Δυστυχώς έτσι έμαθα ν’ αγαπώ!

Της Κατερίνας Μαλλιωτάκη

Εντυπωσιάστηκα με από τον τρόπο που έβαζε το χέρι στις τσέπες καθώς περπατούσε,  τον τρόπο που  σιγοτραγουδούσε καθώς έπινε τον καφέ του, κι αυτό το γέλιο κάτι μου θύμιζε ..Μα ναι ήταν το ίδιο του πατέρα μου.

Κι εγώ αναγνωρίζω την μητέρα μου κάθε φορά που η γυναίκα μου με φροντίζει, μου γκρινιάζει ακόμα κι όταν τσακώνεται μαζί μου. Είναι δυνατόν  να επιλέγουμε κάποιον σύντροφο που έχει όμοια χαρακτηριστικά με τους γονείς μας ενώ την ίδια στιγμή ορκιζόμαστε ότι δεν θα κάνουμε τα ίδια λάθη μ αυτούς;
Ακόμη κι αν κάποτε αποφασίσαμε ότι οι προσωπικές μας σχέσεις θα είναι διαφορετικές από τους τσακωμούς και τις φωνές των γονιών μας, πιάνουμε αρκετές φορές τον εαυτό μας να αναπαράγει παρόμοιες συμπεριφορές που μας κάνουν ν αναρωτιόμαστε πως γίνεται αυτή η συναισθηματική ανακύκλωση.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των γονιών μας είναι αυτά που επηρεάζουν το ποιοι άνθρωποι μας ελκύουν στην ενήλικη ζωή μας. Όταν η πρώτη σχέση με τους γονείς μας αποτελεί θετική εμπειρία το παιδί εσωτερικεύει ένα υγιές μοντέλο γονεικής φιγούρας το οποίο γίνεται ο οδηγός του σε κάθε του επιλογή. Στην αντίθετη περίπτωση, δηλαδή όταν το μοντέλο είναι αρνητικό θα παρατηρήσουμε ότι αργά ή γρήγορα το παιδί θα νοιώσει έντονη έλξη προς ένα άτομο που έχει όμοια στοιχεία ή χαρακτηριστικά με το αρνητικό μοντέλο των γονιών του. 

Ιδιαίτερα για την κόρη η σχέση που έχει με τον πατέρα της είναι το πρότυπο για τις μελλοντικές σχέσεις που θα αναπτύξει. Αν σε αυτή την πρώτη στενή σχέση δεχθεί πολλή αγάπη , προσοχή και φροντίδα, θα προσδοκά ένα σύντροφο που θα την φροντίζει και θα της φέρεται με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Στην αντίθετη περίπτωση αν ο πατέρας ήταν επικριτικός, κακεντρεχής ή ακόμα και κακοποιητικός, πιθανότητα το κορίτσι να αναπτύξει χαμηλή αυτοεκτίμηση αφού οι καταγεγραμμένες συμπεριφορές της είναι εξοικειωμένες με την έλλειψη σεβασμού και αξιοπρέπειας.

Πολλές φορές  ενώ πιστεύουμε ότι εμείς ποτέ δεν θα ακολουθήσουμε το κακό παράδειγμα των γονιών μας, διαπιστώνουμε ότι πατάμε επάνω στα χνάρια τους. Αν πάρουμε ένα οικογενειακό μοτίβο μιας οικογένειας που ο πατέρας μισεί τις συγκρούσεις και προσπαθεί με νύχια και με δόντια να μην τσακωθεί με την μητέρα που  με την παραμικρή αφορμή είναι έτοιμη να ξεκινήσει καυγά και να γκρινιάζει, θα σκεφτόμασταν ότι η κόρη αυτού του ζευγαριού δεν θα τα πήγαινε καλά με την αδικία,  και φυσικά με τις φωνές. Αυτό όμως δυστυχώς δεν συμβαίνει καθώς  είναι πολύ πιθανό να επαναλάβει το ίδιο μοντέλο κάθε φορά που μαλώνει  με τον άντρα και  αυτός δεν υποχωρεί.  Ποιο είναι  αυτό; Να υποχωρεί αυτός και να της ζητάει συγνώμη!
Αν κοιτάξουμε λοιπόν προσεκτικά θα δούμε πως ειδικά σε στιγμές ψυχολογικής πίεσης, είναι πιθανότερο να συμπεριφερθούμε με τον ίδιο τρόπο που παρατηρήσαμε τους γονείς μας να αλληλοεπιδρούν, ακόμα κι όταν έχουμε απορρίψει το μοντέλο συμπεριφοράς τους. Αυτό συμβαίνει γιατί τα λάθη των γονιών, όταν είναι συνεχή και επαναλαμβανόμενα, επηρεάζουν άμεσα τα παιδιά. 

Παρακολουθώντας τις άσχημες συμπεριφορές των γονιών, το παιδί γνωστικά τις απορρίπτει και πολλές φορές δεσμεύεται μέσα του να μην τις επαναλάβει. Αυτό αρχικά μπορεί να επιτύχει, όμως το πρόβλημα συνήθως εμφανίζεται την στιγμή που θα έρθουμε αντιμέτωποι με μια κρίση στην ζωή μας ή με το σύντροφο μας. Έχοντας καταγράψει αυτά τα δυσλειτουργικά μοντέλα σε στιγμές έντονου άγχους θα εμφανιστούν συμπεριφορές και πεποιθήσεις που βρίσκονται μέσα μας ως εμπειρίες. 

‘Ένα παιδί λοιπόν που βιώνει πολλές συγκρούσεις μεταξύ των γονιών του, τείνει να υιοθετήσει αυτή την συμπεριφορά και στις μετέπειτα σχέσεις του, ενώ ένα παιδί που μεγάλωσε με σεβασμό και αγάπη αναπαράγει τις ποιότητες αυτές.

Το αμέσως επόμενο  ερώτημα  που στριφογυρίζει στο μυαλό μας, έχει σχέση με τον εάν τελικά μπορούμε να ξεφύγουμε από το φαύλο κύκλο αυτό. Ο γνωστός δρόμος της συνειδητοποίησης του προβλήματος είναι αυτός που θα ακολουθήσει στην λύση του. Παρατηρώντας τον εαυτό μας και τις αντιδράσεις μας, αποκτούμε επίγνωση των αδυναμιών μας. Βοηθητικό στην προσπάθεια αυτή θα ήταν η βοήθεια ενός ειδικού ο οποίος θα μας βοηθήσει να διαχειριστούμε τα αρνητικά μας συναισθήματα, τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές μας. 

Είναι σημαντικό να μην νοιώσουμε αβοήθητοι και απροστάτευτοι  στην αναπαραγωγή της σχέσης των γονιών μας, συνειδητοποιώντας έγκαιρα ποια κομμάτια ανήκουν το πλαίσιο της δικής τους ζωής και ποια από αυτά αντιλαμβανόμαστε με τον δικό μας τρόπο αγάπης. Ο τρόπος αυτός έχει τα δικά του πατήματα αλλά και τις πινελιές εξέλιξης των προσωπικών μας γνώσεων, βιωμάτων και διάθεσης διαφοροποίησης από αυτό που θέλουμε να αλλάξουμε σ αυτό που θέλουμε να γίνουμε.