Είναι θέμα παιδείας

Χιλιοειπωμένη η φράση, έχει γίνει σχεδόν γραφική, επωδός για όλα τα κακώς κείμενα στη χώρα μας. Ακόμα κι έτσι, όμως, καταφέρνει να συνοψίζει σε μεγάλο βαθμό τον πυρήνα πολλών από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Στην ατελή μας παιδεία πρέπει να αναζητηθεί η αιτία για πολλές στρεβλώσεις που μας διακρίνουν, από εκεί θα πρέπει να προκύψουν και οι λύσεις. Όπως ισχύει όμως για τα περισσότερα πράγματα στη ζωή μας, έτσι και στην παιδεία, όσο χρόνο και κεφάλαιο είσαι διατεθειμένος να επενδύσεις, τόσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση που θα προκύψει. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αφορά συνολικά την ικανότητα της κοινωνίας και του κράτους μας να αντιλαμβάνονται τις αδυναμίες και να προσπαθούν να τις μετατρέψουν σε ευκαιρίες για εξέλιξη. Αυτό είναι το κλειδί για επιτυχία στον 21ο αιώνα.

Η ευθύνη και αρμοδιότητα για τις υποδομές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πέρασε στους δήμους της χώρας μας το 2011 χωρίς να έχει προηγηθεί ούτε πλήρης σχεδιασμός, ούτε επαρκής ενίσχυσή τους με τους αντίστοιχους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους. Οι δήμοι προσπάθησαν και προσπαθούν φιλότιμα να απορροφήσουν αυτό το βάρος, όχι πάντα χωρίς προβλήματα και αρρυθμίες. Στο Ηράκλειο, η δημοτική αρχή του Βασίλη Λαμπρινού έθεσε σε τεχνικό πλαίσιο από πολύ νωρίς στόχο την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των αναγκών συντήρησης των πολυάριθμων σχολικών εγκαταστάσεων, που το επίπεδό της δεν ήταν το απαιτούμενο. Για το θέμα εργαζόμαστε στενά με την αντιδήμαρχο Παιδείας Στέλλα Καλογεράκη- Αρχοντάκη, με τις σχολικές επιτροπές και βέβαια με την περιφερειακή διεύθυνση  εκπαίδευσης και τις διευθύνσεις πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Υπηρετώντας αυτή τη στρατηγική, προχωρήσαμε στα παρακάτω σημαντικά βήματα:

