Στους λόγους για τους οποίους πολλοί έφηβοι στρέφονται στο άτμισμα αλλά και στο πώς η λειτουργία του εγκεφάλου ευνοεί την συνήθεια αυτή αναφέρεται ο ψυχίατρος - ψυχοθεραπευτής, Δημήτρης Παπαδημητριάδης μιλώντας στην εκπομπή "Υγεία Πάνω από Όλα" του ΑΝΤ1 και τη Φωτεινή Γεωργίου.
Το θέμα είναι πολύ σοβαρό ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες από όπου έχει ξεκινήσει η τάση αυτή καθώς 2 εκατομμύρια έφηβοι εκεί είναι ήδη ατμιστές ενώ άλλο 1 εκατομμύριο δηλώνει ανοιχτό να αρχίσει.
Το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι οι έφηβοι και τα παιδιά έχουν μεγάλη νευροπλαστικότητα στον εγκέφαλο που ακόμα αναπτύσσεται και ως εκ τούτου είναι περισσότερο ευαίσθητοι σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές και στον εθισμό. Πλέον, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων κάνει λόγο ήδη για επιδημία αναφερόμενος στο άτμισμα των νέων. Ο κ. Παπαδημητριάδης σημειώνει ότι ευθύνη για αυτή την εξέλιξη φέρει ακέραια η επιστημονική κοινότητα που στην προσπάθειά της να στρέψει τους νέους σε εναλλακτικές λύσεις για την διακοπή του καπνίσματος έκλεισε εμμέσως το μάτι στο άτμισμα που επίσης όμως φέρνει εθισμό στη νικοτίνη.
Βασικοί λόγοι για τους οποίους ειδικά στην Αμερική παρουσιάζει άνθιση το φαινόμενο είναι το γεγονός ότι ο κάτοχός τους επι της ουσίας κρατάει ένα μικρό gadget στα χέρια του και άρα κοινωνικά θεωρείται πιο αποδεκτός από κάποιον που κρατάει ένα συμβατικό τσιγάρο, αλλά και η φρουτώδης γεύση που έχει κάτι που συνδέει την παιδική με την εφηβική ηλικία. Η γεύση φαίνεται ότι αποτελεί και τον βασικό λόγο που ατμίζουν οι νέοι, με βάση αμερικανική έρευνα που είδε το φως της δημοσιότητας.
Το φαινόμενο εξηγείται και ιατρικά ως εξής: ο εγκέφαλός μας είναι εξοπλισμένος με νευροβιολογικό σύστημα το οποίο επιβραβεύει τις συμπεριφορές που βοηθούν στην επιβίωση, επομένως οτιδήποτε τη βοηθά καθίσταται ευχάριστο. Αυτό επισφραγίζεται στον εγκέφαλο με τη ντοπαμίνη η οποία και βγαίνει όταν επιδιδόμαστε σε ευχάριστη δραστηριότητα. Οι ουσίες όμως του ατμίσματος χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα με το δικό τους τρόπο, κάνοντας μια τρόπον τινά "αεροπειρατεία", προσφέροντας "σφηνάκια" ντοπαμίνης ακριβώς επειδή έχουν "χακάρει" τον εγκέφαλο και δημιουργώντας έναν κύκλο "επιβράβευσης" και "ανταμοιβής" της συμπεριφοράς του εθισμού. Ωστόσο, όπως εξηγήθηκε και πιο πάνω, οι έφηβοι έχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο εθισμού γιατί οι νευρωνικές διασυνδέσεις μεταξύ του συστήματος αυτού και του συστήματος που επεξεργάζεται τη λήψη των αποφάσεων είναι σε εξελικτική διαδικασία, με τις διασυνδέσεις της ντοπαμίνης να πολλαπλασιάζονται.
