human in the Loop),
β) Ο.Σ. που εφόσον ενεργοποιηθούν μπορούν να επιλέξουν στόχους και να επιτεθούν ΧΩΡΙΣ ανθρώπινη εντολή, αλλά υπό την επίβλεψη χειριστή ο οποίος θα μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο και να σταματήσει τις ενέργειες του Ο.Σ. εντός ενός ορισμένου χρονικού διαστήματος (Human on the Loop),
γ) Ο.Σ. που εφόσον ενεργοποιηθούν είναι ικανά να επιλέξουν στόχους και να επιτεθούν χωρίς την ανάγκη ανθρώπινης εντολής (Human out of the Loop). (International Committee of the Red Cross, autonomous-weapons-systems-full-report.pdf)
Η “αυτονομία” αυτών των οπλικών συστημάτων εδράζεται στη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης (Τ.Ν) και θεωρείται ως η τρίτη επανάσταση στη διεξαγωγή του πολέμου, μετά την ανακάλυψη της πυρίτιδας και τη χρήση πυρηνικών. Στη βάση του πρώτου κανόνα του Asilomar περί Τ.Ν. που ορίζει ότι “στόχος της έρευνας πάνω στην Τ.Ν. δεν είναι η δημιουργία μη κατευθυνόμενης νοημοσύνης, αλλά επωφελούς νοημοσύνης”, επιστήμονες και ερευνητές που εργάζονται πάνω στην ανάπτυξη και χρήση Τ.Ν. καθώς και επιστήμονες συναφών γνωστικών πεδίων, παγκόσμιοι οργανισμοί και μεγάλες εταιρείες, εκφράζουν τον προβληματισμό και την ανησυχία τους σχετικά με τη χρήση Τ.Ν. στην ανάπτυξη αυτόνομων θανατηφόρων οπλικών συστημάτων, ζητώντας την απαγόρευση τους. Το ίδρυμα Future of Life (F.L.I.), που σκοπό έχει να μειώσει τους κινδύνους για την ανθρωπότητα από τη χρήση Τ.Ν, πυρηνικών όπλων και βιοτεχνολογίας, έδωσε στη δημοσιότητα ανοιχτή επιστολή με την οποία προειδοποιεί για τους κινδύνους από μια παγκόσμια κούρσα εξοπλισμού με οπλικά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Στην ίδια επιστολή ζητείται η απαγόρευση χρήσης τεχνολογίας Τ.Ν. σε επιθετικά οπλικά συστήματα.
Το F.L.I. μόνο τυχαίο ίδρυμα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, αφού στο διοικητικό συμβούλιο και την επιστημονική επιτροπή του, φιγουράρουν ονόματα όπως του αστροφυσικού Stephen Hawking, του Jaan Tallinn ιδρυτή των Skype και Kazaa, του ηθοποιού Morgan Freeman, του Elon Musk προέδρου της εταιρείας κατασκευής ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla Motors, πρώην CEO της Paypal και ιδιοκτήτη της ιδιωτικής διαστημικής εταιρείας SpaceX. Ο κ. Musk έχει χαρακτηρίσει την άνευ ελέγχου ανάπτυξη της Τ.Ν. ως “επίκληση του δαίμονα”, θεωρώντας την ως την πιο σοβαρή υπαρξιακή απειλή ενάντια στο ανθρώπινο είδος .Οι ανησυχίες μεγάλου μέρους της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, οδήγησαν στη δημιουργία του οργανισμού Ban Lethal Autonomous Weapons (http://autonomousweapons.org/), ο οποίος έδωσε στη δημοσιότητα μια ταινία μικρού μήκους, σχετικά με την πιθανή χρήση αυτόνομων θανατηφόρων όπλων.
Η ταινία αυτή, αν και προϊόν φαντασίας, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και προκαλεί αίσθηση και ανησυχία όσον αφορά τις δυνατότητες των L.A.W.
