Το «δόγμα του σοκ» και το «δόγμα του χάους» 

Του Πέτρου Μηλιαράκη*
 

Με όρους πολιτικής λογικής, όταν  διαχέεται ανασφάλεια σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα η κατάσταση αυτή προδιαθέτει και προοιωνίζει σοβαρές πολιτικές ανακατατάξεις!.. Αυτό είναι «κοινός τόπος» στα πολιτικά πράγματα, σε όλες τις χώρες όπου ισχύει το αντιπροσωπευτικό σύστημα, δηλαδή η λεγόμενη σύγχρονη δημοκρατία.  Στις περιπτώσεις λοιπόν που προοιωνίζονται κοινωνικές ανακατατάξεις, αντικαθίστανται πλέον οι παλιές τακτικές των πραξικοπηματικών επεμβάσεων και λύσεων, και επιλύονται τα συμφέροντα της «άρχουσας εσωτερικής τάξης» ή των «ξένων επικυρίαρχων δυνάμεων» ή και των «δύο αυτών πολιτικών και οικονομικών ελίτ» , με «σύγχρονες μεθοδολογίες».

Οι μεθοδολογίες αυτές, αποσκοπούν στο να αποπροσανατολίζουν τον λαό και να πείθουν ότι πρέπει να ακολουθήσει μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, που ασφαλώς δεν θα είναι άλλη-και δεν είναι άλλη-από την εξυπηρέτηση πάντοτε των συμφερόντων μιας «οικονομικής ολιγαρχίας» , που την εκπροσωπεί πάντοτε μια επιτηδευμένα φτιαγμένη απο συγκεκριμένα πρόσωπα, και  δεόντος προβεβλημένη  «πολιτική ελίτ». 

Αυτές οι σύγχρονες μεθοδολογίες προέρχονται από επεξεργασίες ετών και μεθοδεύονται  σε ειδικά think tanks , («δεξαμενές σκέψης»). Οι οργανισμοί αυτοί μπορεί να ονομάζονται ιδρύματα, όμιλοι σκέψης, ομάδες εργασίας, ινστιτούτα ή κέντρα μελετών και χρηματοδοτούνται από ίδιους πόρους ή εισφορές από κράτη,κόμματα, πολιτικούς, επιχειρήσεις, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κτλ. 

Αναφορά δε μπορεί να γίνει σε «Οργανωμένα Κέντρα» που λειτουργούν σε διάφορα μέρη στον κόσμο, αλλά και στην Ελλάδα,τα οποία οφείλουν να διαμορφώνουν πολιτικές που πρέπει να προβληματίζουν ή ακόμη (κατα περίπτωση) και να επιβάλουν! Τα «Κέντρα» αυτά λειτουργούν με τη συνεργασία διακλαδικών προσεγγίσεων και αναλύσεων σειράς  επιστημών και κλάδων επιστημών, όπως κυρίως: της ψυχολογίας με αντικείμενο την ψυχολογία των μαζών, της κοινωνιολογίας, της μικρό –μακροοικονομίας, της πολιτικής επιστήμης, των Διεθνών Σχέσεων  και της νομικής, ειδικότερα του κλάδου του Δημοσίου Εσωτερικού και Διεθνούς Δικαίου και τέλος της νεόφερτης  επιστήμης της επικοινωνίας. Με τούτα τα δεδομένα υπόψιν τα εξής:

Ο «τακτικισμός ενός συστήματος» 

Είναι προδήλως βέβαιο ότι όταν το «σύστημα κυριαρχίας» αντιμετωπίζει προβλήματα, και αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες του λεγόμενου «δυτικού πολιτισμού» ή σε χώρες που είναι περιορισμένες οι δημοκρατικές διαδικασίες και το αυταρχικό κράτος κινδυνεύει με ανατροπές, τότε παρεμβαίνει το «σύστημα συντήρησης», και δεν αφήνει τα πράγματα να εξελιχθούν σε βάρος του «συστήματος κυριαρχίας». Διαμορφώνονται  δε μηχανισμοί πρόληψης, προκειμένου να αποτραπούν τα χειρότερα σε βάρος της από καθέδρας ασκούμενης κρατικής εξουσίας. Ειδικότερα στις χώρες του αντιπροσωπευτικού συστήματος, όπου εξ ανάγκης πρέπει να διεξάγονται εκλογές,(γιατί αυτό είναι το σύστημα διακυβέρνησης όπως επιτάσσει η εσωτερική συνταγματική τάξη) , εάν τα πράγματα βάλουν κατά του κύρους της άρχουσας ιδεολογίας, τότε ο μηχανισμός που διατίθεται πλέον , είναι καλά μελετημένος, ώστε με μεθοδικότητα η ψήφος του απλού πολίτη να συμπίπτει με την ψήφο των  συμφερόντων του συστήματος.

Επιδιώκεται δηλαδή να λειτουργεί ως λογικό πολιτικό επακόλουθο η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, να θεωρεί ότι τα δικαιώματα της ,ατομικά και κοινωνικά, μπορούν να ταυτίζονται ή ταυτίζονται με εκείνα του συστήματος εκμετάλλευσης του. 
Η «επικοινωνία» στην κατεύθυνση αυτή επιχειρεί είτε τον αποπροσανατολισμό, είτε την αποπληροφόρηση ,είτε την παραπληροφόρηση. Έπειδή όμως στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, οι πολίτες έχουν πρόσβαση αφενός μέσω του διαδικτύου και αφετέρου εξ αντικειμένου δεν μπορεί να καταργηθεί συνολικά ο Τύπος, και συνεπώς οι πολίτες μπορεί να έχουν παραστάσεις και από άλλες πηγές πληροφοριών, τότε στην περίπτωση αυτή το «σύστημα συντήρησης» έχει δύο τρόπους  για να υπηρετήσει τα συμφέροντα του «συστήματος εξουσίας» : θα επιδιωχθεί η «πεπατημένη» τακτική και θα αφορά: το «δόγμα του σοκ», και αν απαιτηθεί, και το «δόγμα του χάους».

