Αριστόδημος: Ένα έργο με προοπτική στην αιωνιότητα

Του Δημήτρη Μιμή

Εξεπλάγην την περασμένη Παρασκευή όταν διάβασα στο Cretalive για το έργο του βραβευμένου ζωγράφου Αριστόδημου, με το βραβείο Καζαντζάκη, ότι το έργο του για τους 62 Μάρτυρες θα εκτεθεί την Τετάρτη 12 Ιουνίου στην αίθουσα εκδηλώσεων της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης.

Αμέσως τον πήρα τηλέφωνο να του εκφράσω τον θαυμασμό μου για το νέο του έργο που όμως έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό. Αυτός μη θέλοντας επαίνους, όπως πάντα, άλλαξε συζήτηση και μου πρότεινε την ερχόμενη Τετάρτη να πάω στην παρουσίαση του έργου του. Το έργο αυτό θα έλεγα έχει τη δική ξεχωριστή ιστορία. Όμως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Τα Σαββατοκύριακα, όταν κατεβαίνω στους Βώρους, και επισκέπτομαι τον Αριστόδημο στο εργαστήρι του πάντα κάθομαι στη γνωστή chaise longue, δίπλα στην καρέκλα όπου κάθεται ο ίδιος όταν ζωγραφίζει, γιατί θέλει να με βλέπει όταν συζητάμε. Συζητώντας μαζί του για τα τρέχοντα πολιτικά αλλά κυρίως πολιτιστικά και κοινωνικά θέματα που πάντα ο γνωστός σε όλους μας ζωγράφος ενδιαφέρεται, το βλέμμα μου έπεφτε σ΄ ένα μεγάλο θα έλεγα ανολοκλήρωτο πίνακα που ήταν σκεπασμένος με ένα κατάλευκο πανί.

-Τι θα γίνει Αριστόδημε, ακόμα να τον τελειώσεις; Τον ρωτώ κάθε φορά.

-Άσε με, μου απαντά, δεν βρίσκω τα πρόσωπα όλων των 62 Μαρτύρων για να τ’ απεικονίσω στο έργο. Έχω μονάχα δέκα από τους εξήντα δύο Μάρτυρες. Η συζήτηση αυτή γινόταν αρκετά παλιά. Μπορώ να πω εδώ και 20 χρόνια. Θυμάμαι μια φορά όταν μου είπε για το ιστορικό, το πώς δηλαδή ξεκίνησε ο πίνακας αυτός.

Η πρωτοβουλία για τη φιλοτέχνηση του πίνακα ξεκινά από το 1995 όταν οι συγγενείς των εκτελεσθέντων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ανέθεσαν στον ζωγράφο Αριστόδημο να εκτελέσει το έργο με την προϋπόθεση να τοποθετήσει σ΄ αυτό τους 62 εθνομάρτυρες. Ο χρόνος περνά και το 2001 μια αρχή του πίνακα εμφανίζεται στο εξώφυλλο του βιβλίου του Μανόλη Καρέλλη, πρώην Δημάρχου του Ηρακλείου, με τίτλο «Τόποι μαρτυρίου και θυσίας», το οποίο απεικόνιζε τους Αγίους Πάντες με τις μορφές των 62 εθνομαρτύρων που εκτελέστηκαν από τους φασίστες Γερμανούς στη θέση Ξεροπόταμος στο Γάζι. Οι φωτογραφίες των εκτελεσθέντων παραδόθηκαν στο ζωγράφο από την κ. Ανωγειανάκη, κόρη ενός εκ των εκτελεσθέντων. Όμως η ιστορία του πίνακα απ΄ ότι γνωρίζω προσωπικά, έχει ακόμα παρελθόν. Γνωρίζω πολύ καλά ότι ο τότε δήμαρχος Ηρακλείου εκτιμούσε του δουλειά του Αριστόδημου και είχαν αναπτύξει μια φιλική σχέση. Η ιστορία του ξεκινά από το 1985. Ο Αριστόδημος ετοίμαζε την αφίσα για τον Μουσικό Αύγουστο του Ηρακλείου. Είχε σκοπό να ζωγραφίσει το Γιούχτα που δεσπόζει νοτικά της πόλης του Ηρακλείου και δυτικά των Αρχανών και απεικονίζει το κεφάλι του Δία. Ο Γιούχτας είναι ένα αγαπημένο βουνό του Αριστόδημου όπως και η σέλα του Διγενή στον Ψηλορείτη που αντικρίζει κάθε μέρα από το εργαστήρι του στους Βώρους και που τα συναντάμε ταχτικά στα έργα του. Η παρουσίαση, λοιπόν, της αφίσας με το Γιούχτα έδωσε τη αφορμή για το εξώφυλλο του βιβλίου του τότε Δημάρχου και αργότερα για το οριστικό έργο για τους 62 εθνομάρτυρες μια και ο Γιούχτας είναι συνδεδεμένες από την αρχαιότητα με την πόλη μας.

Όμως ας αναλύσουμε το έργο. Το έργο έχει διαστάσεις 2.15 X 1.70 και οι συμβολισμοί σ΄ αυτό το έργο του Αριστόδημου είναι αρκετοί. Προσπαθεί να συνδυάσει την αιωνιότητα του Γιούχτα με την αιωνιότητα των 62 Μαρτύρων. Τους τοποθετεί στις ρίζες του βουνού για να ριζώσουν και να παραμείνουν στην αιωνιότητα. Τα ενετικά τείχη της πόλης τους αγκαλιάζουν και μαζί με τους Αγγέλους και τους Αγίους που κρατούν από πάνω τους το στεφάνι της δόξας τους προστατεύουν για να διατηρηθούν στην αιωνιότητα. Εδώ στο έργο του ο ζωγράφος προσδίδει και βυζαντινά στοιχεία δείχνοντας μας τη συνέχεια του της πόλης μας δια μέσου των αιώνων. Έξω από τα τείχη της πόλης η θάλασσα κυλάει και καράβια πηγαινοέρχονται προσδίδοντας ζωντάνια στο έργο. Για το ζωγράφο αλλά και για εμάς σημαίνει ζωή και ότι θα τους θυμόμαστε ως Μάρτυρες-Ήρωες ζωντανά για πάντα. Το έργο αυτό του Αριστόδημου έχει σκοπό να μείνει στην αιωνιότητα όπως ακριβώς και οι 62 Μάρτυρες έχουν μείνει στις μνήμες μας ως ήρωες .

Η άποψη μου είναι το έργο αυτό πρέπει να τοποθετηθεί σε θέση περίοπτη ώστε να μπορούν να το βλέπουν όλοι οι κάτοικοι της πόλης μας αλλά και οι ξένοι επισκέπτες. Κάτω από το έργο να γράφονται τα ονόματα αλλά και οι φωτογραφίες όλων των εκτελεσθέντων. Να το επισκέπτονται σχολεία και να διδάσκεται η ιστορία και τα εγκλήματα της ναζιστικής Γερμανίας ώστε να μη ξανασυμβούν.