• εξαρχής οργανώσαμε την πολεοδομική τακτοποίηση του συνόλου των σχολικών κτιρίων, δεκάδες εκ των οποίων δεν διέθεταν οικοδομικές άδειες
• εντοπίσαμε τις εγκαταστάσεις που είχαν σοβαρά ζητήματα υγιεινής (πχ ύπαρξη αμιάντου) ή αντιμετώπιζαν οξύτερα προβλήματα από άλλες και προωθήσαμε άμεσες παρεμβάσεις σε αυτές τις περιπτώσεις (ΔΣ Αγίου Σύλλα, συγκροτήματα “Τάλως” και Δειλινών).
• καταγράψαμε τις ανάγκες συντήρησης όλων των εγκαταστάσεων (ελέγξαμε 138 σχολικά κτίρια για όλα τα ζητήματα ασφάλειας και υγιεινής) και τις αντιμετωπίσαμε ολοκληρωμένα με συνολική εργολαβία, ώστε σε σύντομο διάστημα το ένα μετά το άλλο τα ταλαιπωρημένα σχολικά συγκροτήματα να αποκτήσουν μια αξιοπρεπή εικόνα και μια λειτουργική και ασφαλή κατάσταση. Πολλές δεκάδες σχολικά κτίρια υπέστησαν είτε ριζική είτε σημειακή συντήρηση και πλέον υπάρχουν σταθερά σχετικές εργολαβίες για άμεσες παρεμβάσεις, όταν είναι απαραίτητο. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που υλοποιήθηκαν στα σχολικά συγκροτήματα 3^ου Λυκείου, 4^ου Γυμνασίου & Λυκείου, 19^ου  Δημοτικού, 6^ου Γυμνασίου, Πρότυπου Γυμνασίου & Λυκείου, Γυμνασίου – Λυκείου Αγ. Μύρωνα κ.α. 
• Εκπονήσαμε μελέτες για την αντισεισμική ενίσχυση της Πρώην Παιδαγωγικής Ακαδημίας και του 21ου Δημοτικού σχολείου στη Φορτέτσα οι οποίες υπήρξαν ζητούμενο για χρόνια. Προχωρήσαμε σε ιδιαίτερες διαδικασίες ανακατασκευής για τα εν λόγω σχολικά κτίρια που αντιμετώπιζαν προβλήματα στατικής επάρκειας, όπως το 21ο ΔΣ στη Φορτέτσα, το οποίο ολοκληρώθηκε και την “Παιδαγωγική Ακαδημία”, το οποίο θα συμβασιοποιηθεί σύντομα. 
• Θέσαμε σε εφαρμογή ειδική ψηφιακή πλατφόρμα “Citizen App - Schools” η οποία μάλιστα βραβεύτηκε για την καινοτομία της, η οποία δίνει τη δυνατότητα απευθείας δήλωσης από τους διευθυντές των σχολείων οποιουδήποτε τεχνικού προβλήματος στις εγκαταστάσεις. Με αυτό τον τρόπο τα προβλήματα δηλώνονται και ταυτοποιούνται άμεσα, προτεραιοποιούνται αυτόματα, χωρίς καθυστερήσεις και γραφειοκρατικά προσκόμματα, ενώ αντίστοιχα προχωρεί και η αποκατάστασή τους μέσω των ενεργών εργολαβιών. Επίσης, με αυτό τον τρόπο έχουμε πλήρη εποπτεία των προβλημάτων και της εξέλιξης των εργασιών σε πραγματικό χρόνο. Μέχρι και το τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς είχαν υποβληθεί χιλιάδες αιτήματα από διευθυντές σχολείων, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων διεκπεραιώθηκε ομαλά.
• Προχωρήσαμε και προχωρούμε στο σχεδιασμό και την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων με έμφαση στην προσχολική αγωγή, που έχει εξαιρετικά αυξημένες ανάγκες, αλλά και στην αγωγή και απασχόληση ΑμεΑ. Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις η κατασκευή των νέων εγκαταστάσεων του βρεφονηπιακού σταθμού στις Μεσαμπελιές, του νηπιαγωγείου στην Αγ. Αικατερίνη, του ΚΔΑΠ-ΜΕΑ στην Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, αλλά και τις διαμορφώσεις σύγχρονων χώρων προσωρινής εγκατάστασης με οικίσκους για την προσχολική αγωγή αλλά και το 7^ο ΔΣ σε συνεργασία με την ΚΤΥΠ ΑΕ. 
• Ολοκληρώσαμε την ανέγερση του 10ου νηπιαγωγείου στην οδό Μελιδωνίου και την Αποκατάσταση - Διαρρύθμιση του 1ου Λυκείου Ηρακλείου "ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΕΙΟ" το οποίο ήταν «γιαπί» για πάνω από μια δεκαετία.
• Αξιοποιούμε τις δυνατότητες των συμβάσεων-πλαίσιο με σκοπό να έχουμε σε εύλογο χρόνο και λογικό κόστος μια μεγάλη δέσμη μελετών για νέα σχολικά κτίρια, που είναι απολύτως απαραίτητα για να κάνουμε ένα μεγάλο άλμα στο μέλλον, μιας και θα μας δώσουν τη δυνατότητα για παραγωγή μελετών για νέα σχολικά κτίρια. Ενδεικτικά:

• Οικοδομικό Τετράγωνο 2283 σε πάροδο της οδού Χριστομιχάλη Ξυλούρη στο Γιόφυρο για Ανέγερση νέου Νηπιαγωγείου – Δημοτικού Σχολείου - Βρεφονηπιακού Σταθμού
• Ανέγερση νέου μονοθέσιου Νηπιαγωγείου Καρτερού και εξαθέσιου Δημοτικού Σχολείου Καρτερού στο παραχωρηθέν Στρατόπεδο Μπετεινάκη
• Ανέγερση νέου Καλλιτεχνικού Γυμνασίου Ηρακλείου.
• Ανέγερση νέου Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου – Λυκείου, 
• Ανέγερση νέων Νηπιαγωγείων σε πολυάριθμες άλλες θέσεις