Το «δόγμα του σοκ» 

Το «δόγμα του σοκ» στηρίζεται σε κάποιες βασικές αρχές, όπως: α) στον αιφνιδιασμό, και κυρίως β) στην ανασφάλεια, με προοπτική όμως καλύτερων συνθηκών. Κοντολογίς με βάση το «δόγμα του σοκ», η κοινωνία θα πρέπει να «αιφνιδιαστεί» (!) με την παραδοχή ότι πράγματι «καλώς αισθάνεται ανασφάλεια», (την οποία άλλωστε βιώνει), άλλως θα είναι αναξιόπιστη η επικοινωνιακή αυτή τακτική.  

Όμως μέσω αυτής της «γενναίας παραδοχής» θα προεξοφλείται με ωραία λόγια και με «νούμερα πάνω στην οικονομία», δηλαδή με αριθμούς κενού περιεχομένου (βλέπε λαϊκισμός) η προοπτική για καλύτερες μέρες!..

Αυτός ο «τακτικισμός»  επικυρώνεται απο τις «επαγγελίες» της «αυθεντίας»!..Του μόνου ,υποτίθεται, «ορθού πολιτικού λόγου»... 

Θα υποστηρίζεται δε ο «πολιτικός λόγος» της πολιτική ελίτ ως η «αυθεντία», ως «ο μόνος ορθός πολιτικός λόγος»!..

Αντιστοίχως δε θα πρέπει με κάθε τρόπο να περιοριστεί ο αντιθέτως εκφερόμενος πολιτικός λόγος! Εαν όμως τον πολιτικό αυτό λόγο τον εκφράζει με πειστικό τρόπο κάποιος πολιτικός φορέας ή πρόσωπο, τότε και ο φορέας αυτός και το πρόσωπο αυτό θα πρέπει να απολέσουν κάθε έννοια κύρους  στην κοινωνία! 

Αυτή η διαδικασία, που δεν είναι καθόλου άγνωστη, αλλά αντιθέτως καλά στημένη σε πολλές χώρες και  μεθοδευμένη με συστηματικό τρόπο, στοχεύει  να καταστήσει, «επικίνδυνο» τον φορέα και το πρόσωπο που απειλεί τα συμφέροντα του κατεστημένου! Πρέπει δε να περιθωριοποιηθεί το ταχύτερο δυνατόν!

Αυτός ο «τακτικισμός» των δύο παραπάνω κατευθύνσεων μπορεί να προκύπτει  και από «επιτηδευμένες»  για το σκοπό αυτό δημοσκοπήσεις. 

Το «δόγμα του σοκ» όμως για να έχει αποτελέσματα, κατά κανόνα προηγείται των εκλογών, και διαρκεί βραχεία περίοδο για να μην ατονήσει! Προδιαθέτει όμως υπό ποίες συνθήκες θα διεξαχθούν οι εκλογές. Σε περίπτωση δε που αποδειχθεί ότι ο «τακτικισμός» αυτός δεν είναι δυνατόν να επηρεάσει την κοινωνία, τότε το αμέσως επόμενο βήμα είναι το «δόγμα του χάους».

Το «δόγμα του χάους» 

Το «δόγμα του χάους», σε σχέση με το «δόγμα του σοκ» έχει διαφορές. Στηρίζεται δε στις παρακάτω αρχές: α) στην εγκαθίδρυση του φόβου αντί του αιφνιδιασμού, και β) στην αντικατάσταση της αυθεντίας, με τον αυταρχισμό. 
Ταυτοχρόνως  δε επιβάλλει το αναγκαίο του μονόδρομου! . Π.χ : η κοινωνία σήμερα μπορεί να βιώνει  τις παρούσες συνθήκες, όμως δεν υπάρχει άλλη λύση, καθόσουν υπάρχουν και χειρότερες καταστάσεις! Αυτή είναι η μεταμοντέρνα καπιταλιστική μεταδημοκρατία του:  «there is no alternative» (ΤΙΝΑ): «Δεν υπάρχει εναλλακτική»!

Τέλος εποχής ο «Λουδοβικισμός»

Εδώ ας επιτραπεί  ένας «νεολογισμός» : ας επιτραπεί ο όρος «Λουδοβικισμός» (!), που αφορά πολιτική  η οποία ακολουθήθηκε στο πλαίσιο μιας άλλης αυθεντίας και αυταρχισμού μαζί! 

Της αυθεντίας και του αυταρχισμού του:  «L' État, c' est moi» (το κράτος είμαι εγώ) του Λουδοβίκου ΙΔ'. Είναι δε γνωστό ότι ο Λουδοβίκος ΙΔ' αντί «Μνημονίων» είχε τους δικούς του μονόδρομους, τους δικούς του κώδικες ,τη δική του πολική «ΤΙΝΑ» , ήτοι: τον Code Louis (Αστικό Κώδικα) και τον Code Criminal (Ποινικό Κώδικα). Η επιταγή δε ήταν: θα ζείτε ως κοινωνία όπως εγώ επιτάσσω, διαφορετικά θα επέλθει το Χάος!.. Και επήλθε το τέλος της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ'. Περιττό είναι δε να τονιστεί ότι οι Λουδοβίκοι ανήκουν οριστικά στην ιστορία!

 

* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).