Ατενίζοντας κατά το Λιβυκό

Του ΚΩΣΤΗ Ε. ΜΑΥΡΙΚΑΚΗ

Η νήσος Χρυσή ή Γαϊδουρονήσι, είναι ένας από τους τελευταίους εναπομείναντες επίγειους  εξωτικούς παραδείσους της χώρας μας. Δικαίως έχει αποκληθεί «Ελληνική Χαβάη». Παραδομένος και προδομένος εδώ και πάμπολλα χρόνια από ένα καθεστώς πλήρους ανομίας, και εκκωφαντικής απουσίας του κράτους (…σε όλες του τις μορφές), τα κουφάρια από τα ξερακιανά πτώματα των κέδρων στις κοχυλόσπαρτες τροπικές παραλίες της, με τα τυρκουάζ, υπογάλαζα, πράσινα, και διάφανα  νερά και τους βυθούς που θυμίζουν περίτεχνα και παλλόμενα ενάλια ελληνιστικά μωσαϊκά, μοιάζουν με σουρεαλιστικά γλυπτά σε θαλασσινό κοιμητήριο μιας Ομηρικής φύσης. Νεκρικές φιγούρες με αλλόκοτα σχήματα, σμιλεμένα από τη φορά των ανέμων «εξαγοράζοντας των δέντρων τον κάματο δύο και τρεις φορές ανόσια εξαργυρώνοντας» ⁽¹⁾, λες σχεδόν ότι εμπνεύσανε κάποιους από τους σουρεαλιστικούς πίνακες του Σαλβαντόρ Νταλί. Αναπόφευκτα, πρόκειται για ένα παραδείσιο νησάκι έμπλεο διαρκών Παθών. Έτσι μια φωτογραφία του επικεφαλής του ελληνικού χαρτοφυλακίου για το περιβάλλον, την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή της χώρας μας δίπλα σε αυτά τα πτώματα μιας νεκρής φύσης, δεν μπορεί να μην είναι, παρά εξόχως συμβολική.

Η πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα υπουργού περιβάλλοντος και ενέργειας στη νήσο Χρυσή στην Ιεράπετρα, τη νότια εσχατιά της χώρας, αναμφιβόλως διαπερνιόταν από υψηλούς συμβολισμούς. Συμβολισμούς διττού χαρακτήρα: Όχι μόνον για το περιβάλλον και την «επιστροφή» του κράτους στο αυτονόητο καθήκον υπεράσπισης κληρονομιάς των ανέγγιχτων οικοσυστημάτων που απειλούνται από την ανεξέλεγκτη ανθρώπινη μέχρι σήμερα δραστηριότητα (…λέγε με λεηλασία), όσο για την ηχηρή παρουσία της χώρας στην υπεράσπιση των ζωτικών γεωπολιτικών της συμφερόντων. Εκείνα που αμφισβητούνται στα ενεργειακά παιχνίδια που παίζονται στην ανατολική Μεσόγειο και τις συστηματικές πλέον προκλήσεις και απειλές της Άγκυρας. Τις ευθείες αμφισβητήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της στο Λιβυκό πέλαγος, παρά και ενάντια στις βασικές επιταγές του διεθνούς Δικαίου, της σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας και τις ΑΟΖ. Αλλά και στα μεγάλα αναδυόμενα ενεργειακά διασυνοριακά έργα όπως ο EAST MED.

