Δεν αντέχω άλλο...

Της Κατερίνα Μαλλιωτάκη

Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι ένα χαρακτηριστικό με το οποίο κάποιος γεννιέται. Ο όρος προέρχεται από την λατινική λέξη resiliο που σημαίνει ‘αναπηδώ πίσω από τις δυσκολίες’ ενώ μέχρι σήμερα φτάνει  στις μέρες μας, ως την θετική προσαρμογή του ατόμου μετά από ένα τραυματικό γεγονός καθώς και την ικανότητα του για ανάκαμψη.

Η ψυχική ανθεκτικότητα μας βοηθά να καταφέρουμε να αντέξουμε μια δύσκολη εμπειρία, και να την δούμε με έναν λειτουργικό τρόπο, ώστε να προσαρμοστούμε για να αποδεχτούμε την νέα κατάσταση.

Όλοι μας έχουμε έρθει αντιμέτωποι με δυσβάστακτα προβλήματα, τραυματικές  εμπειρίες, σοβαρές ασθένειες, απώλειες και καταστροφές. Άλλοι από εμάς τα καταφέρνουν κι άλλοι νοιώθουν ανήμποροι για αυτό. Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που  η ανθεκτικότητα είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται μέσα από μια συνεχή και δυναμική διαδικασία. Περιλαμβάνει σκέψεις, συμπεριφορές και δράσεις που μπορούν να αναπτυχθούν ανεξαρτήτως ηλικίας.

Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι ένα τραυματικό γεγονός μπορεί να στιγματίσει την ζωή του ανθρώπου, χωρίς όμως να την καθορίσει. Ιδιαίτερο ρόλο παίζει το πώς ερμηνεύει το άτομο το γεγονός αυτό, καθώς και τα  στερεότυπα γύρω από το πως είναι η ζωή του. Για παράδειγμα, αν θεωρούμε ότι  ένας χωρισμός σημαίνει αποτυχία, θα λειτουργήσουμε καταστρεπτικά.

Η ψυχική ανθεκτικότητα, επίσης, φαίνεται να συσχετίζεται με τη βίωση θετικών συναισθημάτων, την αισιοδοξία και το χιούμορ. Οι άνθρωποι που διαθέτουν αυτά τα χαρακτηριστικά καταφέρνουν να δουν τις δυσκολίες από διαφορετική οπτική γωνία. Τα θετικά συναισθήματα, αλλάζουν τη βιοχημική ισορροπία του εγκεφάλου και λειτουργούν προστατευτικά απέναντι στις ψυχικές ασθένειες. Μέσω αυτών οι άνθρωποι σκέπτονται δημιουργικά και μπορούν να θέτουν επιτυχείς στόχους. Επιπλέον είναι πιο υγιείς, πιο παραγωγικοί, πιο ψυχικά ανθεκτικοί και έχουν καλύτερο προσδόκιμο ζωής.

Σε αντίθεση με τη θετικότητα, υπάρχει και η αρνητικότητα, η οποία αφορά αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα όπως θυμός, ζήλεια, απελπισία,  αγανάκτηση, ανασφάλεια κ.α. Η αρνητικότητα και η εστίαση στις δυσκολίες της ζωής απορροφά όλη την ενέργεια του ατόμου και συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι όλα τα συναισθήματα θετικά και αρνητικά είναι χρήσιμα για την επιβίωση του ανθρώπου, καθώς διευρύνουν την σκέψη του, με αποτέλεσμα  να μπορεί να εντοπίζει ευκαιρίες και λύσεις στα θέματα που του προκύπτουν.

Θα μπορούσαμε να δούμε τις αντιξοότητες σαν μία πρόκληση και δοκιμασία; Και τι θα μπορούσαμε να μάθουμε μέσα από αυτές;

Οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν την ευθύνη της ζωής τους μετά από τραυματικά γεγονότα, επιτυγχάνουν να δουν τις δυσκολίες από διαφορετική οπτική γωνία, με αποτέλεσμα να αναζητούν το πραγματικό νόημα της ζωής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καταφέρνουν να  αντισταθμίζουν τον ψυχικό πόνο με αναγνώριση και αποδοχή των συναισθημάτων. Μαθαίνουν να εστιάζουν στο εδώ και τώρα, καθώς το παρελθόν δεν αλλάζει και το μέλλον δεν προφητεύετε. Μαθαίνουν να έχουν αυτοαντίληψη και να δημιουργούν ουσιαστικές σχέσεις με τους άλλους καθώς αναπτύσσουν την πνευματικότητα τους.

Μέσα από την ψυχική ανθεκτικότητα ο άνθρωπος κατακτά την θετική του αυτοεικόνα καθώς και την αίσθηση του προσωπικού ελέγχου των δυσκολιών. Μια πολύτιμη εμπειρία ζωής δηλαδή που ενισχύει την δημιουργία στόχων και σκοπών και προάγει την ωριμότητα και την σοφία.