• Ολοκληρώσαμε την προμήθεια εξαρτημάτων αντικεραυνικής προστασίας (αλεξικέραυνα) σε σχολικά συγκροτήματα του Δήμου. Ενδεικτικά αναφέρονται στο 7ο Γενικό Λύκειο, στο 8ο Γυμνάσιο, στο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Ασιτών, στο 36ο Δημοτικό Σχολείο, στο 12ο Γυμνάσιο, στο 6ο Λύκειο, στο 34ο Δημοτικό Σχολείο, στο 47ο Νηπιαγωγείο, στο 30ο Δημοτικό, στο 40ο Δημοτικό, στο 55ο Νηπιαγωγείο, στο 47ο Δημοτικό, στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Αλικαρνασσού, στο 15ο Δημοτικό Σχολείο, στο Νηπιαγωγείο Αγίου Μύρωνα, στο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Μύρωνα
• Ολοκληρώσαμε τη διαμόρφωση σχολικών αυλών σε 12 σχολικές μονάδες για την επίλυση λειτουργικών θεμάτων και την ασφαλή  φιλοξενία παιχνιδιών και αθλητικών δρώμενων. Ενδεικτικά αναφέρονται: στο ΕΠΑΛ Ειδικής Αγωγής ΕΕΕΕΚ Άγιο Ιωάννη Χωστό, στο 18ο Δημοτικό, στο 30ο Δημοτικό, στο 34ο Δημοτικό, στο 37ο Δημοτικό, στο 46ο Δημοτικό, στο 6ο Γυμνάσιο, στο 13ο Γυμνάσιο, στο 4ο Λύκειο, στο 19ο Δημοτικό, στο 45ο Δημοτικό, στο 3ο ΕΠΑΛ Ηρακλείου 
• Υπογράφουμε σύμβαση για την προμήθεια εξοπλισμού γηπέδων (μπασκετών - δαπέδων) και αστικού εξοπλισμού, π/υ 500.000,00 € περίπου, σε σχολεία όπως: το 1ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Αλικαρνασσού, το 1ο Δημοτικό Σχολείο «Ανωγειανό», το 3ο ΕΠΑΛ Νέας Αλικαρνασσού, το 4ο Γυμνάσιο και 4ο Γενικό Λύκειο, το 4ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Αλικαρνασσού, το 12ο Γυμνάσιο και 6ο Γενικό Λύκειο, το 12ο Δημοτικό Σχολείο, το 16ο Δημοτικό Σχολείο, το 19ο Δημοτικό Σχολείο, το 53ο και 54ο Δημοτικό Σχολείο, το 23ο Δημοτικό Σχολείο, το 1ο Γυμνάσιο και 1ο Γενικό Λύκειο, το Δημοτικό Σχολείο και Γυμνάσιο Βενεράτου
• Ολοκληρώσαμε την αναβάθμιση παιδικών χαρών στον αύλειο χώρο του 31ου Νηπιαγωγείου, στον αύλειο χώρο του 1ου & 5ου Νηπιαγωγείου Ν .Αλικαρνασσού, στον αύλειο χώρο του 51ου & 72ου Νηπιαγωγείου ενώ ήδη
• Δημοπρατήσαμε την προμήθεια εξοπλισμού παιδικών χαρών  Νηπιαγωγείου Προφήτη Ηλία, του 1ου ειδικού σχολείου και 25ου – 34ου Νηπιαγωγείου, του 40ου Νηπιαγωγείου, του Νηπιαγωγείου Δαφνών, του 54ου - 77ου Νηπιαγωγείου, του 1ου - 5ου Νηπιαγωγείου Ν. Αλικαρνασσού, του 78ου Νηπιαγωγείου, του 3ου ειδικού σχολείου & 1ου ειδικού Νηπιαγωγείου (περιοχή Τρεις Βάγιες), του Νηπιαγωγείου Σκαλανίου, του 3ου - 6ου Νηπιαγωγείου Ν. Αλικαρνασσού, του 31ου Νηπιαγωγείου, του Νηπιαγωγείου στην περιοχή Τάλως
• Εκτός από τον τακτικό προγραμματισμό έργων ο Δήμος Ηρακλείου, κλήθηκε να προβεί στην αντιμετώπιση των συνεπειών από την εκδήλωση του σεισμού της 27ης Σεπτεμβρίου 2021. Προχώρησε σε επιτόπιους μετασεισμικούς ελέγχους σε όλα τα σχολικά κτίρια του Δήμου ενώ ήδη μελετήθηκε και δημοπρατήθηκε το έργο με τίτλο «Επείγουσες εργασίες αποκατάστασης των ζημιών σε Δημοτικά και Σχολικά Κτήρια του Δήμου Ηρακλείου, από τον σεισμό της 27ης Σεπτεμβρίου 2021, π/υ 1.500.000,00 €» με την διαδικασία του κατεπείγοντος, όπου πρόκειται να ξεκινήσει άμεσα.
• Ταυτόχρονα ανατέθηκε η Διερεύνηση και αποτίμηση φέρουσας ικανότητας των 7ου, 12ου, 24ου και 31ου Δημοτικών Σχολείων την ίδια ώρα που διενεργείται Δευτεροβάθμιος Προσεισμικός έλεγχος στα σχολεία: 2ο Δημοτικό, 23ο Δημοτικό, 9ο Δημοτικό, 11ο Δημοτικό, Δημοτικό Σχολείο Σκαλανίου, 19ο Δημοτικό, 25ο & 34ο Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο & Νηπιαγωγείο Κάτω Ασιτών.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βασικό προαπαιτούμενο για την βελτίωση της εκπαίδευσης, που τόσο έχουμε ανάγκη ως χώρα, είναι η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και η εξέλιξη των προγραμμάτων σπουδών. Όλα αυτά όμως για να καρποφορήσουν χρειάζονται το κατάλληλο έδαφος, που δεν είναι άλλο από τις υποδομές. Σε επίπεδο τεχνικών έργων χρειάζεται και να συντηρούνται τακτικά και ολοκληρωμένα οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις, αλλά και να αξιολογούνται ορθολογικά οι ανάγκες, ώστε να προωθούνται οι αναγκαίες νέες κατασκευές, που θα πλαισιώσουν όσες ήδη διαθέτουμε με βάση τις προκλήσεις του αύριο. 