Η αίσθηση που επικρατούσε παλαιόθεν, σε τούτο το εξωτικό νησί, που στοιχειοθετεί τα νοτικά σύνορα όχι μόνο της χώρας αλλά και της Ευρώπης, στο σταυροδρόμι των συνταρακτικών γεγονότων που σημαδεύουν και καθορίζουν αιώνες τώρα το γεωπολιτικό χάρτη και την Ιστορία της ανθρωπότητας σε αυτή την εμβληματική περιοχή του πλανήτη, είναι ότι η νησίδα ελάνθανε ηχηρά του συντεταγμένου κράτους. «Διέφευγε» της προσοχής του. Συνέβαινε δηλαδή απλά, αυτό που λέει ο λαός, «δεν την έγραφε ο χάρτης». Ως να την είχανε οι ίδιοι οι συνέλληνες, εγγράψει στη λίστα των «γκρίζων» ζωνών. Δεν χρειάζονταν να το έκανε καν, η Άγκυρα. Γινόταν από την Αθήνα, από το Ηράκλειο, από την Ιεράπετρα. Όμως, από την Ηρακλείτεια ρήση «τα πάντα ρει», ασφαλώς και δεν μπορεί να ξεφύγει κανένα πράγμα που ατυχώς εκλαμβάνεται ως παντοτινό, ακλόνητο δεδομένο. Το πλήρωμα του χρόνου έχει φτάσει, αφού για χάρη του βασιλικού, θα ποτιστεί κι γλάστρα. Τα πλούσια ενεργειακά αποθέματα στις πλουτώνιες τάφρους του λιβυκού πελάγους, που στις βορεινές ακτές του κάπου στη Μεσσαρά, ξεπέζεψε ο μεταμορφωμένος Δίας τη βασιλοπούλα από τη Φοινίκη για  να βαφτίσει την Ήπειρό μας, αναπόφευκτα κελεύουν τη διαρκή, μόνιμη πια, στρατηγική παρουσία της Αθήνας και σ’ αυτές  τις γκρίζες συντεταγμένες, που η ίδια επέβαλε. Εν ολίγοις δεν μπορείς προφανώς να φτάνεις στα όρια της πολεμικής αναμέτρησης σε αυτά τα γεωγραφικά στίγματα με τον ολοένα εντεινόμενο νεοοθωμανικό οικουμενισμό, και αυτή η περιοχή να είναι ξεκομμένη από τους κανόνες και την παρουσία του συντεταγμένου κράτους και του καθεστώτος της ευνομίας. Να είναι η απόλυτη Τσετσενία. Και να διέπεται από πλήρη παραβατικότητα, απέναντι σε αυτονόητα οικουμενικά και εθνικά συνταγματικά προτάγματα για την περιβαλλοντική και οικολογική ισορροπία. Αγνοώ τις λεπτομέρειες ακόμη άλλου ενός διαχειριστικού σχεδίου που θα προτείνουν στον υπουργό περιβάλλοντος. Όμως είναι γνωστό ότι ο Κ. Χατζηδάκης εκτός από άποψη, έχει και πολιτική διαίσθηση, δεν είναι ανυποψίαστος. Και προφανώς ο υπουργός κατάλαβε και ιδίοις όμμασι, ότι πρέπει να γίνει ένα γενναίο reset στον τελευταίο ημιθανή ελληνικό παράδεισο της Μεσογείου. Τόσο για λόγους ουσιαστικής του διάσωσης, όσο και για λόγους υψηλών γεωπολιτικών συμβολισμών. Και επειδή υποθέτω ότι προφανώς δεν συμμερίζεται την άποψη του Τσάμπερλεν, ότι στην πολιτική είναι ανώφελο να κοιτά κανείς πιο μακριά από δύο βδομάδες, δεν θα υποκύψει και σε συμφέροντα που οδηγούσαν μέχρι σήμερα με μαθηματική βεβαιότητα στον αφανισμό του οικοσυστήματος του ονειρικού νησιού. Η «επιστροφή του παραδείσου», αναπόφευκτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς τον αυτονόητο αποκλεισμό της ανθρώπινης παρουσίας που εκπορεύονταν με μοναδικό κίνητρο την οικονομία και το κέρδος. Αυτό επιτάσσει τo ολικό lockdown και την αυστηρή αποτροπή προσέγγισης και αποβίβασης στη νησίδα, και που θα επιτρέπει μόνο τον περίπλου της. Και φυσικά δεν νοείται σε ένα δημόσιο σπάνιας αισθητικής αξίας κεδροδάσος, οικότοπο απόλυτης προστασίας, μοναδικό μνημείο της Φύσης και NATURA 2000 να υπάρχουν αίολοι⁽²⁾  ιδιωτικοί τίτλοι ιδιοκτησίας! Η Χρυσή, είναι γνωστό σήμερα ότι αποτελεί ολόκληρη κηρυγμένη παλαιόθεν αναδασωτέα έκταση, με πρωιμότατη για τη Μεσόγειο ανθρώπινη παρουσία και βιοτεχνική παραγωγή πορφυρής βαφής, που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια των πρώτων ανακτόρων της Κρήτης. Αποτελεί εν ολίγοις μια δημόσια κρατική έκταση, στην οποία δεν τίθεται θέμα ιδιοκτησιακού και συνιστά ως εκ τούτου ένα προστατευτέο και αναντικατάστατο Εθνικό θησαυρό. Ποιος είπε εκεί στον (πολύπαθο) «Σταυρό του Νότου» ότι δεν αλλάζουν οι καιροί; Ποιος είπε ότι σ’ αυτές τις νοτικές «Γραμμές των Οριζόντων» δεν θα αρχίσει η επιστροφή στο αυτονόητο, για ένα Κράτος που διαρκώς απουσίαζε απ’ αυτό;

1. Ο. Ελύτης, Άξιον Εστί, Τα Πάθη
2. Ο Γ. Μπαμπινιώτης επιμένει: «αίολος» και όχι «έωλος»