Όλα αυτά είναι εξαιρετικά στη θεωρία και μας βρίσκουν όλους σύμφωνους, ωστόσο στην πράξη απαιτούν αφενός τη δέσμευση σημαντικών ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, που δεν είναι αυτονόητο ότι υπάρχουν στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, και αφετέρου την υπερκέραση μιας καθόλου ευκαταφρόνητης σειράς γραφειοκρατικών προσκομμάτων. Από τη μεριά των ΟΤΑ το πρώτο απαιτεί να γίνουν τα σχολεία προτεραιότητα, το δεύτερο να αυξηθεί στο μέγιστο δυνατό η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας και όσων νέων εργαλείων διαχείρισης των δημοσίων συμβάσεων υπάρχουν. Απαιτούν, όμως, και από τη μεριά της κεντρικής διοίκησης τον σοβαρό συνυπολογισμό του βάρους που σηκώνουν οι δήμοι, αλλά και την βελτιστοποίηση των διαδικασιών, ώστε να μειωθούν οι χρονοβόρες και αναβλητικές διαδικασίες.

Είμαστε σε μια κρίσιμη συγκυρία. Από τη μία, η χώρα μας βγαίνει από πολυετή κρίση που δοκίμασε τις αντοχές όλων, αλλά και μας έμαθε αρκετά πράγματα, συχνά βοηθώντας να βελτιώσουμε σημαντικά τον τρόπο που λειτουργούμε ως κράτος. Από την άλλη, η πανδημία έχει φέρει μια σειρά από ανακατατάξεις, επιταχύνοντας μάλιστα τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ενώ σε διεθνές επίπεδο οι ανταγωνισμοί και κάθε είδους προκλήσεις αυξάνονται. Σε αυτό το σκηνικό εμφανίζονται όμως πέρα από τις προκλήσεις και ευκαιρίες, που πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αξιοποιήσουμε, ώστε να συνεχίσουμε οι Έλληνες να πορευόμαστε δυναμικά στον 21ο αιώνα. Η παιδεία, είτε το θέλουμε είτε όχι ήταν πάντα κεντρικής σημασίας για το λαό μας και σήμερα πρέπει να γινόμαστε καθημερινά καλύτεροι. Το πιο σημαντικό είναι να μη σταματήσουμε να προσπαθούμε.

Γιάννης Αναστασάκης

Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ

Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Καθημερινότητας & Πρασίνου 

Δήμου Ηρακλείου